همین موارد باعث شده هم فعالان اقتصادی در ایران و هم تجار و سرمایه‌گذاران افغانستانی تمایلی دو‌سویه برای ایجاد تعاملات اقتصادی با یکدیگر داشته باشند. در‌حال حاضر دو کشور مایل به ارتقای همکاری‌های اقتصادی و تجاری خود به مرز ۱۰ میلیارد دلار هستند به‌طوری که مهدی جوانمرد قصاب، مشاور اقتصادی و نماینده ویژه ریاست‌جمهوری در امور افغانستان هدف‌گذاری تبادلات تجاری میان ایران و افغانستان را ۱۰میلیارد دلار طی ۳ الی ۵ سال عنوان کرد و گفت: پیشتر این رقم تا ۳ میلیارد دلار نیز رسیده بود اما می‌خواهیم در بازه اعلام شده حجم تبادلات تجاری دو کشور را به رقم مذکور برسانیم. البته مطمئنا متغیرهای زیادی از جمله لزوم افزایش تولید در کشور افغانستان در این زمینه وجود دارد.با این‌حال اخیرا با توجه به تنش‌های بین پاکستان و هند، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان، ایران را به‌عنوان مسیر جایگزین برای تجارت با هندوستان اعلام کرد.
عبدالسلام جواد آخندزاده، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت افغانستان با اشاره به تأثیر منفی افزایش تنش میان هندو پاکستان بر صادرات افغانستان گفت: تعاملات تجاری میان افغانستان و هندوستان قطع نمی‌شود و اخیرا مجوز ورود ۱۵۰ کامیون حامل کالاهای تجاری افغانستان از مرز «واگه»به هندوستان داده شده است.آخندزاده درباره راهکار جایگزین برای صادرات افغانستان به هند در صورت ادامه بسته‌ماندن مرز واگه افزود: هرچند مرز واگه کوتاه‌ترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر برای صادرات افغانستان به هند است اما در‌صورت ادامه انسداد این گذرگاه مرزی، تجارت افغانستان با هند از طریق ایران همچنان ادامه می‌یابد.
مجموع تجارت ایران و افغانستان در سال گذشته
آمارها نشان می‌دهد میزان صادرات کالاهای ایرانی به افغانستان درسال گذشته به ۵میلیون و ۵۱۲ هزار و ۵۱۰ تن به‌ارزش ۲میلیارد و ۴۱۲میلیون و ۸۰۱ هزار دلار می‌رسد. این در حالی است که رقم مشابه در سال ۱۴۰۲ حدود ۴ میلیون و ۳۷۷ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۷۰ میلیون دلار بوده.به همین دلیل می‌توان گفت مجموع صادرات ایران به افغانستان طی یک سال اخیر به‌لحاظ وزنی با رشد ۲۶ درصدی و به‌لحاظ ارزشی با رشد ۲۹ درصدی روبه‌رو شده است. همچنین در سال گذشته ۱۳۳ هزار و ۶۲۹ تن کالای افغانی به‌ارزش ۶۵ میلیون و ۴۹۹ هزار دلار وارد کشورمان شده. این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ چیزی حدود ۴۹ هزار تن کالا به ارزش ۴۳ میلیون دلار وارد کشورمان شده بود.به‌همین‌دلیل می‌توان گفت مجموع واردات ایران از افغانستان طی یک سال اخیر به‌لحاظ وزنی با رشد ۱۷۳درصدی و به‌لحاظ ارزشی با رشد ۵۱درصدی روبه‌رو شده است.بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که مجموع تجارت ایران با افغانستان در سال گذشته به ۵میلیون و ۶۴۷ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۴۷۸ میلیون دلار رسید. این در حالی است که در سال ۱۴۰۲ مجموع تجارت تهران و کابل به ۴میلیون و ۴۲۶ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۹۱۳ میلیون دلار رسیده بود.به همین دلیل می‌توان گفت مجموع تجارت بین ایران و افغانستان طی یک سال اخیر به‌لحاظ وزنی با رشد ۲۸ درصدی و به‌لحاظ ارزشی با رشد ۳۰ درصدی روبه‌رو شده است. تراز تجاری ایران با افغانستان ۲ میلیارد و ۳۴۸میلیون دلار به سود کشورمان است. از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد به‌دلیل کم‌اظهاری صورت گرفته توسط تجار، میزان واقعی صادرات ایران به افغانستان حدود ۳ میلیارد دلار باشد.
رشد تجارت ایران به افغانستان
محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان درباره آنچه به رشد تجارت ایران و افغانستان در چند سال گذشته انجامیده توضیح داد: حضور میلیون‌ها مهاجر افغانستانی در ایران سبب شده ذائقه مصرف آنها به سمت کالاهای ایرانی سوق پیدا کند. ضمن این‌که در دوره قبلی حکومت افغانستان حضور قدرت‌های خارجی در این کشور و زاویه‌ای که این دولت‌ها با ایران داشتند، مانع از توسعه تجارت ایران و افغانستان می‌شد و این مانع در دوره جدید به‌میزان چشمگیری از بین رفته است. سیادت افزود: با استقرار طالبان این دولت سیاست‌های حمایت از تولید را در پیش گرفته که در نتیجه تجارت ایران و این کشور رشد پیدا کرده است. این موضوع می‌تواند به خودکفایی افغانستان در تأمین کالاهایی بینجامد که تاکنون از طریق ایران تأمین می‌شده است.وی تصریح کرد: با این حال هنوز رکود سنگینی بر اقتصاد افغانستان حاکم است زیرا کمک‌های خارجی به این کشور قطع شده و درآمد دولت کاهش یافته است و بسیاری از سرمایه‌داران افغانستان به‌دلیل محدودیت‌های اجتماعی این کشور را ترک کرده‌اند. هرچند افغانستان برای رونق اقتصادی نقاط قوتی هم دارد، از جمله منابع معدنی آن که ارزشی برابر با ۲میلیارد تا ۳ میلیارد دلار دارند. همچنین اگر افغانستان از طرف جامعه جهانی به رسمیت شناخته شود، ارزش تجارت ایران و این کشور می‌تواند تا ۱۰ میلیارد دلار هم افزایش پیدا کند.
