بسیاری از فضا‌های آموزشی مدارس در اختیار دانش‌آموزان نیست

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، براساس سند تحول نظام و تجهیزات آموزش، سرانه فضای آموزشی به ازای هر دانش‌آموز برای ساخت مدرسه ۸.۳۹ مترمربع در نظر گرفته شده است. این بدان معناست که یک دانش‌آموز علاوه بر حیاط، فضای ورزش، نمازخانه، کتابخانه، کارگاه، آزمایشگاه، سرویس بهداشتی و ... فقط در کلاس درس باید حریمی بیش از هشت متر در اختیار داشته باشد.

با این حساب در کهگیلویه و بویراحمد که سرانه فضای آموزشی به ازای هر دانش‌آموز بیش از هشت مترمربع ثبت شده  باید مدارس کانکسی، سنگ و گلی خیلی زودتر از این‌ها به خاطره پیوسته باشند، همچنین کلاس‌های شلوغ و مدارس دو شیفته و فاقد فضا‌های ورزشی، آزمایشگاهی و علمی هم باید تمام شده باشند.

اما نگاهی به وضعیت مدارس استان به خصوص در شهر‌ها نشان می‌دهد فاصله میان سرانه ثبت شده برای استان و وضع موجود، زیاد است. حتی اگر بنا باشد وضعیت سرانه آموزشی استان را نه با وضعیت مطلوب که با میانگین کشوری یعنی ۵.۲۸ مترمربع مقایسه کنیم باز هم یک جای کار ایراد دارد و این سوال پیش می‌آید که این تناقض میان آمارو واقعیت از کجا نشات گرفته است؟

سید رضا حسینی‌نیک می‌گوید: سرانه فضای آموزشی اعلام شده برای کهگیلویه و بویراحمد اشتباه است. اما این اشتباه از بالا و از طرف وزارتخانه و یا روی کاغذ به وجود نیامده است بلکه ناشی از اطلاعاتی است که خود استان ثبت کرده است.

وی ادامه می‌دهد: سرانه فضای آموزشی به ازای هر دانش‌آموز از تقسیم فضای مفید آموزشی بر تعداد دانش‌آموزان به دست می‌آید که برای محاسبه سرانه ابتدا باید «مساحت واقعی فضای آموزشی» را محاسبه کنیم.

حسینی‌نیک می‌گوید: در گذشته نخستین اشتباه در محاسبه سرانه فضای آموزشی زمان محاسبه مساحت فضای آموزشی رخ داده است. به عنوان مثال هنگام محاسبه فضای آموزشی از سرویس بهداشتی تا فضای ورزش، حیاط مدرسه، فضای اختصاصی سرایداری‌ها، آزمایشگاه و نمازخانه به طور کلی زیربنای مدرسه به عنوان فضای آموزشی محاسبه شده است این در حالی که همه این فضا‌ها باید از فضای آموزش کسر شوند.

این مسوول تصریح می‌کند؛ در شرایطی که کل زیربنای یک مدرسه به عنوان فضای آموزشی در نظر گرفته شود حاصل تقسیم این فضا بر تعداد دانش آموزان بزرگتر از واقعیت شده و نخستین تناقض آماری ایجاد می‌شود.

مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کهگیلویه و بویراحمد ادامه می‌دهد: بسیاری از فضا‌های آموزشی مدارس در اختیار دانش‌آموزان نیست. در تعدادی از شهرستان‌های استان، شهرداری‌ها، بخشداری‌ها، فرمانداری‌ها، ساختمان ادارات آموزش و پرورش در مدارس مستقر هستند و این بدان معناست که بخشی از فضای آموزشی واقعی که در محاسبات می‌آید، استفاده‌ای غیر آموزشی دارند.

به گفته حسینی‌نیک، ۶۰ درصد دانش‌آموزان استان در مدارس شهری در حال تحصیل هستند در حالی که فقط ۴۰ درصد فضا‌های آموزشی استان در شهر‌ها است.

وی ادامه می‌دهد: گرچه در شهر‌ها با کمبود شدید فضای آموزشی روبرو هستیم، اما در روستا‌ها وضعیت مطلوب است. اما در محاسبه سرانه فضای آموزشی استان تفکیکی میان مدارس شهری و روستایی و پراکندگی دانش‌آموزان وجود ندارد و سرانه از مجموع فضا‌های شهری و روستایی به نسبت تعداد دانش‌آموزان ایجاد می‌شود که این هم عامل دیگری در تناقض آماری است.

به گفته حسینی‌نیک، یک محاسبه معکوس، یعنی حاصل ضرب تعداد دانش آموزان در سرانه فضای آموزشی استان، گویای غیر واقعی بودن سرانه فضای آموزشی استان به ازای هر دانش آموز است.

تاثیر اعلام سرانه بیش از وضع موجود

با این توضیحات مسلم است که سرانه فضای آموزشی در استان کهگیلویه و بویراحمد اشتباه است. اما این اشتباه تا چه اندازه می‌تواند بر روی وضعیت آموزشی استان تاثیرگذار باشد؟

حسینی‌نیک در این باره می‌گوید: تا پایان برنامه هفتم باید سرانه فضای آموزشی کشورو استان به ۶.۱ مترمربع برسد. هیچ کلاسی نباید بیشتر از ۳۵ دانش‌آموز داشته باشد.

سالانه ۲۰ درصد مدارس ناایمن باید حذف شود؛ یعنی در پنج سال همه این مدارس حذف شوند، مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانش‌آموز هم باید جمع‌آوری شود.

وی ادامه می‌دهد: سرانه فضای آموزشی مهمترین شاخص برای برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی در سطح کشور و در استان‌ها، شهرستان‌ها، شهر‌ها و روستا‌ها است، وقتی این شاخص اشتباه محاسبه شده باشد برنامه‌ریزی و بودجه گذاری هم با مشکل مواجه می‌شود.

اما چه باید کرد؟

حال این سوال پیش می‌آید که در چنین شرایطی برای اصلاح این اشتباه چه کاری می‌توان انجام داد؟ آیا باید دست روی دست گذاشت و بر همین روند ادامه داد؟

حسینی‌نیک می‌گوید: فرصتی سه ماهه در اختیار سازمان نوسازی مدارس استان گذاشته شده است که این اشتباه را اصلاح کند. اما مساله این است که باید اداره کل آموزش و پرورش استان، اطلاعات را اصلاح و بروز رسانی کند که همین موضوع نیز چالش‌هایی ایجاد کرده است.

وی با اشاره به برخی از این چالش‌ها می‌گوید:به طور مثال سال گذشته مدرسه‌ای در بانک اطلاعاتی سازمان نوسازی با یک نام و مشخصات ثبت شده و سال بعد این مدرسه به کوچه دیگری رفته و زیربنای کمتری دارد، اما اطلاعات آن بروزرسانی نشده است.

حسینی‌نیک تاکید می‌کند: باید اول هر سال تحصیلی، تعداد دانش‌آموز، نشانی، زیربنا و فضای آموزشی مدارس، در سیستم آموزش و پرورش بروزرسانی شود و به اداره کل نوسازی مدارس هم اعلام شود.

مهمترین اولویت و راهکاری اصلاح سرانه آموزشی در کهگیلویه و بویراحمد، ثبت آمار درست در آموزش و پرورش استان، همچنین محاسبه سرانه فضای آموزشی به صورت نقطه‌ای چرا که استانی با این حجم پراکندگی روستایی، عدالت آموزشی حاصل نمی‌شود

به باور مدیرکل نوسازی مدارس استان محاسبه سرانه فضای آموزشی استان باید به صورت نقطه‌ای انجام شود. در چنین شرایطی توجه به شهر یاسوج با ۴.۵ متر مربع و روستایی با ۵۰ متر مربع سرانه فضای آموزشی متناسب با وضعیتشان خواهد بود.

حسینی‌نیک یادآوری می‌کند: در چند سال گذشته برای حل بخشی از مشکلات مرکز استان برنامه ریزی‌هایی انجام شد از جمله اینکه در شهرستان‌هایی که مشکلات کمتری داشتند تمرکز را بر اتمام فضا‌های نیمه تمام گذاشتیم و به مرکز استان توجه بیشتری شد.

وی ادامه می‌دهد: پس از پایش حضوری و شناسایی و بررسی نسبت فضای مدارس با تعداد دانش‌آموزان جابه‌جایی‌هایی انجام شد به عنوان مثال اگر در یک محله، مدرسه‌ای دخترانه فضای کمتری دارد و دانش‌آموز بیشتر و مدرسه پسرانه‌ای فضای بیشتری دارد با دانش‌آموز کمتر با جابه‌جایی این مدارس از تراکم حجم کلاس‌ها کاسته‌ایم.

حسینی‌نیک تاکید کرد: اگر در مدرسه‌ای کانکس به عنوان کلاس درس استفاده می‌شد حالا باید دفتر مدیر و معاون به آن کانکس منتقل شود و کلاس درس به فضای استاندارد آموزشی برگردد.

نسخه عدالت آموزشی

البته این فقط نسخه بخش‌هایی است که سرانه فضای آموزشی در آن بحرانی است برای نقاطی که اوضاع به این وخامت نیست همان برنامه نهضت توسعه عدالت در فضا‌های آموزشی که توسط رئیس‌جمهور کلید خورده با جدیت در حال پیگیری است.

حسینی‌نیک درباره این موضوع نیز می‌گوید: دولت چهاردهم ۱۹۰ پروژه آموزشی را آغاز و هدف گذاری کرده است.

وی ادامه می‌دهد: تعهد اجرای جامع این طرح در استان شامل احداث و جایگزین ۱۰۶ مدرسه سنگی، ۶۰ مدرسه کانکسی، ۱۸ پروژه نیمه‌تمام و ۶۰ پروژه تخریب و بازسازی است که با تحقق این هدف هیچ مدرسه سنگی و کانکسی بالا ۱۰ نفر دانش آموز در استان نخواهیم داشت.

حسینی با اشاره به ساخت ۱۰۶ مدرسه توسط نهاد‌های مختلف می‌گوید: تعیین تکلیف و عملیات ساخت این تعداد مدارس سنگی، (۴۷ مدرسه) توسط نوسازی مدارس استان، بنیاد علوی (۳۳ مدرسه)، سپاه پاسداران (۱۶ مدرسه) و ستاد امام رضا (ع) (۱۰ مدرسه) مشخص شده است اگرچه هدف گذاری موظفی ستاد امام رضا (ع) هنوز نهایی نشده است.

وی می‌افزاید: تاکنون ۵۹ مدرسه در طرح نهضت توسعه عدالت در فضا‌های آموزشی در مرحله تحویل یا تحول موقت به آموزش و پرورش است چراکه بر اساس تاکید رییس جمهور، نوسازی مدارس مکلف به اجرای این طرح به کمک خیرین، مشارکت‌های مردمی و دیگر نهاد‌ها در زمان مشخص شده است.