اروپا در حال بغرنج‌سازی پرونده هسته‌ای ایران

کشورهای اروپایی نیز به استناد همین دو گزارش، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به‌وسیله سه کشور اروپایی و با همکاری آمریکا آماده کردند که قرار است در شورای حکام مطرح شود و به احتمال زیاد مورد تصویب قرار خواهد گرفت. زیرا تاکنون پنج قطعنامه پس از خروج آمریکا از برجام در شورای حکام مطرح شده و هر پنج قطعنامه رأی آورده‌. چون ترکیب کشورهای غربی به‌گونه‌ای است که آرای بیشتری دارند.
مسأله اساسی‌ای که در این قطعنامه مطرح می‌شود این است که می‌خواهد تکلیف موضوع اجرایی شدن اسنپ‌بک را در این قطعنامه عملیاتی کند. تا الا‌ن، روسیه و چین و به تبع آن ایران نپذیرفته بودند که اسنپ‌بک اجرایی شده اما سه کشور اروپایی طی هشت بندی که در این قطعنامه پیش‌بینی کرده‌اند و می‌خواهند به رأی گذاشته شود، به‌نوعی شرایط را به قبل از برجام، یعنی به سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ برمی‌گردانند که همه چیز به شرایط قبل از برجام بازخواهد گشت و شش قطعنامه مشهور شورای امنیت، یعنی ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹، مجددا بازمی‌گردد.
براساس این قطعنامه، آژانس باید مجموعه اقداماتی را که پیش از برجام و مطابق آن قطعنامه‌ها انجام می‌داد دوباره اجرا کند.؛ یعنی برای هر جلسه شورای حکام از قبل گزارش‌های مخصوص آماده کند و در هر جلسه این گزارش‌ها را ارائه دهد و همچنین وضعیت هسته‌ای ایران را به شورای امنیت گزارش کند. در واقع اگر طبق فرضی که دو کشور چین و روسیه داشتند (اسنپ‌بک اجرایی نشود) با تصویب این قطعنامه، اسنپ‌بک در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جنبه قانونی پیدا خواهد کرد و به تبع آن، این موضوع در شورای امنیت نیز پذیرفته می‌شود.
این وضعیت شرایط بسیار بغرنج و پیچیده‌ای ایجاد می‌کند. چرا که اگر در چارچوب برجام، ایران می‌توانست غنی‌سازی ۳.۶۷درصد را انجام دهد و فعالیت‌های تحقیقاتی هسته‌ای داشته باشد، اکنون که شرایط اسنپ‌بک منطبق با این قطعنامه در آژانس مصوب خواهد شد، همه‌چیز به شرایط قبل از برجام بازخواهد گشت و غنی‌سازی، بازآوری و حتی فعالیت‌های مرتبط با تحقیق و توسعه متوقف خواهد شد. ایران باید پروتکل الحاقی را به‌صورت کامل اجرا کند و براساس قطعنامه‌های شورای امنیت_ به‌ویژه ارائه گزارش کامل در مورد وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده و توافق پادمان و الزامات آن شش قطعنامه_ وضعیت فعالیت‌های خود را تنظیم نماید.
طبیعتا ایران این وضعیت را نخواهد پذیرفت. کشورهای غربی تلاش می‌کنند مجددا همان سیکلی را که از سال ۲۰۰۳ شروع و در سال ۲۰۱۵ منجر به توافق برجام شد دوباره از سر بگیرند. منتها ایران به‌‌دنبال «ابهام هسته‌ای» است تا شرایط مناسب برای مذاکره، به‌ویژه با آمریکا فراهم شود. زیرا سه کشور اروپایی با اجرایی کردن اسنپ‌بک طرف مذاکره ایران نیستند و طرف اصلی مذاکره آمریکا‌ست که هنوز شرایط مذاکره با آن مهیا نشده.
به نظر می‌رسد سه کشور اروپایی و آمریکا با این قطعنامه به‌دنبال بازگرداندن همه شرایط به قبل از برجام هستند تا فشارها و ابزارهای حقوقی خود علیه ایران را تشدید کنند و بتوانند در هر جلسه شورای حکام و در گزارش‌های دوره‌ای به شورای امنیت، موضوع هسته‌ای ایران را دنبال کنند. طبیعتا این مسأله از منظر حقوقی شرایط را برای ایران پیچیده می‌کند.ایران اعلام کرده ‌دنبال تعامل با آژانس است و قبلا نیز توافق‌هایی صورت گرفته است اما به‌دلیل این‌که آژانس با گزارش‌هایی که داده، زمینه‌سازی‌هایی برای جنگ ۱۲ روزه و حمله و تجاوز رژیم‌صهیونیستی به ایران و به تبع آن اقدام آمریکا ایجاد کرده بود، ایران مترصد آن است که آژانس جبران مافات کند. با این‌حال چون آژانس تحت تأثیر کشورهای اروپایی و غربی است، به نظر می‌رسد این قطعنامه رأی خواهد آورد و شرایط همکاری ایران با آژانس بسیار پیچیده‌تر خواهد شد.مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند واکنش متناسبی به این قضیه نشان خواهند داد و حتی توافق‌نامه پادمان و همکاری‌های خود را با آژانس مورد بازنگری قرار خواهند داد. این فشاری است که از سوی ایران در صورت تصویب قطعنامه اعمال خواهد شد اما اگر روابط ایران و آژانس پیچیده‌تر شود_‌ همان‌طور که بعد از اسنپ‌بک روسیه و چین اعلام کردند آن را قبول ندارند و فضای تنفسی برای ایران ایجاد شد ــ اکنون به‌دلیل این‌که از آن فضای تنفسی برای یک ابتکار عمل جدی استفاده نشده، شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده که در این شورای حکام، قطعنامه تصویب خواهد شد و شرایط حقوقی بسیار پیچیده‌تر از گذشته خواهد شد.