گنجینه گرمسیری‌ها

این استان با اقلیم خاص، امکان «کشاورزی در تمام فصول» را فراهم کرده و با دارا بودن مرزهای طولانی زمینی و دریایی، موقعیت استراتژیکی بی‌بدیلی برای ترانزیت و صادرات در اختیار دارد.
ایران با دارابودن اقلیم‌های متنوع و موقعیت خاص جغرافیایی، از ظرفیت‌های بسیار بالایی در بخش کشاورزی برخوردار است؛ توانمندی‌هایی که موجب شده در تولید و صادرات چندین محصول منحصربه‌فرد، رتبه نخست را در جهان به خود اختصاص دهد.بسیاری از استان‌ها در تولید و صادرات طیف وسیعی از محصولات کشاورزی پیشتاز هستند و جایگاه جهانی ایران در تولید برخی محصولات، مهر تاییدی بر قدرت کشاورزی این سرزمین است. به‌عنوان‌مثال، ایران در زعفران، انار و زرشک جایگاه نخست جهان را دارد، در خرما سوم است و از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کشمش، سیب، مرکبات و انجیر به شمار می‌آید.
   
تولید میوه‌های منحصربه‌فرد
سیستان‌وبلوچستان که در میان استان‌های ایران، به یکی از خشک‌ترین مناطق معروف است، سالانه بیش از۴.۲میلیون تن محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلاتی تولید می‌کند و براساس آخرین آمارهادرچهار‌ماه نخست امسال، بیش از ۶۰هزار تن گوجه‌فرنگی، سیب، پسته، هندوانه و خرما به کشورهای همسایه صادرکرده است.این خطه رامی‌توان «پایتخت میوه‌های گرمسیری ایران» نامید، چون با دارابودن آب‌وهوای گرم‌ومرطوب، میزبان طیف وسیعی از محصولات باغی است که بسیاری از آنها فقط به این منطقه اختصاص دار‌د. سیستان‌وبلوچستان با داشتن بیش از ۷۰نوع خرما، دومین تولیدکننده این محصول در کشور است. ارقامی مانند ربی و مضافتی سراوان، به‌دلیل کیفیت بالا و ارگانیک‌بودن، به کشورهای اروپایی صادر می‌شو‌د. با وجود این، محصولات مورد اشاره نیازمند برندسازی بوده و ظرفیت بالایی برای تسخیر بازارهای جهانی با نام مستقل دارند. عمادالدین سماواتی، کارشناس کشاورزی با بیان این‌که رشد و تولید میوه‌های گرمسیری نادر در نقاط مختلف سیستان‌وبلوچستان یکی از بزرگ‌ترین امتیازات این استان در ارزآوری است، به جام‌جم می‌گوید: «محصولاتی مانند گواوا که یک نوع زیتون محلی است، پاپایا یا همان خربزه درختی، چیکو و جمبو در جنوب استان و به‌ویژه در شهرستان سرباز که به «هندوستان کوچک» مشهور است کشت می‌شو‌د. این میوه‌ها علاوه بر طعم بی‌نظیر، دارای خواص دارویی و غذایی ارزشمندی است و فرصت بزرگی برای سرمایه‌گذاری در زمینه فرآوری و صادرات به شمار می‌آید.» وی با بیان این‌که کشت انواع مرکبات در این استان برای بسیاری از هموطنان تعجب‌آور است، توضیح می‌دهد: «پرتقال، نارنگی، ترنج، انار، انگور، انجیر و پسته ازجمله محصولات باغی باکیفیت این استان هستند که طعمی متمایز از نمونه‌های مشابه در دیگر مناطق کشور دارند.»
   
​​​​​​​تامین نیاز کشاورزان
سیستان‌وبلوچستان در تولید محصولات راهبردی و توسعه کشت‌های نوین نیز پیشروست. کشت محصولات اساسی و استراتژیک مانند گندم، جو، کلزا و گلرنگ در سطح ۴۸هزار هکتار از مزارع استان انجام می‌شود که پیش‌بینی می‌شود بیش از ۱۴۰هزار تن محصول از آن برداشت شود. همچنین کشت‌های گلخانه‌ای هم در استان رونق خوبی گرفته‌اند و سطح زیر کشت محصولات آن، به ۷۳۰هکتار رسیده و پیش‌بینی می‌شود تولید بخش مذکور در سال‌جاری به ۱۶۰هزار تن برسد.
محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، بادمجان و فلفل ازجمله صادرات موفق سیستان‌وبلوچستان به کشورهایی مانند روسیه و قزاقستان هستند. نکته حائز اهمیت، تولید محصولات خارج از فصل در مناطق مختلف استان است. به‌دلیل اقلیم ویژه، این استان در تولید محصولات صیفی و جالیزی در فصل‌هایی که سایر مناطق کشور قادر به تولید نیستند، مزیت نسبی دارد. در همین رابطه رئیس سازمان جهادکشاورزی استان سیستان‌وبلوچستان، با بیان این‌که تمهیدات لازم برای تأمین به‌موقع نهاده‌های مورد نیاز ازجمله کود، بذر و سموم، برای کشت به‌موقع توسط کشاورزان، از سوی این سازمان در نظر گرفته شده است، می‌گوید: «با توجه به سطح زیر کشت و پیش‌بینی میزان برداشت، در جهت تأمین ۳۰۰۰تن بذر گندم، جو، دانه‌های روغنی و پنبه، برنامه‌ریزی و تدارکات لازم انجام گرفته است.» به گفته علیرضا دهمرده، کود کامل و علف‌کش نیز به‌صورت مساعدت یا در قالب طرح‌های مشارکتی در راستای توسعه کشت دانه‌های روغنی و تولید بذر گندم، تأمین و در شهرستان‌ها و مناطق مجری طرح توزیع شده است. وی با اشاره به الگوی کشت ابلاغی توضیح می‌دهد: «بر این اساس، ۶۴درصد از سطح زیر‌کشت این محصولات اساسی، معادل ۳۱هزار هکتار، به کشت گندم اختصاص یافته که پیش‌بینی می‌شود بیش از ۱۰۰هزار تن از این محصول برداشت شود.»
دهمرده از توزیع ۹۰۰تن بذر اصلاح‌شده گندم در طبقات مختلف قبل از آغاز فصل کشت خبر داده و هدف از این اقدام را پوشش ۵۰درصدی اراضی زیر‌کشت گندم با بذر اصلاح‌شده عنوان می‌کند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به توزیع ۱۲هزار و ۲۵۰ تن انواع کودهای شیمیایی از ابتدای سال‌جاری، می‌گوید: «این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۴درصد رشد نشان می‌دهد و توزیع کودهای پایه با قوت ادامه دارد تا در صورت بروز هرگونه مشکل در تأمین، نیاز کشاورزان به‌خوبی برطرف شود.»

توسعه صنایع تبدیلی
خشکسالی‌های مداوم موجب‌شده تا فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری‌ها به‌وجودآید. با توجه به محدودیت‌های آبی، توسعه کشت گلخانه‌ای و سیستم‌های نوین آبیاری به‌عنوان راهکاری کلیدی برای صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهره‌وری در دستورکار قرار دارد. اجرای کشت قراردادی در سطح ۳۰هکتار برای محصولات گلخانه‌ای در شهرستان‌های خاش، میرجاوه و سیب و سوران آغاز شده که الگویی برای توسعه بیشتر است.
مهم این‌که موقعیت ترانزیتی منحصربه‌فرد سیســتان‌وبلوچستان توانسته دسترسی مستقیم به بازارهای پهناور شبه‌قاره هند، آسیای میانه، کشورهای عربی و حتی آفریقا را فراهم کند.
با این تفاسیر کارشناسان معتقدند توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، کلید اصلی تبدیل مواد خام کشاورزی به محصولات باارزش و کاهش ضایعات است.
به گفته سازمان جهادکشاورزی استان، هم‌اکنون ظرفیت فرآوری ۱۹۶هزار تن انواع محصولات کشاورزی در استان ایجاد شده که ۱۶۲هزار تن به محصولات باغی اختصاص دارد. این صنایع در افزایش ارزش‌افزوده، بهبود کیفیت، افزایش ماندگاری و درنهایت افزایش درآمد کشاورزان نقش حیاتی دار‌د.
اجرای طرح‌های بسته‌بندی محصولات نیز در اولویت وزارت جهادکشاورزی قرار دارد و استقبال سرمایه‌گذاران از این بخش در حال افزایش است.