اختلال قاعدگی؛ مشکلی که پیچیده می‌شود

در این زمان‌ها به علت شیوع سیکل‌های بدون تخمک‌گذاری، اختلالات قاعدگی هم شیوع بیشتری پیدا می‌کند. در دوران نزدیک به یائسگی هم مسائلی مثل فیبروم و نیز پولیپ‌های رحمی نیز شیوع بیشتری پیدا می‌‌کند که این مساله هم می‌تواند باعث خونریزی‌های غیرطبیعی شود.

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در پاسخ به این پرسش که در چه مواردی باید نسبت به اختلالات قاعدگی نگران بود، می‌گوید: در دوره‌ نزدیک به یائسگی اهمیت خونریزی‌های غیرطبیعی بیشتر می‌شود به این علت که خطر بیماری‌های بدخیم در این سن بیشتر است.

وی می‌افزاید: البته در دوران نزدیک یائسگی نیز همانند سال‌های اولیه بلوغ، اختلالات تخمک‌گذاری نیز بسیار شایع می‌شود. نتیجه آن‌که نزدیک به سن یائسگی یا بعد از آن احتمال بروز سرطان نیز بیشتر از سنین دیگر است، پس باید اختلالات قاعدگی در این سنین را جدی گرفت.

این متخصص در گفت‌و‌گو با جام‌جم افزود: از سوی دیگر ممکن است در یک دختر نوجوان خونریزی غیر‌طبیعی همراه با کیست تخمدان باشد که به علت خونریزی همزمان داخل کیست یا پیچ خوردن کیست نیاز به جراحی اورژانس پیدا شود.

ولی اصولا بیشتر زمانی به اختلالات قاعدگی از حیث بیماری‌های بدخیم، مشکوک می‌شویم که خانمی نزدیک به سن یائسگی یا بعد از آن باشد یا سال‌ها از شروع خونریزی‌های غیر‌طبیعی وی گذشته باشد.

قاعدگی طبیعی یا غیر‌عادی دارید؟

دکتر لاهوتی با اشاره به این‌که دوره خونریزی طبیعی قاعدگی در یک خانم بین چهار تا هفت روز و طول سیکل قاعدگی نیز معمولا بین 21 تا 35 روز است، می‌گوید: لکه‌بینی، زیاد ‌شدن مقدار خونریزی، نامنظم ‌بودن و کم ‌شدن مقدار خونریزی، طولانی‌ شدن روزهای قاعدگی یا دوره آن، همگی از مواردی است که جزو قاعدگی غیرطبیعی دسته‌بندی می‌شود. بی‌شک هرچه طول مدت این اختلالات بیشتر شود نگرانی در مورد آن نیز باید افزایش پیدا کند.

عوارض ثانویه اختلالات قاعدگی

اصلی‌ترین پرسشی که ذهن بسیاری از خانم‌ها را به دنبال اختلالات قاعدگی اشغال می‌کند، آن است که این نوع اختلالات، شخص را با چه مشکلات ثانویه روبه‌رو می‌کند؟

دکتر لاهوتی در پاسخ به این پرسش توضیح می‌دهد: اولین اثر منفی که خونریزی غیرطبیعی بر بدن زنان دارد، کم‌خونی است. به دنبال کم‌خونی عوارض آن مثل بی‌حالی، بی‌حسی و بی‌اشتهایی در این افراد بروز می‌کند. خطر دیگری که این افراد را تهدید می‌کند، بخصوص پس از گذشت مدتی طولانی از بروز این نوع اختلالات، سرطان رحم است.

عفونت؛ نشانه‌ای از خونریزی رحمی

عفونت یکی از علل خونریزی غیرطبیعی رحمی است که بیش از بقیه عوامل موثر، نادیده گرفته می‌شود. این نوع خونریزی‌های نامنظم می‌تواند ناشی از عفونت دیواره داخلی حفره رحم یا عفونت مزمن گردن رحم باشد.

دکتر لاهوتی هشدار می‌دهد خونریزی غیرطبیعی در این شرایط معمولا به صورت خونریزی بین دو قاعدگی و خونریزی پس از مقاربت است.

گاهی عفونت‌های رحم و دهانه رحم نیز بدون علامت و ممکن است فقط علامت آن همین خونریزی غیرطبیعی باشد، ولی در موارد علامت‌دار، ترشح واژینال غیر‌طبیعی یا درد زمان مقاربت ممکن است از نشانه‌های آن باشد.

کیست تخمدان یا اختلال تخمک‌گذاری

به گفته دکتر لاهوتی، کیست تخمدان علت خونریزی غیرطبیعی نیست بلکه خودش یک علامت است؛ علامتی از این‌که تخمک‌گذاری به درستی صورت نگرفته و در بدن کیست ایجاد شده است. همان شرایط هورمونی که باعث ایجاد خونریزی غیرطبیعی می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد کیست تخمدان هم بشود. پس اصولا کیست علت نیست بلکه علامت است؛ علامتی از اختلال یا عدم تخمک‌گذاری.

مراقب استرس و نوع تغذیه خود باشید

متخصصان تاکید می‌کنند استرس با تاثیر گذاشتن بر تخمک‌گذاری و در موارد شدید، ممانعت از تخمک‌گذاری می‌تواند باعث بروز خونریزی غیرطبیعی رحمی شود، اما تاکنون نوع خاصی از رژیم غذایی با خونریزی غیر‌طبیعی رحم مرتبط دانسته نشده یا حداقل نقش آن ثابت نشده است، ولی در کتاب‌های طب سنتی به بعضی از داروهای گیاهی مثل افسنطین، بادرنجبویه یا گل همیشه بهار در درمان تاخیر قاعدگی اشاره شده است.

اختلالات تیروئید، اختلال قاعدگی می‌دهد

دکتر لاهوتی با اشاره به این‌که سردسته اختلالات هورمونی که باعث بروز مشکلات قاعدگی می‌شود اختلالات هورمون تیروئید و پرولاکتین (پرولاکتین هورمونی است که در دوران بارداری و شیردهی از مغز ترشح شده و سبب تولید شیر در خانم پس از زایمان می‌شود) است، می‌گوید: هرکدام از این اختلالات عوارضی دارد که یکی از آنها بی‌نظمی قاعدگی و ایجاد تغییر در الگوی قاعدگی است، ولی بسته به نوع بیماری علامت‌ها نیز متفاوت خواهد بود مثلا در کم‌کاری تیروئید، ضعف و بی‌حالی، خشکی پوست و یبوست از علائم همراه است.

در افزایش پرولاکتین خون هم ترشح شیر از سینه‌ها در موارد غیرشیردهی می‌تواند از علامت‌های همراه باشد.

درمان و پیشگیری؛ چگونه

متخصصان زنان با اشاره به این‌که درمان اختلالات قاعدگی بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد، تاکید می‌کنند که در اختلالات تیروئید باید بیماری زمینه‌ای درمان شود. در موارد افزایش پرولاکتین نیز باید میزان این هورمون کاهش داده شود. در موارد عفونت باید عفونت را درمان کرد. ولی در مواردی که بررسی‌های هورمونی طبیعی است و اختلال قاعدگی وجود دارد، درمان به وسیله داروهای هورمونی صورت می‌گیرد تا تعادل هورمونی باز هم در بدن برقرار و قاعدگی طبیعی تثبیت شود، اما راه مشخصی برای پیشگیری از این مشکل وجود ندارد مگر این‌که با چکاپ مرتب سعی در پیشگیری و درمان بموقع بیماری‌های ایجاد‌کننده اختلالات قاعدگی داشته باشیم.

پونه شیرازی‌ / ‌گروه سلامت