همدلی از همزبانی خوش‌تر است

به بهانه اکران زبان مادری در پردیس آزادی گفت‌و‌گوی کوتاهی با او انجام دادیم که می‌خوانید.

چه شد سراغ ساخت فیلمی با موضوع اختلاف زبانی رفتید؟

‌احساس کردم خانواده‌های ما باوجود این‌که فارسی صحبت می‌کنند، اما زبان هم را نمی‌فهمند و انگار از سیاره دیگری آمده‌اند؛ بنابراین براساس مصداق «همدلی از همزبانی خوش‌تر است» تصمیم گرفتم سراغ این سوژه جذاب بروم. این‌که تا چه حد موفق بودم یا نه را باید مخاطب بگوید.

کارکردن با بازیگرانی از ملیت‌های مختلف چطور بود؟

ابتدا قهرمان داستان، شهره قمر را از ایران انتخاب کردم، ولی برای سه بازیگر دیگر به افرادی نیاز داشتم که به دو زبان صحبت کنند. برایم خیلی جالب‌تر بود که بازیگران ایرانی مثل پرویز پرستویی در این کار بازی کنند، اما پیدا‌کردن بازیگرانی که به دو زبان مسلط باشند غیرممکن بود. بنابراین سراغ بازیگران خارجی رفتم و تصمیم گرفتم ده دقیقه اول فیلم را دوبله کنم. پیر داغر یکی از معروف‌ترین بازیگران عرب، ماریا گارسیا و بهروز چاهیل در تمام مدت فیلمبرداری یک مترجم داشتند که رابط من و بازیگران بودند.

باتوجه به موضوع زبان مادری و استفاده از بازیگران خارجی می‌توان فیلم را اثری بین‌المللی خواند؟

بله، دقیقا این‌گونه است. بخصوص این‌که بحث اصلی فیلم، مقوله زبان است و در آن به چهار زبان زنده دنیا صحبت می‌شود. به همین خاطر بزودی فیلم را در کشورهای لبنان، دبی و مالزی هم اکران می‌کنیم تا ببینیم بازتاب آن در سایر نقاط چگونه خواهد بود.

بازخوردهای فیلم در جشنواره دو سال قبل فجر منجر به اعمال تغییراتی شد؟

نه، فقط حدود هشت دقیقه از کار را به دلیل حفظ ریتم کوتاه کردیم که در اکران عمومی مخاطب اذیت نشود.

با توجه به این‌که فیلم دو هفته در سرگروه آزادی اکران شده و حدود 20 میلیون تومان فروخته، فکر می‌کنید دلیل اصلی این استقبال اندک مخاطب و فروش پایین فیلم چه باشد؟

‌دلیل اصلی این مسأله شرایط بد اکران است و این هم فقط به فیلم مربوط نمی‌شود. شاید حتی به نسبت سینماهایی که ما در اختیار داریم، زبان مادری حتی دارد بیشتر از انتظار می‌فروشد. اکنون شرایط روحی و روانی جامعه و اوضاع بد اقتصادی باعث شده سینما به یک رکود برسد. امروز از هر ده فیلم اکران، هشت فیلم عملا موفق نیست و این یعنی اوضاع سینما خوب نیست. مشکل فعلی ما این است که نمی‌توان مخاطب را داخل سینما کشاند، ولی اگر تماشاگر به دیدن فیلم ما بیاید، راضی از سالن بیرون خواهد رفت. چون زبان مادری فیلمی است که قصه جدیدی دارد و تاکنون در دنیا به آن پرداخته نشده است. چنین فیلمی تا به حال نه در هالیوود ساخته شده و نه در بالیوود و تماشاگر برای اولین بار یک قصه غیرتکراری می‌بیند. یکی دیگر از علت‌های فروش نه‌چندان راضی‌کننده این است که ما ابتدای اکران چهار سینما تمام سئانس و چهار سینمای تک‌سئانس داشتیم، اما از روز هشتم اکران فقط یک سینما آزادی را تمام سئانس داشتیم و سه سینمای تک‌سئانس. یعنی عملا دست ما در اکران بسته است. شاید اگر تعداد سینما و زمان بیشتری در اختیار داشتیم به فروش بیشتر فیلم کمک می‌کرد.

مهم‌ترین عاملی که اجازه نمی‌دهد تماشاگران به دیدن این فیلم بروند چیست؟

فیلم در بخش خصوصی تولید شده و عملا هیچ بیلبوردی در سطح شهر ندارد. فقط 25 تیزر تلویزیونی برای این کار پخش شد که اصلا کافی نیست. وقتی ما نمی‌توانیم تبلیغات محیطی داشته باشیم، باید دل به تبلیغات دهان به دهان خوش کنیم که آن هم به زمان احتیاج دارد که آن را هم در اختیار ما قرار ندادند.

باتوجه به تغییر دولت چقدر به آینده سینما امیدوارید؟

‌با انتخاب دکتر روحانی شرایط روحی ـ روانی فوق العاده‌ای به جامعه تزریق شده و شور و نشاط به جامعه بازگشته که تاثیراتش را در زمینه‌های مختلف از جمله سینما خواهیم دید. به نظرم با اوضاع پیش آمده تماشاگر در درازمدت با سینما آشتی خواهد کرد.

از اکران فیلم دیگرتان دل بی‌قرار چه خبر؟

طبق برنامه‌ریزی‌ها، این فیلم در مهرماه اکران می‌شود.

شما که پیشتر به عنوان فیلمنامه‌نویس فعالیت می‌کردید، چرا تصمیم گرفتید کارگردان شوید؟ دوست نداشتید فیلمنامه‌هایتان را دیگران کار کنند؟!

معمولا فیلمنامه‌هایی که می‌نوشتم در مرحله ساخت دچار تغییرات زیادی می‌شد که خیلی آزاردهنده بود. تنها فیلمی که می‌توان گفت فیلمنامه آن صددرصد متعلق به خودم بود، «فاصله» کامران قدکچیان است. وقتی شش ماه تا یک سال زحمت نوشتن فیلمنامه‌ای را می‌کشی و نتیجه نهایی چیز دیگری می‌شود، انگیزه‌ای باقی نمی‌ماند. به همین دلیل تصمیم گرفتم وارد حیطه کارگردانی شوم.

علی رستگار - جام‌جم