کودکان بی‌دفاع در برابر هوای آلوده

لازم به یادآوری است که کودکان قادر به متابولیزه و سم‌زدایی و دفع مواد سمی همانند بزرگسالان نیستند و در نتیجه مواد سمی به‌مدت طولانی‌تری در سیستم گردش خون‌شان می‌ماند و سبب آسیب بیشتر به اندام‌های آنها می‌شود.

برای نمونه کودکان تا ۷۰ درصد سربی را که وارد بدنشان می‌شود جذب می‌کنند در‌حالی‌که در بزرگسالان حدود ۲۰ درصد این آلاینده جذب می‌شود. از طرفی بدن بزرگسالان کمتر از یک درصد از سرب جذب شده را حفظ می‌کنند، در‌حالی‌که جسم کودکان تمایل به حفظ سرب بیشتر دارد.

به‌طور کلی تکامل‌نیافتگی دستگاه ایمنی و دیگر دستگاه‌های حیاتی در کودکان احتمال آسیب در مواجهه با آلاینده‌های هوا را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر، آسم هم یک بیماری غیرواگیر و مزمن است که می‌تواند بر اثر آلودگی هوا، در کودکان بروز پیدا کند.

براساس آمار در دنیا، بیشتر از ۳/۶ میلیون نفر کودک مبتلا به آسم وجود دارد. برخی از مطالعات صورت‌گرفته در ایران هم از شیوع این بیماری در دو دهه اخیر به ویژه در میان کودکان حکایت دارد و مشخص شده است که برخی از آلاینده‌های هوا باعث حملات حاد آسمی، اختلال رشد ریه و در نتیجه کاهش در عملکرد ریوی در طول زمان به ویژه در کودکان می‌شود. ضمن این‌که مطالعات اخیر، همبستگی میان مراجعه به بیمارستان برای بیماری آسم و افزیش غلظت روزانه آلاینده‌های ذرات معلق، ازن و دی‌اکسید نیتروژن را نشان می‌دهد.

به‌طور کلی، آلودگی هوا، فارغ از پیامد‌های نامطلوب مستقیمی که بر سیستم تنفسی کودکان می‌گذارد، می‌تواند سبب اختلال و بیماری در دیگر سیستم‌های بدن کودکان شود. ناکارآمدی سیستم ایمنی بدن، تکامل نیافتگی بسیاری از ارگان‌های بدن و نا‌آگاهی از خطرات به‌دلیل اقتضای سن، زمینه‌ساز آسیب‌های بیشتر در مواجهه با آلودگی هوا در کودکان خواهد شد. 

اما در شرایطی که هر‌ساله آلودگی هوا تکرار می‌شود و از شدت آن کاسته نمی‌شود، چطور از جان کودکان‌مان محافظت کنیم؟ یکی از اصولی‌ترین راه‌های مراقبت از کودکان، ایجاد سرگرمی برای کودکان و در خانه ماندن در روز‌های آلوده است؛ مخصوصا در روز‌هایی که آلودگی هوا به محدوده ناسالم برای گروه‌های حساس می‌رسد، ضرورت ماندن کودکان در خانه، اهمیت بیشتری دارد. در واقع توصیه می‌شود در این شرایط فعالیت‌های غیر‌ضروری در فضای باز را به زمانی موکول کنید که از آلودگی هوا کاسته شده است و شرایطی را نظیر بازی‌های فکری فراهم کنید تا کودک‌تان در خانه سرگرم شود.

استفاده از ماسک مناسب هم می‌تواند به محافظت از کودکان شما در برابر مواد سمی موجود در هوا کمک کند. ماسک‌های کودکان در رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی در دسترس هستند؛ بنابراین برای تشویق کودکان به استفاده از ماسک، می‌توانید از ماسک‌های یکبار‌مصرف مناسب کودکان با رنگ‌های شاد و طرح‌های کارتونی مورد علاقه‌شان استفاده کنید.

فراموش نکنید که نوشیدن آب کافی برای حفظ سلامت کودکان ضروری است، اما افزایش مصرف آب در روز‌هایی که کیفیت هوا پایین‌تر از حد استاندارد است، اهمیت بیشتری دارد. آب به دفع سموم از بدن کمک می‌کند و می‌تواند علائم ناخوشایند ناشی از آلودگی هوا را کاهش دهد. کودک‌تان را تشویق کنید که مصرف مایعات نظیر آب آشامیدنی، آبمیوه‌های طبیعی و سوپ را افزایش دهند؛ این کار از مؤثرترین اقداماتی است که می‌توانید برای کاهش اثرات آلودگی هوا بر سلامت کودک‌تان انجام دهید؛ و در نهایت، در نظر داشته باشید که یک رژیم غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان و مواد غذایی کامل می‌تواند به بدن کودک شما کمک کند تا با اثرات مضر آلودگی هوا مبارزه نماید.

پس به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که کودک‌تان، میوه‌ها و سبزیجات بیشتری مصرف کند؛ چراکه این مواد غذایی در پشتیبانی از سلامت ریه و تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثر هستند.