ناخن‌ها سلامت‌تان را به ‌تصویر‌می‌کشد

باورهای اشتباه زیادی نیز در ارتباط با مشکلات شایع ناخن وجود دارد که افراد را به اشتباه می‌اندازد. دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو در همین خصوص به پوسته‌پوسته شدن یا به اصطلاح گوشه‌کردن پوست کنار ناخن‌ها که برای بسیاری از افراد نیز اتفاق می‌افتد، اشاره می‌کند و می‌گوید که این اتفاق بر خلاف تصور عموم، ربطی به ناخن ندارد و به خشکی پوست بازمی‌گردد. به همین دلیل کندن این پوسته‌ها که به گوشت و بافت کنار ناخن چسبیده است، بافت زیر ناخن‌ها را مستعدد عفونی‌شدن می‌کند.

به بیان دیگر، لایه‌های مجاور ناخن مانند سدی محافظتی برای بافت ناخن تلقی می‌شود و اگر این لایه‌ها شکافته یا شکسته شود، باکتری‌ها براحتی وارد بافت و لایه‌های ناخن می‌‌شود که عفونت ناشی از آن با تورم، قرمز شدن و درد شدید همراه است.

ناخن‌تان را بشناسید

ناخن از سه قسمت اصلی تشکیل شده؛ صفحه ناخن یعنی قسمت قابل مشاهده ناخن روی انگشتان دست و پا و دیگری که در واقع فرمانروای ناخن محسوب می‌شود، «ماتریکس» یا قسمت سازنده ناخن است که زیر صفحه اصلی قرار گرفته و ناخن از آنجا رشد می‌‌کند.

در واقع بخش سفید هلالی شکل ناخن قسمتی از ماتریکس است که در ریشه ناخن قرار گرفته است. بخش دیگر ناخن هم شامل بستر ناخن می‌شود که رگ‌ها و عروق را در خود جای داده است.

دکتر احسانی در گفت‌و‌گو با «جام‌جم» تاکید می‌کند: نکته مهم اینجاست که هرگونه بیماری یا مشکلی که ناخن را درگیر کند، در ماتریکس ناخن به شکل خراب‌شدن، شکنندگی و تغییر رنگ قابل مشاهده است البته عفونت‌های مزمن ماتریکس با درد شدید و ترشحات چرکی از ناخن همراه است و بیماری‌های قارچی نیز با قرمزی این بافت خود را بروز می‌دهد.

نشانه‌ای از اختلالات تیروئیدی

فراموش نکنید که ناخن می‌تواند سریع‌تر از هر عضو دیگری در بدن، آلوده به قارچ‌ها و میکروب‌ها شود و برخی از این قارچ‌ها ممکن است برای همیشه ماتریکس یا بافت اصلی ناخن را از بین ببرد.

با این حال دکتر احسانی با تاکید بر این‌که مشکلات ناخن می‌تواند زمینه ژنتیک داشته یا ناشی از برخی بیماری‌ها یا کمبود‌های تغذیه‌ای باشد، می‌گوید: از آنجا که کم‌کاری تیروئید به خشکی پوست منجر می‌شود، تظاهراتی چون اگزما، خشکی و پوسته‌شدن دور ناخن را نیز به همراه دارد. همچنین رشد ناخن‌ها به واسطه کم‌کاری تیروئید کم می‌شود و برعکس، به علت پرکاری تیروئید زیاد می‌شود.

تغییر رنگ یا جنس ناخن‌ها ناشی از چیست؟

برخلاف تصور بسیاری که بروز لکه‌های سفید روی ناخن را ناشی از کمبود کلسیم می‌دانند، این لکه‌ها معمولا بر اثر ضربه یا تروما، بخصوص در کسانی که با رایانه یا آلات موسیقی کار می‌کنند، دیده می‌شود.

به گفته دکتر احسانی، این لکه‌ها پس از چند ماه خودبه‌خود بر طرف می‌شود، اما گاهی نیز چنین لکه‌هایی ناشی از وجود قارچ‌هایی در زیر ناخن است. همچنین اختلالات کبدی و نارسایی‌های کلیوی نیز می‌تواند با تغییر رنگ ناخن بروز پیدا کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران اظهار می‌کند: البته بیماری‌های جدی پوستی چون پسوریازیس (بیماری پوستی مزمن خود ایمنی) و لیکن پلان (بیماری التهابی پوست و مخاط) نیز با نشانه‌هایی چون شکنندگی ناخن‌ها، جداشدن صفحه رویی ناخن از بستر و خط‌دارشدن روی ناخن همراه است، اما شکنندگی و ورقه‌ورقه شدن ناخن‌ها ممکن است ناشی از کمبودهای تغذیه‌ای بویژه روی، بیوتین (ویتامین‌های گروه B) و آهن باشد. البته تماس طولانی با آب و مواد شوینده و نیز تروما نیز گاه موجب شکنندگی ناخن می‌شود.

البته متخصصان پوست تاکید می‌کنند شکنندگی ناخن علاوه بر این‌که ناشی از تماس مفرط دست با آب و محلول‌های شیمیایی است، یکی از مشخصات و علائم پیری است، چرا که با افزایش سن تمام ارگان‌های بدن فرسوده می‌شود و از رطوبت و چربی طبیعی پوست و بستر ناخن‌ها کاسته می‌‌شود بنابراین ورقه‌ورقه‌شدن ناخن‌ها، نشانه‌ای از کمبود آبرسانی به ناخن است.

پس اگر دست‌هایتان با آب بسیار در تماس است، به طور مکرر ناخن‌هایتان را چرب کنید. همچنین هنگام نظافت و شست‌وشو از دستکش استفاده کنید.

نگذارید ناخن‌ها کم غذا شود

از آنجا که سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات منبع اصلی ویتامین‌های گروه B است،باید به مقدار کافی مورد مصرف قرار بگیرد.

منابع کلسیمی و پروتئین‌ها نیز نقش اصلی را در تامین آهن و کلسیم مورد نیاز بدن و بخصوص استخوان، پوست و مو دارد.

حتی بررسی‌ها نشان داده است کمبود آهن، پروتئین و کلسیم ناخن‌ها را شکننده می‌کند. از سوی دیگر، کمبود ویتامین‌ها و بویژه ویتامین‌های گروه B منجر به پوسته‌پوسته‌شدن سطح ناخن می‌شود و کمبود روی نیز موجبات رشد کم ناخن را فراهم می‌کند.

بر این اساس، متخصصان پوست بر گنجاندن منابع پروتئینی، لبنیات، میوه‌ها، سبزی‌ها، روغن‌های گیاهی و غلات در کنار مکمل‌های آهن، روی و بیوتین در رژیم غذایی برای حفظ سلامت ناخن‌ها تاکید می‌کنند.

پونه شیرازی‌ - گروه سلامت