داستان ​عامه‌پسند، ​آینه زندگی مردم است

این کتاب در طول یک‌سال، چهار نوبت تجدید چاپ شد و تاکنون 26 بار چاپ شده است. حسن کریم‌پور، کتاب‌های متعددی مانند خوابی در هیاهو، نقشی بر تصویر دیگر، خیال عشق، وسوسه‌ خانه مادربزرگ، باغ رؤیاها، من محکوم می‌کنم، کیش گم‌کردگان، مرهمی بر زخم کهن، از دیاری به دیار دیگر و آن سوی نیزار را نوشته و روانه بازار کرده است.

کریم‌پور متولد 1322 در شیراز است. با او درباره نویسندگی صحبت کردیم؛ روزهایی که برای نخستین بار قلم به دست گرفت.

استعداد نویسندگی‌ را چه کسی در شما کشف کرد؟

یادم می‌آید سال سوم ابتدایی بودم و معلم‌مان برای درس انشا، به بچه‌ها موضوع پاییز را داده بود. من هم شب قبل آن یک صفحه‌ای درباره این فصل و ویژگی‌های‌آن نوشته بودم. آن روز وقتی در کلاس​ انشایم را خواندم با چهره متعجب و نگاه‌های خاص معلم روبه‌رو شدم. همان‌طور که خیره‌خیره نگاهم می‌کرد به من گفت این انشا را چه کسی برای تو نوشته است. در حالی که از شیوه پرسیدنش ترسیده بودم. گفتم خودم؛ اما او باور نکرد و پرسش خود را چندبار دیگر تکرار کرد و من هر چه اصرار داشتم که خودم آن را نوشته‌ام، باور نمی‌کرد و در آخر قبول نکرد و من را از کلاس بیرون کرد و گفت با پدر یا مادرم به مدرسه بیایم، توجیه‌اش هم این بود که دروغ گفته‌ام و بر دروغگویی‌ تاکید کرده‌ام. مادرم را به مدرسه بردم و او به معلمم گفت که جز من کسی در خانواده سواد ندارد، اما اینجا هم معلمم باور نکرد و گفت اگر راست می‌گوید همین الان یک انشا با موضوع بهار برای من بنویسد. قلم و کاغذ به دست گرفتم و همانجا برایش انشا نوشتم و آنجا بود که حرف‌هایم را باور کرد.

پس از آنجا بود که خانواده و خودتان متوجه شدید که قلمی خوب و توصیفی دارید!

بله، البته گرچه تحصیلاتم را در رشته ریاضی ادامه دادم و در دانشگاه رشته مهندسی نقشه‌برداری خواندم، اما بار دیگر در دانشگاه شرکت کردم و در رشته ادبیات پذیرفته شدم و تا مقطع دکترا آن را دنبال کردم.

اولین داستانی که نوشتید، چه بود؟

نخستین اثرم را سال 46 با عنوان «رنگ‌ها و نیرنگ‌ها» منتشر کردم.

درونمایه کلی داستان‌هایتان درباره چیست؟

بیشتر ایده‌های آنها درباره دوست‌داشتن است، درباره زندگی عادی مردم که هر روز تکرار می‌شود. ادبیات هر قوم زندگی‌شان است، ادبیات مثل موسیقی یا مثل آواز و مثل بازی‌های کودکانه از زندگی مردم برمی‌آید.

چرا از میان داستان‌هایی که منتشر می‌شوند، آثار عامه‌پسند با اقبال بیشتری از سوی مخاطبان روبه‌رو می‌شود؟

این‌کتاب‌ها عامه‌پسند نامیده می‌شوند، چون عامه مردم آنها را دوست دارد. اگر دو جلد کتاب ادبیات روس و کتاب عامه‌پسند ایرانی را در یک اتاق کنار هم بگذاریم و دو نفر وارد شوند، آنها نخست سراغ کتاب عامه‌پسند می‌روند و کمتر پیش می‌آید که کتاب‌های ثقیل خریداری کنند؛ البته گرچه بتازگی این شیوه تغییر کرده و هر نویسنده‌ای که حرف‌هایش را با کلمات و تعابیر سخت و ثقیل همراه کند، به او نویسنده خوشفکرتر می‌گویند، اما عموم مردم قصه و داستان دوست دارند. قصه زن و شوهری که زندگی خود را بسختی آغاز می‌کنند و ادامه ماجرا. در این میان برخی آثار ادبیات با اطلاعات دانشگاهی همراه می‌شوند و بیشتر متونی خشک می‌شود که خواندن آنها سخت است.

در این میا‌ن می‌توان گفت که ادبیات عامه‌پسند از تعاریف و نوشته‌های خشک و طولانی دور هستند.

ادبیات عامه‌پسند ؛ همان ادبیات خودمان است، بدون آن که تعاریف خشک و ثقیل داشته باشد. می‌توان نمونه آن را در شعر شاعران مختلف دید. ما در کشورمان شاعران زیادی داریم، بعضی شاعران در مقایسه با یکدیگر در نزد عموم با استقبال بیشتری روبه‌رو شده‌اند، استقبال مردم از آثارم برایم مهم است و تشویق‌های آنها مرا به نوشتن واداشت، اگر یکی دو اثر اولم به فروش نمی‌رسید، قطعا به دنبال کار نوشتن نمی‌رفتم و آن را رها می‌کردم. مخاطبان این نوع ادبیات، یک خانم خانه‌دار، ​ دانش‌آموز،​ دانشجو و​ کارمند هستند، یعنی اقشار مختلف یک جامعه.

دلیل اصلی استقبال از این کتاب‌ها چیست؟

روان بودن متن داستان‌ و قصه‌ها دلیل اصلی آن است و موجب می‌شود که مردم بیشتری کتابخوان‌ شوند. متاسفانه در رادیو و تلویزیون زیاد درباره کتاب‌‌های این حوزه صحبت نمی‌کنند، در حالی که نمی‌دانند مردم آن چیزی را دوست دارند که بفهمند و در این صورت کتاب را تا زمانی که تمام نکرده‌اند به زمین نمی‌گذارند و این ویژگی کتاب‌های عامه‌پسند است.

مگر مخاطبان چه چیزی می‌بینند؟

این نوع داستان‌ها، آینه زندگی خودشان است. سفره‌ای که نویسنده پهن می‌کند و مخاطبان را با سلیقه‌های مختلف دور آن جمع می‌کند.

فعالیت نویسندگان جوان در سال‌های اخیر در این حوزه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نویسندگان جوان خیلی کم به این حوزه وارد شده‌اند. مشکل اینجاست که آنها مطالعه نمی‌کنند و زود سراغ نوشتن می‌روند. باید به فوت و فن نوشتن آشنا باشند تا خواننده کتاب را براحتی زمین نگذارد.

بامداد محمدی -‌‌ جام‌جم