روشهای ایجاد خلاقیت در کودکان

در همین جا باید به این نکته هم اشاره کنیم که خلاقیت با هوش و استعداد متفاوت است. همه افراد باهوش الزاما خلاق نیستند. افراد خلاق، پیرامون خود را نوع دیگری می‌بینند. آنها برای حل مسائل به راه‌های همیشگی و همگانی رجوع نمی‌کنند و دیدشان به همه آنچه دور و بر ماست با بقیه تفاوت دارد. به همین دلایل و چون این افراد راه‌های جدید و بدیع برای مشکلات‌شان پیدا می‌کنند، از زندگی بیشتر لذت می‌برند و شادتر از بقیه هستند.

پس اگر فرزند شما چنین روحیه‌ای دارد، سرزنشش نکنید. نگویید تو با بقیه فرق داری. از دستش عصبانی نشوید و به جای همه این کارها تلاش کنید تا آنجا که می‌توانید خلاقیت او را پرورش دهید. تا یادم نرفته تاکید کنم از این‌که بچه بگوید حوصله‌اش سر رفته نباید ناراحت شوید. اتفاقا این لحظه همان بزنگاهی است که شما می‌توانید او را با کارهای جالب سرگرم کنید و خلاقیتش را پرورش دهید.

از خاک و گل کمک بگیرید

مدت‌هاست​ دیگر بچه‌ها با خاک و گل بازی نمی‌کنند. اگر حیاط مناسبی دارید یا پارکی نزدیکی خانه‌تان قرار دارد، به شما توصیه می‌کنیم فرزندتان را از این بازی‌های لذتبخش محروم نکنید. با او همراه شوید و اجازه دهید حسابی خاک بازی کند. این نوع بازی و ساختن برخی سازه‌ها و اشیا با گل به خلاقیت او بسیار کمک می‌کند.

کاردستی بسازید

اگر پارکی در دسترس نیست ناامید نشوید. با استفاده از چند وسیله کهنه و از کار افتاده یا خمیرهای بازی هم می‌توانید بچه‌ها را سرگرم و به افزایش قدرت خلاقیت آنها کمک کنید. البته به شرطی که بچه‌ها را آزاد بگذارید تا قدری ریخت و پاش هم بکنند. می‌توانید با آنها مسابقه ساختن کاردستی‌های مختلف بدهید و ده‌ها کار دیگر که می‌توان در خانه انجام داد.

بچه‌ها را منفعل بار نیاورید

مشکل بزرگ خانواده‌های دوران ما و به تبع آنها بچه‌ها، تماشای بیش از حد تلویزیون است. حالا دیگر به طور معمول از عصر تا موقعی که آخرین نفر در خانه به خواب رود، تلویزیون روشن است. بچه‌ها هم (بویژه در فصل تعطیل مدارس) جلوی این جعبه جادویی لم می‌دهند و مشغول تماشا می‌شوند. به همین دلیل لازم است ساعات تماشا را محدود کنید و به جای آن اسباب بازی‌های ساده و مناسب سن بچه‌ها را در اختیارشان قرار دهید. تأکید بر این‌که اسباب‌بازی ساده باشد به این دلیل است که بچه باید از بازی با آن لذت ببرد. نکته دیگر هم این‌که اسباب بازی‌های گران‌قیمت الزاما بهتر نیستند و در اغلب آنها (مانند یک آدم‌آهنی) بچه نقش بسیار کمی در بازی دارد و بیشتر تماشاچی است.

تشویق فراموش نشود

یادتان باشد همه ما درصدی خلاقیت داریم و مهم آن است که همان را پرورش دهیم. پس انتظار نداشته باشید کودک شما در تمام زمینه‌ها بهترین باشد. کاری که شما باید انجام دهید آن است که پیشرفت‌های عادی کودک‌تان را ببینید و او را برای انجام آنها تشویق کنید. تشویق لفظی و کارهایی مانند نصب نقاشی‌های کودک روی دیوار یا یخچال خانه از این دست موارد است.

به او مسئولیت بدهید

یادتان باشد متناسب با سن فرزندتان کار‌هایی را در خانه به او محول کنید. این شیوه در او احساس خوبی ایجاد خواهد کرد. دادن مسئولیت و خواستن از او، به فرزند شما می‌آموزد برای حل مسائل زندگی‌اش فکر کند و راه‌حلی بیابد.

کتاب خواندن یادتان نرود

همیشه به خاطر داشته باشید​ خواندن کتاب یکی از بهترین شیوه‌ها برای پرورش خلاقیت بچه‌هاست. برایش کتاب بخوانید و پیش از پایان یافتن کتاب از او بخواهید پایان داستان را تعریف کند. پس از خواندن کتاب هم می‌توانید با کمک هم داستان را به صورت نمایشی اجرا کنید.

همه این کارها خلاقیت کودک شما را تقویت خواهد کرد. نکته مهم آن است که برنامه‌هایی از این دست باید به صورت مداوم استمرار داشته‌باشد تا اثری ماندگار بر جای گذارد.

بچه‌ها را درست تربیت کنیم

سال‌های نسبتا دور، مادرها کمتر به فکر مسائل و مشکلات روحی بچه‌ها بودند. پدرها که جای خود را داشت؛ اغلب آنها به دلیل مشکلات مالی خانواده و مسائل اقتصادی شهر و کشورشان دغدغه‌های خاصی داشتند که اصلا فرصتی برای به فکر بچه‌ها بودن به آنها نمی‌داد.

با تغییر دیدگاه‌ها طی سال‌های متمادی، شاهد دگرگونی نگاه خانواده نسبت به بچه‌ها بودیم. دگرگونی‌هایی که نتایجش در نقاط مختلف، متفاوت و گاهی متناقض بود.این روش در قرن بیست و یکم نیز ادامه یافت به طوری که سال‌های اخیر شاهد رفتارهایی از سوی والدین نسبت به بچه‌ها هستیم که به همان اندازه بی‌تفاوتی سال‌های دور خطرناک‌تر است. البته برخی​محققان اثرات سوء روش اخیر پدر و مادرها را بدتر از رفتارهای قدیم می‌دانند.

امروزه در بعضی خانه‌ها شاهد رفتار افراط‌گونه والدین و بویژه مادرها هستیم. مادرهایی که گویا از صبح تا شب وظیفه‌ای جز مراقبت از فرزندشان ندارند.این شیوه غلط از نوع بیدار‌کردن بچه (یا بچه‌ها) آغاز می‌شود و تا هنگام خواب آنها ادامه دارد. وقتی بچه با خواهش و تمنای مادر دست و رویش را می‌شوید و صبحانه‌اش روی میز آماده و چیده شده است. اگر گاهی اشتهایی برای خوردن نباشد، مادر است که لقمه می‌گیرد و فنجان شیر یا چای را به سوی دهان بچه می‌برد. پس از این مراسم صبحانه خوردن، نوبت به پوشیدن لباس‌ها می‌رسد و باز هم خواهش و تمنای مادر!

بچه بدخلقی می‌کند و خودش را روی تخت می‌اندازد، ولی مادر دست بردار نیست. بچه کارش را می‌کند و مادر روش خود را ادامه می‌دهد. این کار تا گرفتن دست او و بردنش به آن طرف خیابان، ایستادن تا آمدن اتوبوس مدرسه، خوراندن به زور ناهار و... ادامه دارد. دادن آب‌میوه و قرص‌های ویتامین و مشاوره با پزشک و روان‌شناس و... هم جای خود را دارد.

چنین شیوه‌هایی نه‌تنها به سود بچه‌های امروزی نیست که جوامع مختلف را با خطر ظهور و بروز نسل جوان بی‌برنامه، بی‌تحرک و فاقد مسئولیت و خلاقیت مواجه می‌کند.محققان بر این باورند که پدرها و مادرها باید پیش و بیش از هر چیز، خلاقیت، استقلال و آمادگی رویارویی با مشکلات زندگی را به فرزندان‌شان بیاموزند. تربیت بچه‌هایی که دیگر قادر نیستند غذای خود را هم گرم کنند یا لباس‌شان را هیچ‌وقت اتو نمی‌زنند هم به زیان خودشان است و هم به ضرر خانواده و جامعه.

والدین باید بیاموزند چگونه حس خلاقیت، خودباوری و... را در فرزندانشان تقویت کنند. بچه‌ها قبل از هر سیستم آموزش رسمی، در خانه و کنار خانواده رشد می‌کنند و اگر در این محیط برای زندگی جمعی آماده نشوند، هنگام مواجهه با دنیای خارج از خانه دچار مشکلات متعدد خواهند شد.

شاید به جرأت بتوان گفت «امروز مهم‌ترین نقش پدر و مادر، آماده کردن بچه‌ها برای زندگی در جامعه و آموختن شیوه‌های صحیح مواجهه با مسائل جهان امروز به آنهاست.»

>> چاردیواری