راز شکست داعش

نخست‌وزیر محمدشیاع السودانی، این روز را الهام‌بخش مواضع قهرمانانه عراقی‌ها دانست و بر حفظ دستاوردها تأکید کرد. رئیس‌جمهور عبداللطیف رشید، جانفشانی‌های مردم و نیروهای مسلح را ارج نهاد و بر وحدت صف اصرار ورزید. محمود المشهدانی، رئیس مجلس، اقدامات نیروهای مسلح را صفحه‌ای درخشان در تاریخ خواند. شیخ همام حمودی، رئیس شورای‌عالی اسلامی، بر زنده نگه داشتن یاد شهدا و تقویت وحدت تمرکز کرد. محسن المندلاوی، نایب‌رئیس مجلس، نبرد قهرمانانه را ستود که حاکمیت و کرامت را بازگرداند. فالح الفیاض، رئیس حشدالشعبی، نقش فتوای مرجعیت را برجسته ساخت و پیروزی را نتیجه جانفشانی‌های مردمی دانست. شیخ قیس الخزعلی، دبیرکل عصائب اهل الحق، بر حفظ دستاوردها و قدردانی از حمایت‌های برادرانه ایران تأکید کرد. سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی، تبریکات خود را به مرجعیت عالی و لبیک‌گویندگان فتوا تقدیم کرد و به ارواح شهدا درود فرستاد که از وطن، ناموس و مقدسات حفاظت کردند. این پیام‌ها، از رهبران شیعه، سنی و کرد، تعهد جمعی به حفظ امنیت و پیشرفت در کشور عراق را نشان می‌دهد. 
   
ماجرای ظهور یک تهدید تروریستی
گروه تروریستی داعش که ریشه در القاعده عراق داشت، پس از خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۱ و در سایه بی‌ثباتی سیاسی و ضعف ارتش، به‌سرعت رشد کرد. این گروه که در سال ۲۰۱۳ با ادغام شاخه سوری خود نام «دولت اسلامی عراق و شام» را برگزید، با حمایت مالی و تسلیحاتی عربستان، قطر و جریان‌های سلفی-وهابی و چشم‌پوشی آشکار آمریکا و متحدانش، در بهار ۱۳۹۳ (۲۰۱۴) تهاجم گسترده‌ای را آغاز کرد. نقطه اوج، سقوط برق‌آسای موصل در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۴ بود؛ شهری که با چند صد تروریست و در برابر فرار ده‌ها هزار سرباز ارتش، به تصرف درآمد و داعش با غارت بانک مرکزی (بیش از ۱.۵میلیارد دلار) و انبارهای تسلیحاتی، به ثروتمندترین گروه تروریستی جهان تبدیل شد. پس از موصل، تکریت، رمادی، فلوجه و بخش‌های وسیعی از الانبار، صلاح‌الدین و نینوا یکی پس از دیگری سقوط کردند. تا اواسط ۲۰۱۵، داعش حدود ۴۰ درصد خاک عراق را اشغال کرد و تا چند ده کیلومتری بغداد پیش رفت. این پیشروی وحشیانه با کشتارهای سیستماتیک، اعدام‌های دسته‌جمعی (از جمله کشتار اسپایکر)، تخریب عتبات و مساجد، بردگی زنان ایزدی و ایجاد جو وحشت همراه بود. ضعف دولت نوری‌المالکی، فساد در ارتش و نارضایتی برخی قبایل سنی‌نشین نیز به تروریست‌ها کمک کرد تا عراق را در آستانه فروپاشی کامل قرار دهند و منطقه را به کشتارگاهی برای مردم بی‌گناه تبدیل کنند؛ پروژه‌ای که با حمایت پشت‌پرده آمریکا، غرب و رژیم صهیونیستی پیش می‌رفت.
   
فتوای تاریخی؛ سرآغاز دفاع مردمی
در اوج بحران، فتوای تاریخی آیت‌الله سیدعلی سیستانی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴ (۲۳ خرداد ۱۳۹۳) صادر شد که جهاد کفایی علیه داعش را واجب دانست. این فتوا از نجف، شهروندان را به پیوستن به نیروهای امنیتی برای دفاع از وطن فراخواند و نه‌تنها شیعیان، بلکه سنی‌ها، کردها و مسیحیان را بسیج کرد. اهمیت این فتوا فراتر از جنبه نظامی بود و نقطه عطفی در تاریخ عراق شد که تعادل میدان نبرد را از دفاع به حمله تغییر داد و حس مسئولیت ملی را برانگیخت. این فتوا ده‌ها هزار داوطلب را بسیج و موجی از وحدت فرقه‌ای ایجاد کرد که مانع سقوط بغداد شد. نقش مرجعیت عالی در هدایت اقشار جامعه، مرکزی بود و قلب‌ها را متحد کرد، با تأکید بر پرهیز از انتقام‌جویی و تمرکز بر وحدت، تنش‌های داخلی را کاهش داد. این حکم، قیامی مردمی فراگیر راه انداخت و مسیر نبرد را دگرگون کرد، به طوری که مجلس عراق ۱۳ ژوئن را مناسبت ملی اعلام کرد. 
   
جانفشانی‌ها و نجات عراق از شر تروریسم
با تشکیل حشدالشعبی، روند بازپس‌گیری سرزمین‌ها آغاز شد.نیروهای مردمی، درکنار ارتش عراق وحمایت‌های برادرانه، عملیات‌های موفق متعددی اجرا کردند. آزادسازی تکریت در مارس ۲۰۱۵، رمادی در دسامبر همان سال و فلوجه در ژوئن ۲۰۱۶، نمونه‌هایی از این پیروزی‌ها بودند. اوج این مبارزات، نبرد موصل در اکتبر ۲۰۱۶ تا جولای ۲۰۱۷ بود، جایی که داعش آخرین پایگاه شهری خود را از دست داد. این پیروزی‌ها با جانفشانی‌های بی‌شمار همراه بود؛ هزاران شهید از ارتش و حشدالشعبی، که اغلب از خانواده‌های فقیرومذهبی بودند، خون خود را برای آزادی وطن فدا کردند. تاکتیک‌های داعش، مانند استفاده از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی و مین‌گذاری گسترده، تلفات سنگینی وارد کرد اما اراده مردم عراق شکست‌ناپذیر بود. داعش با سرکوب وحشیانه، ترور و تلاش برای تغییر ماهیت جوامع محلی، با ارزش‌های عراقی برخورد کرد و بیش از ۲۰ هزار نفر را در دره الخفصه کشت اما مقاومت گسترده جامعه، از جمله حمایت اطلاعاتی و عملی قبایل محلی، به عقب‌نشینی اجباری منجر شد. 
درنهایت، در ۹ دسامبر ۲۰۱۷، حیدر العبادی، نخست‌وزیر وقت، پیروزی کامل بر داعش و بازپس‌گیری تمام سرزمین‌های اشغالی را اعلام کرد. این پیروزی، عراق را از شر موجوداتی نجات داد که با حمایت‌های پشت پرده آمریکا، غرب و اسرائیل، منطقه را به صحنه کشتارهای وحشیانه تبدیل کرده بودند. آمریکا، که ادعای رهبری ائتلاف ضدداعش را داشت، در عمل با تأخیر در حملات هوایی و عدم حمایت واقعی، به طولانی شدن جنگ کمک کردوحتی درمواردی به تروریست‌ها فرصت فرار داد. حملات ائتلاف عمدتا به زیرساخت‌های غیرنظامی آسیب زد و داعش را برای اهداف منطقه‌ای حفظ کرد.
   
نقش برجسته ایران؛ حمایت‌های مستشاری و برادرانه
جمهوری اسلامی ایران از نخستین لحظات تهاجم داعش،با فرمان صریح رهبرمعظم انقلاب اسلامی،حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، تمام قوای خود را برای نجات عراق بسیج کرد. این رهنمود راهبردی، مبنای حمایت بی‌قیدوشرط، سریع و همه‌جانبه ایران از ملت و دولت عراق شد. در میدان نبرد، شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، نقش بی‌بدیل و تعیین‌کننده ایفا کرد. او که خود را «سرباز مرجعیت» می‌خواند، بلافاصله پس از فتوای آیت‌الله سیستانی، وارد عراق شد و تا روز پیروزی نهایی، عملا فرمانده هماهنگ‌کننده کل جبهه مقاومت بود. از شکستن محاصره آمرلی و سامرا تا طراحی و اجرای عملیات آزادسازی جرف‌النصر، تکریت، بیجی، فلوجه، رمادی و موصل؛ همه با حضور مستقیم و شبانه‌روزی حاج‌قاسم پیش رفت. 
شهید سلیمانی حشدالشعبی را از گروه‌های پراکنده به یک ارتش منظم و کارآمد تبدیل کرد، اتاق عملیات مشترک تشکیل داد، تاکتیک‌های نوین را آموزش داد و با حل اختلافات داخلی، جبهه‌ای واحد و شکست‌ناپذیر ساخت. بسیاری از فرماندهان عراقی می‌گویند: «اگر حاج‌قاسم نبود، بغداد سقوط کرده بود».
ایران همچنین با اعزام مستشاران ارشد، انتقال تجهیزات ضروری، ایجاد پل هوایی مداوم، آموزش ده‌ها هزار رزمنده و پشتیبانی گسترده لجستیکی و پزشکی، ستون اصلی مقاومت شد. در مقابل، آمریکا و ائتلافش با تأخیر عمدی، حفظ مسیرهای داعش و حتی انتقال هوایی فرماندهان تروریست، جنگ را طولانی کردند. تفاوت میان «حمایت واقعی» ایران با رهبری آیت‌الله خامنه‌ای و فرماندهی شهید سلیمانی و «نقش مخرب» آمریکا، امروز برای همه عراقی‌ها روشن است. رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و نقش بی‌مانند شهید حاج‌قاسم سلیمانی، در کنار فتوای تاریخی آیت‌الله سیستانی و خون شهدای عراقی، سه رکن اصلی بودند که پروژه آمریکایی-صهیونیستی داعش را برای همیشه در خاک عراق دفن کردند.