دیدار با تروریست ۱۰میلیون دلاری

کارولین لیویت سخنگوی کاخ سفید، به اصحاب رسانه خاطرنشان کرد که دونالد ترامپ در دیدار با الجولانی، بحث ورود دمشق به پیمان ابراهیم و عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را مطرح کرده است. دیدار اخیر با سرکرده هیأت التحریرالشام درحالی رخ داد که تا پیش از عملیات تکفیری‎ها علیه دولت سوریه در ماه آذر سال گذشته، اف‎بی‎آی ۱۰میلیون دلار برای سر الجولانی جایزه گذاشته بود. دیدار ترامپ و الجولانی درحالی به‌وقوع پیوست که برخی مقامات آمریکایی با ایده رفع تحریم‌های دمشق مخالف بودند. آنها نگران افزایش قدرت گروه تکفیری هیأت تحریرالشام و تهدید موجودیت تل‌آویو توسط این گروه در غرب آسیا هستند. با این وجود، ترامپ تحت تأثیر محمد بن‌سلمان و رجب طیب اردوغان، با برداشتن تحریم‌های دمشق برخلاف میل تل‌آویو موافقت کرده است. صهیونیست‌ها برخلاف رئیس‌جمهور آمریکا، اعتمادی به الجولانی  عضو برجسته اسبق شاخه القاعده در سوریه ندارند.ابومحمد الجولانی از زمان خروج بشار اسد، برای تثبیت جایگاه خود در این کشور آشفته از ۱۴سال جنگ داخلی در حال تلاش است. چراغ سبز کاخ سفید برای بازگشت دمشق به اقتصاد جهانی، به قیمت عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها و مقابله با جنبش‌های فلسطینی، معامله قابل توجهی برای رئیس‌جمهور خودخوانده سوریه محسوب می‌شود. 
   
دمشق؛ وجه‌المصالحه قدرت‎های منطقه 
با تصرف پایتخت سوریه توسط شبه‌نظامیان تکفیری، فصل جدیدی در صف‌بندی بازیگران غرب ‌آسیا به‌وقوع پیوست. ترکیه، حامی دیرین گروه‎های هیأت تحریرالشام و الجیش‌الوطنی، فضای سوریه را برای افزایش عمق استراتژیک خود در ناحیه شام مناسب دید و با استقرار الجولانی در کاخ ریاست‌جمهوری دمشق، به تعمیق نفوذ امنیتی و نظامی خود در میان تکفیری‌ها سرعت بخشید. در مقابل، صهیونیست‌ها که در باریکه غزه با جنبش حماس درگیر جنگی نامتقارن هستند، حضور تکفیری‌ها در بلندی‌های جولان را خطر جدیدی برای امنیت خود ارزیابی کردند و با اشغال قنیطره و کوه هرمون، مواضع راهبردی جنوب غرب سوریه را تحت سلطه خود درآوردند. با تشدید بی‎اعتمادی میان دمشق و تل‎آویو، ارتش اشغالگر قدس به تحریک و تهییج دروزی‎ها (اقلیت ساکن جنوب سوریه) روی آورد تا مانع شکل‎گیری سوریه یکپارچه تکفیری تحت حمایت ترکیه علیه رژیم صهیونیستی شود. در میان افزایش تنش‌ها میان آنکارا و تل‌آویو، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز خواهان سهم خود از سوریه هستند. پیش از خروج اسد، شورای همکاری با ابتکار امارات در حال رایزنی با دولت سوریه جهت عادی‌سازی روابط بود اما ورود تکفیری‌ها به دمشق معادلات آنها را بر هم زد. اکنون کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به رهبری عربستان، حکم مسیر سومی برای الجولانی میان منگنه اخوانی‌ها و صهیونیست‌ها را دارند تا از تبدیل بحران به جنگی تمام‌عیار در لوانت جلوگیری کنند. 
   
نجات الجولانی توسط سعودی‎ها؟ 
عربستان سعودی پس از هدف قرار گرفتن تأسیسات نفتی خود توسط حملات پهپادی جنبش انصارالله در سال ۲۰۱۹، به بازنگری در سیاست خارجی خود پرداخت و از مواضع مداخله‌جویانه فاصله گرفت. حاکمان ریاض، افزایش قدرت نسبی عربستان در منطقه را منوط به توسعه اقتصادی تشخیص دادند و با اتخاذ راهبرد عدم مناقشه با همسایگان، از گسترش بحران و خشونت در منطقه جلوگیری می‌کنند. همزمان ابومحمد الجولانی برای تثبیت جایگاه هیأت تحریرالشام در سوریه به رفع تحریم‌ها نیازمند است. به‎نقل از اکونومیست، بانک مرکزی سوریه تحت مدیریت «میساء صابرین» علاوه بر تحریم‌های بین‌المللی، تنها ۲۰۰میلیون دلار ذخیره ارزی دارد و از آغاز جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱، لیره سوریه ۹۹درصد ارزش خود را از دست داده است. تولید ناخالص داخلی (GDP) سوریه نیز از ۶۰میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ به کمتر از ۹میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است.بنابراین ریاض با میانجیگری میان الجولانی و ترامپ، با یک تیر دو نشان را هدف قرار داده: ابتدا با ورود آمریکا به مناسبات سوریه، مانع از جنگ میان تکفیری‌ها و اسرائیل شده و در مرحله بعد با رفع تحریم‌های سوریه، به بازار انرژی و بانکی این کشور جنگزده نفوذ می‌کند. 
   
شکار جنبش‎های فلسطینی 
در دیدار ترامپ و الجولانی که ولیعهد سعودی میزبان آن بود و اردوغان نیز به‌صورت مجازی در آن حضور داشت، بهای کمک به هیأت تحریرالشام توسط رئیس‌جمهور آمریکا مشخص شد. ساکن کاخ سفید به این تروریست سابق القاعده پیشنهاد عادی‌سازی روابط با تل‌آویو و مقابله با جنبش‌های فلسطینی را داد.دولت جدید دمشق حتی پیش از اظهارنظر روز گذشته ترامپ، عملیات محدودسازی جنبش‌های فلسطینی را در دستور کار قرار داده بود. گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر این‌که هیأت التحریرالشام به حماس و دیگر گروه‌های مقاومت دستور داده تسلیحات خود را تحویل دهند. در ادامه همین روند، برخی اعضای جنبش «جیش‌التحریر الفلسطینی» در شهر حمص مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته‌اند و پایگاه‌های آن تحت بازرسی و مصادره تسلیحاتی قرار گرفته است. «الجبهه الشعبیه لتحریر فلسطین» نیز با بازرسی و مصادره سلاح‌های خود در پایگاه‌هایی مانند یرموک مواجه شده است. «تنظیم الصاعقه» جنبش دیگری که تحت نظر دولت بشار اسد فعالیت می‌کرد، به‌دلیل نزدیکی مستقیم به حزب بعث، با مشکلات اساسی روبه‌رو شده است. 
   
مصائب عادی‎‌سازی روابط با تل آویو
برقراری روابط رسمی با رژیم صهیونیستی می‎تواند برای الجولانی مرگبار باشد. برخی جناح‎های درونی هیأت التحریرالشام، آرمان فلسطین را بخش لاینفکی از عقیده خود می‎دانند. درهمین راستا، شخصیت‎های عقیدتی در این گروه مانند مظهر الویس یا عبدالرحیم عطون (ابوعبدالله الشامی) ممکن است به‌دلیل تعهد به اصول تکفیری و فلسطین با سیاست‎های مماشات‎آمیز الجولانی زاویه جدی داشته باشند. باید توجه داشت که به‌دلیل محرمانه بودن اختلافات داخلی، جزئیات تحولات درونی هیأت تحریرالشام به‌آسانی قابل دسترسی نیست اما به‌گزارش شورای آتلانتیک، از سال ۲۰۱۹ برخی سرکردگان این گروه به‌دلیل تفاوت‌های استراتژیک با الجولانی دچار اختلاف شده‌اند. این اختلافات ممکن است شامل افرادی باشد که به تکفیر فراسرزمینی و حمایت از آرمان فلسطین پایبند هستند. از سوی دیگر، مردم سوریه همچون عموم شهروندان جهان عربی_اسلامی، حق زندگی و تشکیل دولت فلسطینی را به‌رسمیت شناخته‌اند؛ امری که الجولانی را در مخمصه‌ای بد قرار می‌دهد. 

دوحه مقصد دوم سفر منطقه‌‎ای ترامپ
رئیس‎جمهور آمریکا بعد از دیدار با الجولانی و شرکت در نشست شورای همکاری خلیج‌فارس، ریاض را به مقصد دوحه ترک کرد. به نقل از شبکه الجزیره، امیر قطر به استقبال او رفت و گفت: «همه ما خواهان برقراری صلح در منطقه هستیم و امیدواریم که این ‌بار، این اتفاق بیفتد.» در همین خصوص، شرکت هواپیمایی ملی قطر (قطرایرویز) دیروز در جریان سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به این کشور عربی خلیج‌فارس، قراردادی برای خرید هواپیماهای جت از شرکت آمریکایی بوئینگ امضا کرد. ترامپ اعلام کرد: «این قرارداد ۲۰۰ میلیارد دلاری شامل ۱۶۰ فروند جنگنده می‌شود.» وی همراه با امیر قطر، (شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی) این توافق تاریخی را در دوحه امضا کردند. سفر دوره‌ای ترامپ که تا ۲۶ اردیبهشت‌ ادامه خواهد داشت، علاوه بر عربستان، شامل قطر و امارات نیز می‌شود و واشنگتن هدف از آن را تقویت همکاری‌های راهبردی با کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس عنوان کرده است.