نجات از گرمازدگی

تعدادی از افراد، همچون ورزشکاران مجبور به فعالیت در گرما هستند. این بیماری رایج طیفی از علائم را شامل می‌شود که از وضعیت‌هایی خوش‌خیم تا بسیار بدخیم و مرگبار متغیر است.

گرما می‌تواند باعث ورم، خارش، گرفتگی عضلات یا بی‌حسی در اندام‌ها و صورت شود. این حالت‌ها از نشان‌های خفیف گرمازدگی است که براحتی قابل درمان است.

ورم: ظرف چند ساعت ابتدایی برخورد با محیط گرم، ورم در پا یا دست‌ها تا ناحیه مچ‌ها بروز می‌کند. علت آن گشاد‌شدن عروق پوستی و تجمع آب در این بخش‌هاست.

درمان خاصی ندارد و کافی است که اندام درگیر را بالا نگه داشت. جوراب‌های واریسی برای تسهیل خروج آب اضافی مفید است.

ادرارآورها در درمان نه‌تنها مفید نیستند، بلکه با دفع آب و نمک از بدن اثرات مضری داشته و سیر بیماری را تشدید می‌کند.

خارش: علت، بسته‌شدن سوراخ خروجی غدد عرق بوده که منجر به ضایعات قرمز کوچک خارش‌دار روی بخش دارای پوشش (لباس) می‌شود. درمان با دوری از حرارت شروع می‌شود.

بهتر است که از لباس‌های روشن و تمیز و مناسب استفاده شود. برای کاهش خارش از داروهای ضدحساسیت استفاده می‌شود. برخلاف تصور عموم، پودر بچه هیچ اثر مفیدی ندارد.

گرفتگی عضلات: انقباضات غیرارادی، ناگهانی و دردناک در عضلات پاها و گاهی شانه به دنبال تماس با محیط گرم رخ می‌دهد. بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که بشدت عرق می‌کنند. این حالت می‌تواند در زمان فعالیت یا ساعت‌ها بعد از فعالیت‌های شدید بدنی رخ بدهد. افراد در حین تعریق آب و نمک از دست می‌دهند، اما به دلیل آن‌که آب بدون نمک می‌خورند دچار کمبود نمک می‌شوند. درمان آن، دوری از محیط گرم و جایگزینی آب همراه نمک‌های از دست رفته است. نوشیدنی‌های مخصوص برای ورزشکاران وجود دارد که دارای املاح کافی است. به تمامی افرادی که در محیط‌های گرم فعالیت داشته یا ورزش سنگین انجام می‌دهند، توصیه می‌شود که از محلول‌های حاوی آب و نمک به میزان 0.2 ـ 0.1 درصد استفاده کنند.

تتانی: این حالت ناشی از تنفس‌های سریع است. در این وضع فرد احساس بی‌حسی در اندام‌ها یا دور دهان دارد. گاهی اوقات دست‌های بیمار در حالت خمیده و فلج قرار می‌گیرد. به نسبت گرفتگی عضلات که پیش از این شرح داده شد میزان درد کمتر و اختلال حسی بارزتر است. برای درمان این افراد باید آنها را از محیط گرم دور کرد تا با کنترل روی تعداد نفس‌ها، علائم از بین برود. با وجود نبود درمان اختصاصی برای انواع خفیف گرمازدگی، با این حال تشخیص آنها از بسیاری از بیماری‌ها گاهی برای پزشکان هم دشوار است بنابراین بهترین اقدام انتقال تمامی بیماران به اورژانس برای تائید تشخیص است.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس