نگارستان ایران، مقصد یا معبر گردشگران

توسعه گردشگری از نظر اقتصادی، موجب بهبود شاخص هایی چون اشتغال، رفاه و افزایش درآمد می شود و توسعه زیرساخت‌ها را به دنبال دارد؛ گردشگری می‌تواند ضریب امنیت اقتصادی را بالا ببرد و با تنوع بخشی به فعالیت‌های اقتصادی یک منطقه، زمینه شکوفایی اقتصادی و پویایی فعالیت‌ها را فراهم کند.

صنعت گردشگری از نظر فرهنگی نیز زمینه‌ساز ایجاد ارتباطات فرهنگی بین افراد، گروه‌ها و جوامع مختلف است و از نظر سیاسی و امنیتی نیز توسعه گردشگری با جلب نظر سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مردم، نگرش‌های سیاسی و امنیتی را درباره یک منطقه بهبود می‌بخشد و از این طریق زمینه لازم را برای توسعه فراهم می‌کند.

استان گلستان همه ویژگی‌ها و توانمندی‌های لازم را برای توسعه گردشگری در اختیار دارد و می‌تواند از ثمره‌های اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی صنعت گردشگری بهره مند شود.

موقعیت ارتباطی و جغرافیایی مناسب گلستان و مجموعه‌ای متنوع از آثار تاریخی، محیط های طبیعی بکر و زیبا، جنگل، دریا، کوه و دشت، ایرانی کوچک را در یک پهنه جغرافیایی محدود شکل داده است. یک اثر تاریخی جهانی و دو اثر تاریخی دیگری که کاندیدای ثبت در فهرست میراث جهانی هستند، گوشه‌ای از استعدادهای بی‌‌شمار گلستان در زمینه گردشگری است؛ با وجود این همه استعداد و توانایی در گلستان و آمارهای گوناگونی که از حضور گردشگران در استان ارائه می‌شود اما هنوز برآیندهای مثبت اقتصادی و اجتماعی توسعه گردشگری در گلستان برای گلستانی ها محسوس نیست.

به دیگر سخن تاکنون در گلستان بیشتر شاهد شکل گیری فعالیت های گردشگری مخرب بوده ایم و بررسی گردشگری استان از منظر هزینه – فایده در نگاه اجمالی نبود بازدهی مناسب را نشان می دهد.

میلیون ها مسافری که از گلستان فقط عبور می کنند

شاید یکی از مشکلات کنونی، نادیده گرفتن تعریف علمی «گردشگر» و «گردشگری» است.

براساس تعریف ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری، گردشگری به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که در حین مسافرت یک گردشگر اتفاق می‌افتد.

این فرآیند شامل هر فعالیتی چون برنامه‌ریزی سفر، مسافرت به مقصد، اقامت، بازگشت و یادآوری خاطرات می‌شود.

همچنین گردشگری، فعالیت‌هایی نظیر خرید کالاهای مختلف و تعامل میان میزبان و مهمان را که گردشگر به عنوان بخشی از سفر انجام می‌دهد نیز شامل می‌شود.

براساس تعاریف علمی گردشگر نیز فردی است که حداقل یک شب در مقصد اقامت می‌کند و حداکثر پیش از فرارسیدن زمان سالگرد خروج از مبدا، به موطن خود باز می‌گردد و هدفش چیزی غیر از دریافت مزد است.

بسیاری از مسافرانی که به گلستان می‌آیند بدون این که در استان اقامت داشته باشند فقط از گلستان گذر می‌کنند و در نهایت ساعاتی را برای بازدید از چند جاذبه گردشگری صرف می‌کنند؛ پس نباید همه مسافرانی را که چون رهگذر وارد استان می‌شوند و بدون این که هیچ اقامتی داشته باشند تنها از استان عبور می‌کنند، گردشگر به حساب آورد.

چرا گلستان مقصد گردشگران نیست؟

رونق و توسعه گردشگری نیازمند شرایط خاصی است که از سوی صاحب نظران به «مهیا شدن» تعبیر شده است.

در استان گلستان به رغم اقدامات موثری که انجام شده است هنوز در بخش‌های مختلف کاستی‌های زیادی وجود دارد و به جرات می‌توان گفت گلستان هنوز برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مهیا نیست.

دلایل گوناگونی وجود دارد که موجب ناشناخته ماندن ظرفیت‌های گردشگری در استان شده است؛ ظرفیت های که می توانند به معنای واقعی به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شوند. بسیاری از ظرفیت های ارزشمند استان در زمینه گردشگری آن طور که باید معرفی نشده اند.

وضع نامطلوب برخی تفرجگاه های استان از نظر بهداشت محیط و کمبود امکانات رفاهی و نبود راه های دسترسی مناسب در برخی از مناطق محروم استان، نیز از دیگر دلایل عدم موفقیت در جذب و افزایش ماندگاری گردشگران است.

اطلاع‌رسانی و انجام تبلیغات در سطح ملی برای معرفی توانمندی‌های گلستان در حوزه گردشگری نیز نیز چندان مطلوب نیست؛ به‌طوری که بسیاری از مناطق دیدنی استان هنوز ناشناخته است و گردشگران غیر از جنگل و دریا مکانی دیگری برای تفریح و گذران اوقات فراغت نمی شناسند.

آثار و بناهای تاریخی گلستان که از دیگر ظرفیت های موجود برای جذب گردشگر هستند، شرایط خوبی ندارند و روند حفظ و مرمت آنان مطلوب نیست.

تعداد هتل‌ها و مراکز اقامتی استان اندک است؛ اگر جذب گردشگر خارجی دارای اهمیت است پس استان در زمینه هتل و مراکز اقامتی نیز باید به وضع مطلوبی دست یابد.

افزایش ایمنی و توسعه جاده‌ها و راه های ارتباطی و توسعه خطوط ریلی و افزایش پروازهای فرودگاه‌های استان نیز از دیگر پیش شرط‌های توسعه گردشگری است.

نباید از یاد برد که بخشی از زیرساخت های لازم در بخش گردشگری از طریق مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی فراهم می‌شود؛ هر چند که تاکنون ده‌ها بسته سرمایه گذاری گردشگری برای مناطق مستعد استان تعریف و ارائه شده است اما رشد سرمایه گذاری در بخش گردشگری گلستان رضایت بخش نیست.

گردشگری پایدار فراموش شده است

صنعت گردشگری با توجه به دامنه وسیع اثرات محیطی که بر جای می‌ گذارد، مجموعه‌ ای از اثرات مثبت و منفی را به جامعه میزبان وارد می کند و گردشگری پایدار یکی از ارکان مهم این صنعت است. در حوزه توسعه گردشگری در گلستان اکنون بیش از گذشته نیازمند تببین، تشریح و اجرای الگوهای گردشگری پایدار هستیم.

گردشگری پایدار یعنی تأمین نیازهای کنونی گردشگران و مقصدهای میزبان و حفظ و افزایش فرصت های مناسب برای آینده. براساس این دیدگاه، صنعت گردشگری قادر است منافع و مزایای متعددی به همراه داشته باشد و از سوی دیگر برای حفظ منابع طبیعی و انسان‌ ساخت مفید واقع شود.

گردشگری مخرب یکی از مشکلات جدی گلستان در زمان حاضر است. وجود پدیده های چون بورس بازی زمین و ساخت و سازهای غیرمجاز در نواحی بکر طبیعی و گردشگری استان، ضمن افزایش ضریب وقوع مخاطرات طبیعی، یکی از تهدیدهایی است که آینده صنعت گردشگری و به ویژه گردشگری طبیعی در استان را به شدت تهدید می کند.

بنابراین اگر قرار است توسعه گردشگری به عنوان یک صنعت درآمدزا و پایدار برای استان گلستان مطرح شود باید تمامی برنامه ها و اقدامات با اصول گردشگری پایدار مطابقت داشته باشد تا علاوه بر با افزایش حضور گردشگران در استان، شاهد توسعه همه جانبه در حوزه های اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی باشیم.(مهر)