بیهوشی مناسب برای سزارین

در اینجاست که ذهن مادر باردار درگیر دانسته‌هایی می‌شود که از این و آن شنیده است مبنی بر این که اپیدورال یا بی‌حسی نخاعی با عوارضی چون کمردرد‌های طولانی‌مدت پس از زایمان همراه است. بعلاوه ترس ناشی از تزریق نخاعی نیز منجر می‌شود بسیاری از بارداران با وجود تاکید متخصصان بیهوشی بر مزیت‌های اپیدورال بر بیهوشی عمومی از انجام آن طفره بروند.

اما اپیدورال نسبت به بیهوشی عمومی چه مزایا و معایبی دارد؟

دکتر رویا تقی‌پور، متخصص زنان، زایمان و نازایی با تاکید بر این‌که روش اپیدورال اکنون ایمن‌ترین و کم‌عارضه‌ترین روش بیهوشی در سزارین محسوب می‌شود، می‌گوید: مهم‌ترین مزایای اپیدورال نسبت به بیهوشی عمومی، نیاز نداشتن به لوله‌گذاری تراشه است که برای باز ماندن راه‌های هوایی از طریق بینی و دهان صورت می‌گیرد و شل‌کننده‌های عضلانی که قبل از بیهوشی عمومی حتما باید تزریق شود.

این متخصص در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: از عوارض و خطرات احتمالی این اقدامات در حین بیهوشی عمومی، احتمال بازگشت محتویات معده به داخل ریه به دلیل افزایش فشار رحم باردار روی معده واختلال در اکسیژن‌رسانی به مادر حین لوله‌گذاری تراشه و اثر آن بر جنین است.

تزریق داروی بی‌حسی در فضای نخاعی

اما اگر می‌خواهید بدانید طی فرآیند بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال چه اتفاقی می‌افتد، خوب است بدانید با تزریق داروی بی‌حسی موضعی به داخل فضای اپیدورال (فضای بین مهره‌ای کمری) می‌توان درد ناشی از زایمان از جمله سزارین را تسکین بخشید.

به گفته دکتر تقی‌پور، هنگام ایجاد بی‌حسی نخاعی پیش از زایمان، ورود ماده بی‌حس‌کننده از طریق یکی از فضاهای بین‌مهره‌ای کمری صورت می‌گیرد و معمولا از کاتتر (لوله ظریف) ثابتی برای این منظور استفاده می‌شود تا امکان تزریقات مکرر حتی برای کاهش درد مادر پس از زایمان نیز با استفاده از آن امکان‌پذیر شود.

این متخصص زنان تاکید می‌کند: بی‌حسی اپیدورال برای اعمال جراحی مربوط به شکم و اندام تحتانی به کار می‌رود. این نوع بی‌حسی در بسیاری موارد، به عنوان مکمل بیهوشی عمومی بخصوص برای اعمال جراحی قفسه سینه و قسمت فوقانی شکم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرا اپیدورال؟

البته اپیدورال هم روشی بدون عیب نیست و از معایب آن می‌توان به احساس ناخوشایند بی‌حرکتی در ناحیه دست و پا طی بی‌حسی اشاره کرد. چنین عارضه‌ای می‌تواند در برخی افراد به اختلال در کنترل فشار خون و احساس فشار در ناحیه قفسه سینه و تنگی نفس منجر شود. البته دکتر تقی‌پور با اشاره به این مطالب تاکید می‌کند: با این حال در زایمان به روش سزارین، بیهوشی موضعی توصیه می‌شود که علت آن به خطرات بیهوشی عمومی بازمی‌گردد. البته میان روش‌های بی‌حسی موضعی نیز اپیدورال به دلیل عوارض کمتر از جمله عاری بودن از عارضه سردرد وافت فشار خون اولویت دارد. همچنین امکان کار‌گذاری کاتتر برای ادامه بی‌دردی بعد از سزارین نیز از مزایای آن است.

منع استفاده از اپیدورال

البته برخی افراد نباید از اپیدورال استفاده کنند. دکتر تقی‌پور با تاکید بر این مساله می‌افزاید: موارد منع به کارگیری این روش شامل وجود عفونت در محل انجام اپیدورال، رضایت نداشتن باردار، بالا بودن فشار مغز واحتمال خطر خونریزی، استفاده مادر از داروهای ضدانعقادی و فشار خون پایین مادر می‌شود. در مقابل، کسانی که بیماری‌های سیستمیک مثل بیماری‌های قلبی و ریوی، سردردهای میگرنی و فشار خون متغیر دارند یا معده‌شان پر است، باید حتما از روش اپیدورال استفاده کنند.

عوارض

بسیاری از بارداران به دلیل آن‌که از احتمال بروز کمردرد‌های طولانی‌مدت پس از زایمان به‌واسطه به‌کارگیری اپیدورال شنیده‌اند، از پذیرش آن سر باز می‌زنند. بر خی نیز بر این باورند که ناکافی بودن مهارت متخصص که این روش را انجام می‌دهد در بروز عوارض ناشی از آن بسیار موثر است.

اما دکتر تقی‌پور همه این موارد را صرفا باور اشتباهی می‌داند که بین مردم رواج یافته است و می‌گوید: تعداد کمی از زنان پس از اپیدورال دچار عارضه پر دردی می‌شوند، یعنی اظهار می‌کنند بی‌حسی اپیدورال در آنان ناکافی است و در نهایت به بیهوشی عمومی نیاز پیدا می‌کنند. البته دیده شده این عارضه با افزایش شاخص توده بدنی در ارتباط است، یعنی در زنان چاق بیشتر بروز پیدا می‌کند. همچنین احتمال افت فشار خون، شایع‌ترین عارضه جانبی اپیدورال محسوب می‌شود که در یک سوم بارداران بشدت بروز می‌یابد. بروز خون مردگی زیر پوست و حملات تشنجی نیز از عوارضی است که کمتر شایع است.

پونه شیرازی ‌/‌ گروه سلامت