کالابرگ پنجم در راه است

این تأخیر در پرداخت کالابرگ در شرایطی صورت گرفته که بسیاری از خانوارهای دهک‌های پایین جامعه به‌دلیل افزایش چندباره قیمت مواد غذایی در ماه‌های اخیر با شرایط اسفناکی روبه‌رو شده‌اند و طبیعتا انتظار داشتند که کالابرگ خود را از ابتدای هفته جاری دریافت کنند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأمین اعتبار این مرحله را به‌طور کامل به پایان رسانده و مجموعه شواهد نشان می‌دهد که انجام واریزی کالابرگ در آذرماه قطعی به نظر می‌رسد. در این مرحله نیز همچون چهار مرحله قبل امکان خرید کالاهایی همچون برنج، روغن، مرغ، تخم‌مرغ، گوشت منجمد، لبنیات، ماکارونی، حبوبات، قند و شکر، نان صنعتی و سایر اقلام اساسی را فراهم می‌کند. این کالاها از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای طرف قرارداد و برخی فروشگاه‌های محلی عرضه می‌شود.
   
کالابرگ، قدرت خرید مردم را حفظ می‌کند
در تازه‌ترین خبر نیز محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی گفت که دولت طرح کالابرگ برای سه دهک اول جامعه را اجرا می‌کند و مجلس پیگیر روند خواهد بود. وی افزود: براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و ماده ۳۱ قانون برنامه هفتم، این اقدام باید انجام می‌شد و مبلغ ۱۰۲ همت برای آن پیش‌بینی شده است؛ بنابراین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه به‌طور مشخص مسئول اجرای این موضوع هستند. قالیباف در نشست خبری خود در روز سه‌شنبه هفته جاری درباره اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی و تأثیر آن بر حمایت از اقشار جامعه و تزریق مابه‌التفاوت نرخ افزایش بنزین برای تقویت منابع مالی این برنامه حمایتی گفت: ما در راستای حمایت معیشتی، وجهی را به حساب مردم واریز می‌کنیم تا خرید انجام شود و در حقیقت کمک‌هزینه پرداخت می‌شود اما این موضوع مشکل مردم را حل نمی‌کند چون واقعا تورم به‌گونه‌ای دیگر است. وی افزود: زمانی ۴۵ هزار تومان پرداخت می‌کردیم که معادل ۴۵ دلار بود اما امروز همان مبلغ کمتر از ۴۵ سنت ارزش دارد؛ بنابراین پرداخت ریالی صرف، قدرت خرید مردم را حفظ نمی‌کند؛ پس در سال ۱۴۰۴ و با درنظر گرفتن کالابرگ، قیمت ۱۰ تا ۱۱ قلم کالای اساسی باید از ابتدای سال تا پایان همان سال ثابت بماند. در سال بعد نیز هر مقدار که حقوق کارگران و کارمندان افزایش پیدا کند، به همان نسبت قیمت کالاهای اساسی تعدیل خواهد شد و مابه‌التفاوت آن طبق قانون جبران می‌شود و ما برای آن نیز پیش‌بینی قانونی کردیم. 
   
انتقاد شدید نمایندگان خانه ملت به عدم پرداخت کالابرگ 
همین امر سبب شده که نمایندگان مجلس با توجه به عدم نظارت دولت بر قیمت کالاهای اساسی و گرانی افسارگسیخته این کالاها خواستار پرداخت کالابرگ به مردم شوند تا معیشت اقشار مختلف مردم اندکی بهبود پیدا کند. در همین خصوص حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ در جلسه علنی دیروز مجلس از پرداخت‌نشدن کالابرگ الکترونیک انتقاد کرد و گفت: قرار بود سه دهک نخست در هفته اول آذر مشمول شوند. حالا دوستان ما در دولت می‌گویند در حال اجراست. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور هم این موارد را مورد توجه قرار می‌دهند. وی با اشاره به اقلام ده‌گانه مشمول کالابرگ ادامه داد: کالاهایی که در فهرست کالابرگ آمده، همان‌هایی است که مرکز آمار نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه آبان ۱۴۰۴ را برای‌شان ۴۹.۴درصد اعلام کرده و تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها را نیز ۶۶.۲درصد گزارش داده است. در چنین شرایطی، اجرانشدن کالابرگ واقعا قابل‌قبول نیست. این نماینده مجلس با انتقاد از کمبود برخی کالاهای ضروری گفت: درحال‌حاضر برنج یا بعضی اقلام اساسی در فروشگاه‌ها پیدا نمی‌شود. درآمدهای مردم به‌خصوص بازنشستگان ۱۰ تا ۱۵میلیون تومانی است و در سختی کامل زندگی می‌کنند. چرا کالابرگ عملیاتی نمی‌شود؟ محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز در واکنش به اظهارات این نماینده مجلس با اشاره به پشتوانه قانونی در این بخش تأکید کرد: این موضوع در قانون بودجه ۱۴۰۴ و بند (چ) تبصره ۵ و همچنین ماده ۳۱ برنامه توسعه و در جدول ۵ نیز پیش‌بینی شده است. از سوی دیگر دستور رئیس‌جمهور هم وجود دارد. وی ادامه داد: قرار بود سه دهک نخست در هفته اول آذر مشمول شوند. حالا دولت می‌گوید در حال اجراست. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم این موارد را مورد توجه قرار می‌دهند. رئیس مجلس بیان کرد: رئیس‌جمهور دستور داده‌اند تأمین اعتبار از محل درآمدهای دیگری مانند خودرو یا بنزین نیز با اولویت اجرای کالابرگ انجام شود. سخنگوی دولت هم اعلام کرده که این کار حتما انجام خواهد شد. اما مردم منتظرند و انتظار دارند وعده‌ها عملی شود.
   
اصلاح شیوه تخصیص کالابرگ محقق می‌شود؟
با همه این اوصاف به نظر می‌رسد که هم خانه ملت و هم دولت عزم خود را برای اصلاح شیوه فعلی نظام یارانه و کالابرگی کشور جزم کرده‌اند، به‌طوری‌که خبرها حاکی از آن است که بودجه سال آینده قرار است بدون تخصیص ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی بسته شود. به‌طوری‌که رئیس مجلس گفت: وزارت جهادکشاورزی صرفا به واردکننده نهاده دامی تبدیل شده، درحالی‌که یارانه و ارز ترجیحی باید به تولید این محصولات اختصاص یابد و یا این‌که به انتهای زنجیره یعنی مردم از طریق کالابرگ پرداخت شود. نمایندگان خانه ملت معتقدند که طبق قانون بودجه امسال، گوشت مرغ باید با ارز ۲۸هزار و ۵۰۰ تومانی به دست مردم برسد. این امر مصداق همان اهداف اصلی طرح کالابرگ است که تامین حداقل ۲۱۰۰ کالری روزانه برای تمامی افراد هفت دهک جامعه، ریشه‌کنی فقر مطلق از طریق حفظ قدرت خرید مردم و ثابت نگه‌داشتن قیمت کالای اساسی برای هفت دهک را هدف‌گذاری کرده بود. از سوی دیگر اما احمد رستمی، رئیس مرکز اطلاعات رفاهی ایرانیان طرح پیشنهادی دولت برای اصلاح این امر را تشریح کرد و گفت: اگر هماهنگی با وزارت جهاد کشاورزی تا آخر هفته انجام شود، در فروشگاه‌های زنجیره‌ای طرف قرارداد، کالاهای دارای قیمت مصوب با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی عرضه خواهد شد و همزمان در فروشگاه‌های خرد، روش اعتباری قبلی ادامه پیدا می‌کند. جلسه نهایی بررسی این موضوع به‌زودی برگزار می‌شود و اگر هماهنگی صورت گیرد، اطلاع‌رسانی خواهد شد؛ در غیر این صورت، روش اعتباری قبلی به‌قوت خود باقی است. با همه این اوصاف، نمایندگان مجلس با این پیشنهاد مخالفت کرده و پنجمین مرحله کالابرگ به همان شیوه قبلی به‌صورت اعتباری پرداخت خواهد شد. یکی از دلایل رد این پیشنهاد دولت آن است که مواد غذایی و کالاهای اساسی به‌حدی افزایش قیمت داشته و این تورم آنها ادامه دار است که تخفیف ۲۰ درصدی طبیعتا نمی‌تواند سبد غذایی خانوارها را پوشش دهد. بر اساس این گزارش، در پنجمین مرحله از پرداخت کالابرگ الکترونیکی که از چندی دیگر آغاز می‌شود، پرداخت‌ها به صورت مرحله‌ای و با اولویت‌دهی به دهک‌های پایین جامعه انجام می‌گیرد. بر‌اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده، واریز اعتبار کالابرگ ابتدا برای کم‌درآمدترین دهک‌های جامعه یعنی دهک‌های اول تا سوم انجام می‌شود. این گروه‌ها اولین دریافت‌کنندگان اعتبار خرید خواهند بود تا فشار مالی بر آنها کاهش یابد و پس از تکمیل مرحله نخست در یک بازه زمانی حدود ۱۰ تا ۱۴ روزه، دهک‌های چهارم تا هفتم نیز به‌تدریج اعتبار کالابرگ را دریافت خواهند کرد.

تاکید خانه ملت برای اجرای کامل کالابرگ 
فضل‌الله رنجبر، سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس در این باره اعلام کرد: با توجه به گفت‌وگویی که بین نمایندگان خانه ملت و دو وزارتخانه کار و جهاد کشاورزی صورت گرفته، در آخرین تغییرات برای دهک‌های یک تا ۳ افزایش رقم کالابرگ پیش‌بینی شده و با توجه به شرایط تورمی و گرانی کالاها برای تقویت قدرت خرید خانوار، سرانه هر نفر از مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به ۶۲۰ هزارتومان افزایش پیدا کرده است. وی افزود: این افزایش نرخ تنها برای دهک‌های یک تا ۳ است و برای دهک‌های چهارم تا هفتم مطابق روند قبلی همان رقم ۳۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر فرشاد ابراهیم‌پور، نماینده مردم ایذه در مجلس بیان کرد: دولت مکلف است کالابرگ الکترونیکی را با قیمت شهریور ۱۴۰۰ برای اقشار کم درآمد به‌طور کامل اجرا کند، این در‌حالی است که به‌نظر می‌رسد این امر بیشتر شبیه به تحقق یک رویا برای دهک‌های پایین جامعه باشد.  با این حال روز گذشته قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس جمهور پس از جلسه هیات دولت گفت: مجلس به کلیات کالابرگ ورود می‌کند و قرار نیست وارد جزئیات شود. زمان تحویل کالا و مقدار کالا و ... مربوط به اجراست و دولت باید تصمیم بگیرد. با این حال، تاخیر دولت در اجرای مرحله جدید کالابرگ الکترونیکی به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های معیشتی مردم و محل انتقاد جدی مجلس تبدیل شده است. با وجود توافق قبلی برای آغاز پرداخت تا پایان آبان، این وعده عملی نشد و در شرایطی که تورم خوراکی‌ها به بالای ۶۰ درصد رسیده، دهک‌های پایین جامعه بیش از پیش تحت فشار قرار دارند. مجلس بر اجرای کامل این طرح طبق قانون بودجه ۱۴۰۴ و برنامه هفتم تاکید دارد و دولت نیز اعلام کرده که تامین اعتبار انجام شده و واریزی‌ها در آذرماه قطعی است. با این اوصاف به‌نظر می‌رسد نظام فعلی پرداخت کالابرگ باید به صورت ماهانه و با تغییراتی متناسب با تورم موجود در جامعه ادامه پیدا کند.