چاقی ​معضل امروز​ خانواده‌ها

کالری‌های زیادی، دردسرهایی در چاردیواری خانه ایجاد کرده که باید فکری برای آن کرد و راه‌حلی مطمئن پیدا کرد که آسیبی به اعضای خانواده نرساند و کمک کند تا همگی وزن ایده‌آلی داشته باشند.

وقتی مامان غذا نمی‌خورد

لاغر‌شدن و رسیدن به وزن ایده‌آل خوب است، اما مشروط بر این‌که به آرامش خانواده آسیب نزند. مهناز چند وقتی است ​ به یک باشگاه ورزشی می‌رود. آنجا دوستان تازه‌ای پیدا کرده است که همگی به دنبال کم‌کردن وزن و رسیدن به اندام ایده‌آل هستند. او هم با آن‌که اضافه‌وزن زیادی ندارد، بشدت در تب و تاب کم‌کردن وزن است و از آنجا که تحمل گذر زمان را ندارد و می‌خواهد در کمترین زمان ممکن مانند یک مانکن شود، تصمیم گرفته است یک برنامه غذایی سفت و سختی پیاده کند.

او کالری تمام چیزهایی که می‌خورد را حساب کرده و برای آن‌که نکند وسوسه شود و لقمه بیشتری به دهانش بگذارد، سر سفره حاضر نمی‌شود. از وقتی ​ او رژیم سخت را شروع کرده، بی‌حوصله و عصبی شده است. وقتی غذا درست می‌کند و بوی آنها در خانه می‌پیچد و نمی‌تواند جز تکه‌ای نان جو و سیب رنده شده بخورد، عصبی‌تر شده و با بچه‌ها دعوا می‌کند.

روزی چند بار روی ترازو می‌رود، اما هر چقدر بیشتر تلاش می‌کند، عقربه‌های ترازو با او بیشتر لج می‌کنند. او هم به​اجبار غذای کمتری می‌خورد. آن​قدر ضعف دارد و از آشپزخانه گریزان شده که دقت کافی به غذای همسرش و بچه‌ها ندارد. از وقتی او رژیم گرفته، آشپزخانه از رونق افتاده. انگارخانه دلگیر شده و هیچ‌کس حوصله هیچ کاری ندارد.

ابزار لاغری، چوپان‌های دروغگو

اگر به مجلات نگاه کنید یا برخی کانال‌های ماهواره‌ای را رصد کنید، از این همه محصولاتی که بدون دردسر می​توانند هر انسان چاقی را تبدیل به یک انسان خوش‌اندام کند، تعجب می‌کنید. اصلا چرا هنوز چاقی وجود دارد؟ وقتی می‌شود یک دستبند به دست بست و بی‌اشتها شد؟ این محصولات متنوع هستند، از جمله گن لاغری، گوشواره‌ لاغری، چسب لاغری، کمربند لاغری، شلوارک لاغری و کلی محصولات لاغری دیگر. پس دیگر غصه اضافه‌وزن خود را نخورید.

آنها که دستبند لاغری را ساخته اند می‌گویند، در دست راست مراکز عصبی کوچکی وجود دارد که دستبندهای لاغری با فشار مداوم روی این نقاط و تحریک غدد تیروئید و فوق‌تیروئید باعث کنترل وزن می‌شوند بدون این‌که فرد نیاز داشته باشد از رژیم خاصی تبعیت کند یا فعالیت بدنی سنگینی را دنبال کند.

گوشواره لاغری که بازار گرم‌تری دارد هم برگرفته از طب چینی است. تولیدکنندگان با تکیه بر طب سنتی چینی و طب سوزنی مدعی‌اند گوشواره‌ها با ایجاد فشار در نقطه خاصی در غضروف داخلی گوش باعث مخابره پیام سیری به مغز می‌شوند. در نتیجه فرد میل به مصرف مواد غذایی را از دست می‌دهد.

کمربند‌های ویبره ​ قرار است با گرم‌کردن و ویبره محل خاص باعث شود ​ چربی آن منطقه شکسته شود و وارد خون شده و از بدن دفع گردد.

اما شما تصور کنید کفش چند لایه لاغری را بپوشید، دستبند لاغری را به دست کنید و گوشواره لاغری را هم به گوشتان وصل کنید، اما راهی فست‌فود شوید برای ‌خوردن یک «همبرگردوبل» پر سس ​ همراه نوشابه و... واقعا امید به لاغر‌شدن وجود خواهد داشت؟

مادر‌شدن و اضافه‌وزن

برخی اتفاقات باعث افزایش وزن می‌شود، مثلا بیشتر خانم‌ها و آقایان بعد از ازدواج کمی چاق می‌شوند، اما تمام این چاقی‌ها به علت تغییرات هورمونی آنها نیست و گاهی هم سبک زندگی‌شان تغییر می‌کند. اوایل ازدواج وعده‌های غذایی اهمیت بیشتری دارد، زن و شوهر بیشتر باهم برای غذا‌خوردن به رستوران می‌روند و خانم هم سعی دارد با خوش نمک‌کردن و چرب‌کردن غذا مهارت خود را در آشپزی نشان دهد. همه آنها در کنار تغییرات هورمونی باعث بالارفتن وزن عروس و داماد می‌شود که چاره‌اش بالابردن فعالیت بدنی و حساب کالری‌های دریافتی است. اما بارداری و زایمان هم در خوشبینانه‌ترین شرایط چند کیلویی بر وزن مادر اضافه می‌کند که معمولا تا شش ماه بعد بخصوص در صورتی که مادر ​ فرزندش را شیر دهد، از بین می‌رود. مشکل از جایی شروع می‌شود که مادران خستگی و بی‌خوابی بعد از زایمان را با ‌خوردن جبران می‌کنند و وقت کافی برای ورزش ندارند که همه اینها قابل برنامه‌ریزی است. دم‌دست داشتن غذا‌های مفید، اما کم‌کالری و همچنین هماهنگ‌کردن با آقای پدر برای نگهداری یک‌ساعته نوزاد و پیاده‌روی مادر می‌تواند خیلی زود مادر را به وزن ایده‌آل برگرداند.

میانبرهای پرهزینه

علم پیشرفت کرده و هر روز یک روش جدید برای لاغر‌شدن به بازار می‌آید، از لیپوساکشن که از چند سال پیش آمد تا لیپولیز که مدرن‌تر و باکلاس‌تر است. کارهایی مثل بایلاین و ماساژ، طب سنتی، طب چینی و خلاصه ده‌ها روش متفاوت که این روزها مد شده و اگر کسی بخواهد به دنبال روشی جز اصلاح تغذیه اش بگردد، می‌تواند ماهی یک روش را آزمایش کند. گذشته از هزینه‌های زیادی که هرکدام از اینها بر خانواده تحمیل می‌کند، برخی از این روش‌های پر سر و صدا حتی تا مرز خطر مرگ هم می‌رود. افراد زیادی در اثر لیپوساکشن، جان خود را از دست داده‌اند، اما باز هم هرکدام از این روش‌ها طرفداران خود را دارد. انگار چند لقمه کمتر ‌خوردن آن​قدر سخت است که بهتر است ریسک از دست دادن جان را قبول کنند.

قرص‌هایی به مقصد نامعلوم

چند وقت پیش دربازار نوع خاصی از قرص‌های لاغری سر و صدای زیادی کرد. علاوه بر تبلیغات، دیدن افرادی در فامیل که از این قرص‌ها استفاده کرده و در زمان کوتاه وزن زیادی را کم کرده بودند، هر انسان چاقی را وسوسه می‌کرد تا از آنها استفاده کند، اما چیزی نگذشت که از گوشه و کنار عوارض این قرص‌ها به گوش رسید. عوارضی چون ریزش شدید مو و به هم ‌خوردن خلق و خو که در نتیجه معلوم شد، در آنها ماده شیشه مصرف شده است. ماده مخدری که می‌تواند بسادگی زندگی فرد را به هم بریزد. جالب اینجاست که حتی وقتی دوربین خبری یک شبکه رسانه ملی هم به عطاری‌هایی که این قرص را می‌فروختند، سر کشید و عوارض آن را به مردم گفت، اما باز هم هستند افرادی که برای خرید آن به دنبال یک جای مطمئن می‌گردند.

چاقی یک مهمان ناخوانده یا خوانده؟

شنیده‌اید که می‌گویند آب هم که می‌خوریم، چاق می‌شویم. چقدر این حرف را قبول دارید؟ سعیده از زمانی که به یاد می‌آورد، چاق بود، در مدرسه همیشه به علت اضافه‌وزنش خجالت می‌کشید. برادرش محمود هم همین‌طور. برای خرید لباس باید تلاش زیادی می‌کردند تا متناسب با سایزشان لباس مناسبی پیدا شود.

سعیده می‌گوید چاقی او ژنتیکی است و حتی وقتی آب می‌خورد چاق می‌شود. هر چند پدر و مادر مهناز هر دو از چاقی رنج می‌برند، اما اگر یک هفته‌ای را در خانه آنها مهمان باشید، متوجه می‌شوید​ ژنتیک خیلی هم مقصر نیست و عادات غذایی و سبک زندگی خانوادگی آنهاست که باعث شده خانواده تپلوها امروز از اضافه‌وزنشان ناراضی باشند.

آنها تقریبا تمام روزهای هفته را برنج می‌خورند، در روزهای عید و شادی و تولد، حتما کیک خامه‌ای و شکلاتی تهیه می‌کنند، عادت دارند سالاد سرشار از سس بخورند، اگر برای ‌خوردن غذا به بیرون از خانه می‌روند، هرکدام یک پیتزا همراه با سیب زمینی سرخ کرده سفارش می‌دهند.

دکتر فریدون عزیزی، متخصص داخلی و فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم و رئیس انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران درباره باورهای غلط مردم در مورد این بیماری می‌گوید: یک زمینه ژنتیک برای این بیماری قطعا وجود دارد، ولی ژنتیک فقط 35 درصد ماجرا را تشکیل می‌دهد.

او می‌افزاید: چاقی زمانی سر و کله‌اش پیدا می‌شود که حساب چیزهایی را که وارد بدن می‌کنید، نداشته باشید. به مرور زمان کالری‌های زیادی باعث افزایش بافت‌های چربی و در نتیجه چاقی می‌شود. در واقع افزایش انرژی دریافتی و عادات غلط غذایی در بیشتر خانواده‌ها، به همراه نبود تحرک از عواملی است که حتی بر عوامل ژنتیک غالب شده‌اند.

کوچولوهای تپل

اگر در اینترنت جستجو کنید وقتی دنبال عکس بچه‌های بامزه و زیبا می‌گردید، بیشتر عکس کودکانی را می‌بینید که چاق هستند و لپ‌هایشان آویزان است. درست است، کودکان تپل خیلی دوست‌داشتنی هستند، اما باید بدانید​ چاقی در دوران کودکی باعث اضافه‌وزن در بزرگسالی می‌شود. یک دلیل آن این است که پزشکان معتقدند سلول‌های بدنی که از ابتدا چاق باشند، در طول زمان هم میل به چاقی خواهند داشت، اما دلیل دیگر آن نوع زندگی و مدل تغذیه‌ای است که کودکان می‌آموزند و یک عمر با آنها زندگی می‌کنند.

وقتی شکلات برای کودک پاداش محسوب می‌شود، وقتی آنها می‌بینند که والدین‌شان نوشابه و فست‌فود مصرف می‌کنند، عادت می‌کنند​ بدغذایی کرده و در نتیجه از تغذیه سالم دور می‌شوند. کودکان چاق اصولا در سن بلوغ هم چاق‌تر شده و بسختی در بزرگسالی می‌توانند خود را لاغر کنند.

یک خانواده خوش‌هیکل

بسیاری از مشکلات وقتی قرار است به کمک دیگر اعضای خانواده حل شود، دیگر چندان سخت نیست. چاقی می‌تواند ​ بهانه‌ای باشد برای همدلی بیشتر و همچنین طی‌کردن این مسیر به همراه هم که کمک‌کننده است و بر انگیزه همه اعضای خانواده می‌افزاید.

اما چه کنیم تا زیر سقف خانه مان کسی دچار اضافه‌وزن نباشد؟ برای رسیدن به نقطه‌ای که دیگر کسی از اضافه‌وزن رنج نبرد، خانم خانه نقش مهم‌تری دارد، زیرا تغذیه اعضای خانواده به عهده اوست.

خانمی که برای آشپزی وقت می‌گذارد، به غذاهایش تنوع می‌دهد، حواسش به کالری مواد غذایی است و از همان ابتدا سلیقه افراد خانواده را به سمت تغذیه صحیح سوق می‌دهد، کمک بزرگی به سلامت و اندام متناسب خود و دیگر اعضای خانواده می‌کند.

خانمی که وقت ندارد و مدام از بیرون غذا تهیه می‌کند، در آشپزی به موارد مهمی چون استفاده از روغن‌های نباتی، پنیر پرچرب و مواردی اینچنینی توجه نمی‌کند، در نهایت باعث چاق‌شدن کل اعضای خانواده می‌شود.

اما نباید همه تقصیر‌ها را به گردن خانم خانه انداخت، چون برنامه‌ریزی برای فعالیت گروهی همه اعضای خانواده، بیشتر به عهده مرد خانه است. کسی که به علت مشغله زیاد کمتر می‌تواند یک برنامه مدون و از پیش تعیین شده برای ورزش خود و دیگر اعضای خانواده بریزد، به اضافه‌وزن خود و دیگران دامن می‌زند. رفتن به پیاده‌روی شبانه، کوهپیمایی در صبح‌های جمعه یا هر برنامه ورزشی دیگر که تمام اعضای خانواده را درگیر کند، می‌تواند به کنترل وزن و همچنین نزدیکی بیشتر اعضای خانواده منجر شود. پزشکان معتقدند​ زمانی که یک زوج با هم تصمیم می‌گیرند​ عادت‌های بد غذایی‌شان را تغییر دهند حتی به هم نزدیک‌تر شده و رابطه‌شان محکم‌تر می‌شود. این اتفاق در کل خانواده هم صدق می‌کند.

قرارهای​کوچک و نتایج بزرگ

بعضی عادت‌ها که اتفاقا بیشتر خانوادگی است در طول زمان ایجاد اضافه‌وزن شدید می‌کنند؛ عادت‌هایی که شاید خیلی هم به چشم نیاید. آخر هفته‌هایی که مقابل تلویزیون تمام می‌شود. ‌خوردن خوراکی‌های خوشمزه و احتمالا پرکالری هنگام تماشای فیلم مورد علاقه، سر زدن به یخچال با گرسنگی یا بدون احساس گرسنگی، رفتن به فروشگاه‌های بزرگ و قدم‌زدن در آنجا بدون توجه به فهرست خرید و در نتیجه پیدا‌کردن خوراکی‌های وسوسه‌کننده و جدید، استفاده همیشگی از ماشین و... گاهی با حذف‌کردن برخی از این عادت‌ها می‌توان چند کیلو وزن کم کرد. برای خلاص‌شدن از شر چربی‌های اضافه، در مرحله اول برای سلامت​ و مرحله بعد برای زیبایی باید تلاش کرد. راه‌های میانبر حتی اگر جواب‌دهنده باشند، مقطعی بوده و چاقی دوباره برخواهد گشت. پس با اصلاح سبک زندگی‌ و با داشتن تغذیه سالم و همچنین انجام مداوم ورزش، کاری کنید که اندامی متوازن داشته باشید./ ضمیمه چاردیواری

ندا داوودی