گردشگری معلولان در مشهد می‌لنگد

البته به گفته مسئولان، شهر مشهد سال گذشته در میان شهرهای کشور بهترین مناسب‌سازی فضای شهری را درباره رفاه حال زائران معلول و سالمند داشته است.

با این حال هنوز مسافران کم‌توانی که به نیت زیارت و حتی گرفتن شفا به مشهد سفر می‌کنند و تعدادشان نیز کم نیست از همان آغاز حرکت و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و همچنین در طول سفر و اقامت و تردد در مشهد، سختی‌های زیادی را متحمل می‌شوند که گاه هزینه‌های سنگینی را از نظر سلامت به آنها تحمیل می‌کند.

کمبود خدمات برای معلولان

مدیرکل بهزیستی استان خراسان رضوی درباره وضع گردشگری برای افراد معلول و کم توان در این استان به جام‌جم می‌گوید: در بحث گردشگری، معلولان مانند افراد عادی حق دارند و گرچه ما نیز معتقدیم در حمایت از سفر معلولان، ضعف‌های بسیاری وجود دارد، اما در کمیته مناسب‌سازی کل استان‌ها، یکی از اعضای پیگیر این موضوع، متولیان میراث فرهنگی خراسان رضوی هستند و نباید این تلاش را نادیده گرفت.

تهمینه شکیب با بیان این‌که در مشهد از همه ظرفیت‌ها هنوز به طور کامل استفاده نشده است، می‌افزاید: با این حال امکاناتی که معلولان در مقصد سفر به آن نیاز دارند، شامل تجهیز مهمانسراها، هتل‌ها و رستوران‌ها به رمپ، درهای بازشو و آسانسور است که برای ایجاد آن قدم‌ اول را برداشته‌ایم و این کار اکنون از خود بهزیستی و دیگر نهادهای دولتی آغاز شده است و امیدواریم به اقامتگاه‌ها و مراکز گردشگری ختم شود البته از تمامی این امکانات فقط سطح شیبدار مختص معلولان است و بقیه امکانات برای سالمندان هم مورد استفاده است.

وی درباره راه‌اندازی تورهایی مختص گردشگری معلولان خاطرنشان می‌کند: سال گذشته ده هزار نفر از بخش زنان سرپرست خانوار و معلولان برای زیارت به مشهد اعزام و ساماندهی شدند. اردیبهشت امسال نیز 360نفر از همین گروه مشترک را به صورت زمینی از مشهد به قم بردیم. با این حال مشکلات سفر معلولان زیاد است و معتقدیم که هنوز تجهیزات و زیرساخت‌های کشور آماده تورهای ویژه این گروه نیست.

نبود خدمات حمل و نقل مناسب

مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی از ضعف در آماده‌سازی مبادی ورودی و نبود خدمات حمل و نقل برای سفر این گروه گردشگران انتقاد می‌کند و می‌گوید: متاسفانه امکاناتی برای معلولان در زمینه وسایل نقلیه سفر، در برنامه شرکت‌های خدماتی وجود ندارد؛ ضمن این‌که در بخش ریلی یا اتوبوس‌ها هم اقدام درخور توجهی تاکنون انجام نشده است.

شکیب با بیان این‌که تنها سازمانی که اکنون در این حوزه کار کرده، سازمان هواپیمایی کشور است، می‌افزاید: این درحالی است که هزینه سفر هوایی زیاد است که شاید معلولان را از انجام آن منصرف کند. با این حال سازمان بهزیستی شرکت‌های هواپیمایی دولتی را موظف کرده است در برابر کارت معلولان، تخفیف نیم‌بها در نظر بگیرند تا رغبت سفر در این گروه افزایش یابد.

مدیرکل بهزیستی استان خراسان رضوی درباره امکانات اقامتی ویژه زائران معلول در مشهد یادآور می‌شود: گرچه چنین امکاناتی اکنون وجود ندارد، اما سازمان بهزیستی پیگیر احداث اقامتگاه ارزان‌قیمت برای زائران معلول است که به دلیل نبود اعتبار در بخش دولتی، منتظر ورود خیران به این بخش هستیم تا با کمک آنها زمینی تهیه شود و زائرسرای ارزان‌قیمتی را با اولویت اصلی مناسب‌سازی برای معلولان جسمی ‌و حرکتی احداث کنیم.

این مقام مسئول ضمن اظهار تاسف از نبود امکانات مناسب برای زائران معلول تاکید می‌کند: سازمان بهزیستی بجد پیگیر بهبود وضع این زائران است و با توجه به این‌که جامعه ما به سمت افزایش جمعیت سالمند و فراگیری معلولیت پیش می‌رود، برای جلوگیری از افزایش آسیب‌ها باید از اکنون چاره‌اندیشی شود.

طرح جامعی وجود ندارد

دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری خراسان رضوی نیز با بیان این‌که تاکنون طرحی برای سهولت گردشگری معلولان مشاهده نکرده‌ام، می‌گوید: در ایران هنوز به صورت خاص و علمی، به ‌موضوع امکانات مورد نیاز معلولان در اماکن گردشگری پرداخته نشده است، این در حالی است ‌که علاوه بر معلولان و سالمندان، جانبازان زیادی هم در کشور هستند که باید هر چه زودتر برایشان برنامه‌ریزی کنیم.

مجید فرقانی با اشاره به وجهه گردشگری مذهبی مشهد و این‌که توجه معلولان و سالمندان به این شهر بیشتر است، می‌افزاید: البته ‌اکنون در مشهد هتل‌های 4 و 5 ستاره‌ای وجود دارد که امکانات آنها با نیاز معلولان هماهنگ است، اما ورود ملاحظات معلولان هرگز به عنوان یک فرهنگ شناخته شده وارد بحث گردشگری مشهد نشده است.

وی، درباره امکانات حمل و نقلی مورد نیاز زائران معلول می‌گوید: اکنون به شکل خاص فقط پروازهای هوایی امکان حمل ویلچر را دارد؛ اما شبکه ریلی و اتوبوسرانی برای سفر معلولان چه در بخش ورود و خروج و چه در طول سفر و امکاناتی مانند سرویس بهداشتی و جای نشستن یا خواب هیچ گونه آمادگی ندارد.

فرقانی خاطرنشان می‌کند: متاسفانه در بخش هوایی هم که امکاناتی وجود دارد، هنوز نتوانسته‌ایم اطلاع‌رسانی درستی انجام دهیم، به طوری که معلولان، سالمندان و جانبازان آگاهی ندارند که برای برخورداری از خدمات هوایی باید در لحظه رزرو بلیت تقاضای خدمات کنند و بیشتر در فرودگاه مبدا یا مقصد دچار مشکل شده و سرگردان می‌شوند.

جای خالی متخصصان گردشگری

دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری خراسان رضوی در این باره که آیا تاکنون توری تخصصی با امکانات خاص برای معلولان در مشهد تدارک دیده شده است، یادآور می‌شود: سازمان‌های متولی به صورت خاص به این بخش ورود کرده‌اند، اما در سایت‌های گردشگری یا آژانس‌های استان هنوز چنین امکانی فراهم نشده است.

فرقانی خاطرنشان می‌کند: علاوه بر موضوع حمل و نقل، در خیابان‌ها و معابر، رستوران‌ها و اقامتگاه‌های شهر هنوز امکانات خوبی برای این قشر فراهم نیست.

اعلام پرواز مسافر ویلچری قبل از رزرو بلیت

در همین حال، مدیر روابط عمومی ‌فرودگاه بین‌المللی شهید‌ هاشمی‌نژاد یادآور می‌شود: دفاتر خدمات مسافرتی و آژانس‌ها موظف هستند، هنگام صدور بلیت از افراد متقاضی بپرسند که آیا مسافر ویلچری دارند یا نه.

حسن جعفری با اشاره به این‌که اگر مسافران هنگام رزرو بلیت اعلام کرده باشند که مسافر ویلچری دارند، خدمات با سرعت بیشتری ارائه خواهد شد، می‌گوید: البته وظیفه اطلاع رسانی در این باره به عهده فرودگاه نیست، بلکه به عهده دفاتر خدمات مسافرتی است که باید هنگام رزرو بلیت مسافر را راهنمایی کنند؛ اما در صورتی که کارکنان فرودگاه شأن مسافران را رعایت نکنند، مسافران می‌توانند شکایت خود را به مدیر ترمینال یا حراست شرکت اعلام کنند.

وی با تاکید بر این‌که به تمام شکایات و انتقادهای مسافران رسیدگی می‌شود، خاطرنشان می‌کند: برای تکریم جانبازان و معلولان، تاکنون بخشنامه‌های زیادی ابلاغ شده که به همه آنها عمل می‌شود.

جعفری با بیان این‌که در فرودگاه شهید‌ هاشمی‌نژاد امکانات مورد نیاز مسافران ویلچری (جانبازان، معلولان و سالمندان) از مبدا که وارد فرودگاه می‌شوند تا پای کانتر فراهم شده است، می‌افزاید: بالابر، آسانسور، رمپ و خودروهای خدمات ویژه از جمله امکانات و تسهیلاتی است که برای جانبازان و معلولان ضایعه نخاعی و همچنین سالمندان کم‌توان در این ترمینال فراهم شده است.

مرجان جاودانی -‌ جام‌جم مشهد