شیرخوردن ‌شبانه به دندان‌های کودک آسیب می‌زند

در این باره دکتر غلامحسین رمضانی، متخصص دندانپزشکی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه به جام‌جم می‌گوید: این مشاوره از بسیاری مشکلات که احتمال دارد در آینده برای کودک ایجاد شود، جلوگیری می‌کند و اگر این کار قبل از تولد انجام نگیرد، باید با رویش اولین دندان کودک که حدود چهار تا شش ماهگی اتفاق می‌افتد، به دندانپزشک مراجعه کرد تا جلوی خیلی از اتفاق‌های ناخوشایند گرفته شود.

سیاهی دندان، همیشه از قطره آهن نیست

آیا می‌دانستید حتی شیرخواران تازه دندان درآورده هم دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. دکتر رمضانی در این باره می‌گوید: این پوسیدگی ناشی از شیر دادن شبانه به کودک است که با رویش دندان‌ها باعث تغییررنگ آنها می‌شود. بیشتر افراد این تغییررنگ را به قطره آهن نسبت می‌دهند، اما با این که قطره آهن، زنگار سیاه‌رنگی روی دندان ایجاد می‌کند در بیشتر موارد علت این سیاهی‌ها، شیر دادن درطول شب به کودک بویژه طی چهار تا شش ماهگی و تمیز نکردن دندان‌ها بعد از آن است.

وی توصیه می‌کند: بهتر است شب‌ها کنترل‌شده و در دفعات کمتر و محدود به بچه شیر داده شود، در غیراین‌صورت پوسیدگی‌های وسیع در دندان‌ها اتفاق می‌افتد که بسرعت باعث تخریب می‌شود، به عصب می‌رسد و مشکلات زیادی برای کودک ایجاد می‌کند.

او یادآوری می‌کند: البته اگر پزشک متخصص اطفال تشخیص دهد که باید به کودک در هر زمانی که بخواهد، شیر داده شود، اولویت با این مساله و حفظ سلامت کودک است.

این متخصص دندانپزشکی کودکان ادامه می‌دهد: اگر در شب به کودک شیر داده شد، حتما باید با یک گاز استریل یا دستمال تمیز، دندان‌ها را تمیز کرد یا به کودک آب داد تا آثار مخرب لاکتوز موجود در شیر روی دندان‌ها کاهش یابد.

پیشگیری؛ کم هزینه‌تر و آسان‌تر

مثل همیشه بهترین کار پیشگیری از بروز مشکل است، چون کم‌هزینه و آسان‌تر از درمان خواهد بود؛ ولی اگر پوسیدگی اتفاق بیفتد، چه باید کرد. دکتر رمضانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: تخصص دندانپزشک کودکان، پرکردن دندان کودکان کم‌سن است.

برخلاف تصور، خیلی از این کودکان در مطب کنترل‌شده هستند و می‌توان برایشان اقدام‌های لازم درمانی را انجام داد، ولی اگر همکاری نکردند، با توجه به شرایط و روحیات هر کودکی می‌توان تصمیم گرفت که چطور درمان شود.

وی می‌افزاید: اگر کودکی همکاری نکرد، با روش‌ها و تکنیک‌هایی که داریم، او را کنترل و دندانش را درمان و پر می‌کنیم یا این کار را با بیهوشی عمومی و در اتاق عمل انجام می‌دهیم و در یک جلسه تمام دندان‌ها را ترمیم می‌کنیم.

دندان شیری، مهم است

متاسفانه این تصور غلط وجود دارد که چون دندان‌های شیری بیش از شش، هفت سال در دهان باقی نمی‌مانند و سپس می‌افتند و ریشه ندارند، اهمیت چندانی ندارند، اما دکتر رمضانی می‌گوید: این تصور اشتباه است، چرا که کودک، 20 دندان شیری دارد که چهار عدد از آنها در شش، هفت سالگی، چهار عدد در هشت، 9 سالگی می‌افتند، ولی 12 دندان‌ باقیمانده تا سنین 10، 12 سالگی باید در دهان وجود داشته باشد تا سه وظیفه مهم یعنی زیبایی، توانایی صحبت کردن و غذا خوردن را بخوبی انجام دهند.

وی تاکید می‌کند: این دندان‌ها کمک می‌کنند تا دندان‌های دائمی در جای درستی قرار گیرند پس به نوعی می‌توان گفت سلامت دندان‌های دائمی در گرو دندان‌های شیری است و باید هر طور شده، دندان‌های شیری حفظ و درمان شوند.

کشیدن دندان شیری عواقب دارد

تا جایی که دندان کودک قابل درمان باشد، باید آن را حفظ کرد، ولی گاهی دندان به علت دیر مراجعه کردن، عفونی می‌شود و ناگزیر برای حفظ سلامت جوانه دندان دائمی که دقیقا زیر دندان شیری قرار دارد، باید آن را کشید.

به گفته دکتر رمضانی، دندانپزشک تا جایی که امکان درمان وجود داشته باشد، دندان شیری را نمی‌کشد، چون اگر دندانی که باید تا دوازده سالگی داخل دهان بماند، مثلا در شش سالگی کشیده شود، قطعا باعث ایجاد نامرتبی و ناهنجاری دندانی می‌شود.

وی با اشاره به این که 80 ـ70 درصد مشکلات و نامرتبی دندان‌های دائمی به علت زود از دست دادن دندان‌های شیری است، می‌افزاید: حتی اگر مجبور به کشیدن دندان شیری شویم، باید فضای آن را تا زمان رویش دندان دائمی با دستگاه‌های مخصوص حفظ کنیم.

دندان پر شده هم از پوسیدگی در امان نیست

این متخصص دندانپزشکی کودکان معتقد است: هر کار اساسی‌ که برای درمان دندان کودک انجام شود، حتی اگر با بهترین مواد مصنوعی پرکننده دندانی هم صورت بگیرد، مانند دندان اصلی نمی‌شود.

از سوی دیگر چنانچه مشکلات و مسائلی که دندان سالم و محکم را دچار پوسیدگی کرده، ادامه پیدا کند، دندان پر کرده را هم دچار مشکل خواهد کرد.

پوسیدگی بین دندانی؛ قاتل خاموش دندان

نکته‌ مهمی که والدین باید به‌آن توجه کنند، آن که حتی اگر مشکل دندانی خاص هم وجود نداشته باشد، باید هرشش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنند تا مطمئن شوند شرایط نامطلوبی که باعث ایجاد پوسیدگی می‌شود، در دهان فرزندشان وجود ندارد.

دکتر رمضانی با تاکید بر این که معمولا بین شش ماه تا یک سال طول می‌کشد تا پوسیدگی بین‌دندانی ظاهر شود، می‌گوید: بارها شنیده‌ایم، می‌گویند در حین غذا خوردن ناگهان دندان کودکم شکست در حالی که این اتفاق یک شبه نیفتاده است و بین دندان‌ها مدتی پوسیدگی وجود داشته و یکباره حفره خود را نشان داده است. اگر مرتب به دندانپزشک مراجعه شود، این پوسیدگی‌ها تشخیص داده‌می‌شود و درمان به موقع و قبل از رسیدن به عصب یا شکستن دندان انجام می‌گیرد.

سالی که نکوست...

دندان‌های شیری به طور طبیعی از دندان‌های دائمی کوچک‌ترند؛ بنابراین باید فضایی بین آنها وجود داشته باشد که یکی از راه‌های جبرانی افزایش اندازه دندانی است که می‌روید. البته سازوکارهای دیگری هم برای جبران افزایش حجم اندازه دندان‌های دائمی نسبت به شیری وجود دارد.

این عضو هیات علمی دانشگاه توضیح می‌دهد، وقتی دندان‌های شیری در هم رفته باشد، می‌توان حدس زد کودک دچار نامرتبی دندان‌های دائمی خواهد بود و باید ملاحظاتی را برای آن در نظر گرفت که در این صورت توجه به حفظ سلامت دندان‌های شیری، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چون اگر دندان از دست برود، مشکلات آینده بیشتر می‌شود.

مسواک‌ زدن از هر کاری بهتر است

دهانشویه‌‌ها برای بچه‌ها معمولا توصیه نمی‌شود مگر در موارد خاص. دکتر رمضانی معتقد است: اگر غذاها و باقیمانده آنها را با روش مکانیکی مثلا مسواک زدن خارج کنیم، نیازی به دهانشویه نیست؛ زیرا این مایع نمی‌تواند دندان‌ها را تمیز کند و فقط در موارد خاصی مثل ایجاد آفت برای ضدعفونی کردن ناحیه به کار می‌رود.

او بهترین و سالم‌ترین دهانشویه را آب نمک معمولی می‌داند و ادامه می‌دهد: نمی‌توان از کودک انتظار داشت خودش مسواک بزند یا نخ دندان بکشد و آب نمک غرغره کند و حتما باید والدین بر این کار نظارت کنند یا خودشان این کار را برای کودک انجام دهند تا دندان‌هایش سالم بمانند.

وی توصیه می‌کند: والدین باید مراقب باشند، فرزندشان تغذیه سالمی داشته باشد؛ چون در سلامت دندا‌ن‌ها اثر بسیار مهمی دارد. اگر کودکی طی روز مدام تنقلات و شیرینی‌ بخورد، با وجود مسواک زدن مکرر، دندان‌هایش دچار مشکل خواهد شد؛ بنابراین جایگزین کردن مواد غذایی سالم، هم برای حفظ سلامت کودک و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها لازم است.

زهرا سادات صفوی سهی - جام جم