هرگز نگو خداحافظ

شاید درخشان‌ترین نمونه نمایش بازنشستگی در سینمای ایران فیلم «طبیعت بیجان» سهراب شهید ثالث باشد که به سوزنبان پیری خبر می‌دهند دوران خدمتش به پایان رسیده و باید جایش را به فردی جوان بدهد.

عالم هنر اما بازنشستگی ندارد و با این‌که آن مشکلات و موانع جسمی مشترک همه آدم‌ها برای هنرمندان هم قابل تصور است، ولی این چنین نیست که به هنرمندی بگویند به علت تکمیل و پر شدن 30 سال کار، دیگر حق فعالیت نداری.

با این حال در میان هنرمندان، خداحافظی بازیگران از دنیای بازیگری حکایت دیگری دارد و در سینمای جهان و ایران نمونه‌هایی داشته‌ایم که به دلایل مختلف اعلام بازنشستگی کرده‌اند.

از مثال‌های اخیر در این زمینه باید به خداحافظی ابوالفضل پورعرب اشاره کرد. جدیدترین نمونه جهانی این مساله نیز خداحافظی هایائو میازاکی، کارگردان سرشناس انیمیشن ژاپن است که در پایان جشنواره اخیر ونیز از دنیای سینما کناره‌گیری کرد.

شون کانری بازیگر پیشکسوت و اولین جیمزباند سینما هم از چهره‌های معروفی است که چندسالی می‌شود اعلام بازنشستگی کرده و جلوی دوربین هیچ فیلمی ظاهر نشده است.

خداحافظی پیرهای بازیگری البته تا اندازه‌ای به دلیل شرایط جسمانی و دشواری مراحل تولید یک اثر سینمایی قابل قبول و پذیرفتنی است، اما خداحافظی بازیگران جوان‌تر باعث تعجب و گمانه‌زنی‌ های مختلفی می‌شود.

یواکین فینیکس، بازیگر فیلم‌هایی چون «گلادیاتور» چند سال پیش از بازیگری خداحافظی کرد، اما طاقت دوری از این هنر سخت، ولی جذاب را نیاورد و با بازی در «استاد» به سینما برگشت.

به هر حال بازیگری و همیشه در کانون توجه بودن وسوسه‌انگیز است و سن و سال نمی‌شناسد.

به عنوان مثال پیتر اوتول، بازیگر هشتاد و یک ساله فیلم ماندگار «لورنس عربستان» و نامزد هشت جایزه اسکار که سال گذشته با بازیگری خداحافظی کرده بود، هم طاقت دوری از سینما را نیاورد و سال 2014 با دو فیلم «کاترین الکساندریا» و «مری» بازخواهد گشت.

شاید تنها بازیگر تاریخ سینمای جهان که بر وسوسه بازیگری غلبه کرد و بعد از خداحافظی مثل مرد روی حرف خود ایستاد، گرتا گاربو، بازیگر زن سوئدی بود.

او در اوج دوران بازیگری‌اش در 1941 اعلام بازنشستگی کرد و تا زمان مرگش در 1990 دیگر هرگز به سینما برنگشت.

با این اوصاف باید دید خانم‌ها؛ کتایون ریاحی و لادن طباطبایی که چندسالی می‌شود ظاهرا برای همیشه از بازیگری خداحافظی کرده‌اند تا کی می‌توانند چشمشان را روی دنیای فریبنده سینما ببندند.

علی رستگار - گروه فرهنگ و هنر