میراث کهگیلویه و بویراحمد لنگ یک «اسم» مانده

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از فارس، صنایع‌دستی در کهگیلویه و بویراحمد طی سال‌های اخیر با رشد نسبی در تولید و آموزش همراه بوده است، اما نبود زیرساخت‌های لازم برای برندسازی و عرضه حرفه‌ای محصولات، موجب شده این ظرفیت منحصربه‌فرد هنوز نتواند به جایگاه شایسته خود در بازار‌های ملی و بین‌المللی دست یابد.

در روزگاری که اقتصاد‌های محلی برای بقا و رقابت در بازار‌های ملی و جهانی نیازمند هویت‌سازی هستند، برندسازی به یکی از ارکان حیاتی توسعه در حوزه صنایع‌دستی تبدیل شده است. استان کهگیلویه و بویراحمد با برخورداری از فرهنگ غنی، تنوع قومی و مهارت‌های سنتی در زمینه‌های مختلف صنایع‌دستی، ظرفیت چشمگیری برای خلق برند‌های بومی و معتبر دارد.

با این حال، نبود زیرساخت‌های حمایتی، ضعف در بازاریابی و بسته‌بندی و فقدان ویترین‌های دائمی عرضه، موجب شده این ظرفیت مغفول بماند و محصولات هنرمندان استان کمتر شناخته شوند.

معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان با اشاره به فعالیت‌های انجام‌شده برای توسعه صنایع‌دستی گفت: آموزش بیش از ۱۶۰۰ هنرجو، تجهیز سه بازارچه دائمی و حمایت از بانوان فعال در این حوزه، بخشی از اقدامات محوری سال جاری است که می‌تواند در آینده، بستر مناسبی برای ایجاد برند‌های محلی و شناسنامه‌دار فراهم آورد.

چالش برند؛ از مواد اولیه تا نبود بسته‌بندی حرفه‌ای
سیاوش زمان با تأکید بر اهمیت برندسازی در رونق بازار صنایع‌دستی اظهار داشت: بسیاری از طرح‌ها و نقوش صنایع‌دستی استان، به‌ویژه در حوزه دست‌بافته‌های داری، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد و قابلیت ثبت به‌عنوان برند بومی هستند، اما تاکنون اقدام مؤثری برای ساماندهی این ظرفیت صورت نگرفته است.

وی افزود: نبود بسته‌بندی حرفه‌ای، نداشتن برند مشخص، و کمبود کارگاه‌های تکمیلی از جمله عوامل مؤثر در عقب‌ماندگی صنایع‌دستی استان از بازار‌های رسمی و صادراتی است.

به گفته این مقام مسئول، بیشتر مواد اولیه مورد نیاز هنرمندان این حوزه از استان‌های دیگر مانند فارس، اصفهان و تهران وارد می‌شود که علاوه بر افزایش هزینه‌ها، کیفیت نهایی محصول را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ موضوعی که در مسیر برند شدن محصولات، یک مانع اساسی تلقی می‌شود.

روایت یک کارآفرین: برند بدون بازارچه نمی‌شود
مرضیه نادری، بانوی کارآفرین برتر استان در حوزه صنایع‌دستی نیز اظهار داشت: طی یک دهه اخیر، تولید و تنوع صنایع‌دستی در استان افزایش یافته، اما نبود بازارچه دائمی فروش، مهم‌ترین مانع توسعه برند شخصی یا گروهی برای هنرمندان این عرصه است.

وی با بیان اینکه نمایشگاه‌های ملی و استانی نقش مؤثری در ارتقای فروش داشته‌اند، افزود: ایجاد فضا‌های مناسب برای عرضه دائمی محصولات، شرط لازم برای شکل‌گیری برند‌های ماندگار است؛ چرا که بدون ویترین پایدار، محصول دیده نمی‌شود و بدون دیده شدن، برند شکل نمی‌گیرد.

نادری با انتقاد از نبود حمایت‌های مؤثر مالی، تصریح کرد: تاکنون تسهیلاتی دریافت نکرده‌ام، اما درخواست وام داده‌ام و امیدوارم با حمایت‌های بیشتر، امکان توسعه برند و بازاریابی حرفه‌ای فراهم شود.

نمایشگاه‌ها، بیمه، آموزش؛ سه‌ضلعی خاموش در برندسازی
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان همچنین به اقدامات حمایتی پراکنده در این حوزه اشاره کرد و گفت: معرفی هنرمندان برای دریافت تسهیلات، حضور در نمایشگاه‌های ملی، ایجاد بازارچه‌های فصلی و پیگیری برای پوشش بیمه‌ای انجام شده، اما تداوم این حمایت‌ها و هم‌افزایی میان نهاد‌های مرتبط برای برندآفرینی، ضرورتی است که تاکنون مغفول مانده است.

وی به برنامه‌ریزی برای برگزاری همایش تخصصی در روستای ملی گلیم‌بافی سربیشه گچساران اشاره کرد و افزود: تجهیز بازارچه این روستا در دستور کار قرار دارد و می‌تواند بستری برای شکل‌گیری برند‌های محلی باشد.

برند؛ غایب بزرگ صنایع‌دستی استان
برندسازی در صنایع‌دستی، فرایندی چندوجهی است که علاوه بر کیفیت و طراحی محصول، نیازمند سرمایه‌گذاری در بازاریابی، بسته‌بندی، بازار فروش و هویت بصری محصول است. استان کهگیلویه و بویراحمد با وجود تنوع فرهنگی، الگو‌های هنری اصیل، و مشارکت بالای زنان در تولید صنایع‌دستی، هنوز نتوانسته است وارد این فرایند ساختاری شود.

نبود سیاست‌های متمرکز برای صادرات، حضور در بازار‌های آنلاین و دیجیتال و تملک معنوی نقوش و طرح‌های سنتی، این استان را در وضعیت نیمه‌فعال نگه داشته است. درحالی‌که استان‌های همجوار همچون فارس و اصفهان با استفاده از همین ظرفیت‌ها، برند‌هایی ماندگار و جهانی را ایجاد کرده‌اند.