صاف مثل کف‌ پا

دکتر فرزانه ترکان در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: به طور طبیعی میان پاشنه پا و استخوان‌های جلوی پا که به انگشتان وصل می‌شود، قوسی به شکل طولی وجود دارد. در صورتی که این قوس بیشتر از حد طبیعی باشد، به آن پای طاقدیسی گفته می‌شود که می‌تواند مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یادآور می‌شود: کمتر بودن قوس کف‌پا نسبت به میزان طبیعی، مشکلی شایع‌تر است که در این موارد، فاصله میان پاشنه و استخوان‌های جلوی پا سطحی کاملا صاف خواهد بود. به طوری که وقتی فرد می‌ایستد، نمی‌توان انگشتی را از میان زمین و کف پایش عبور داد و کف پا کاملا روی زمین می‌خوابد که به این وضع، صافی کف پا گفته می‌شود. این پزشک متخصص می‌افزاید: تحدب انحنای طبیعی کف پا باید به سمت داخل باشد. به همین دلیل هم معاینه از قسمت داخل پا انجام می‌شود.

صافی کف‌پا در کودکان

مراقب باشید صافی کف پای کودکان را با صافی کف پای بزرگسالان اشتباه نگیرید. پدر و مادرهایی که نگران سلامت فرزندشان هستند و در سنین خردسالی هم برای درمان صافی کف پای کودک به پزشکان مراجعه می‌کنند باید بدانند صافی کف‌پا در این سنین به درمان نیازی ندارد. دکتر ترکان با تاکید بر این موضوع، می‌گوید: لازم نیست برای صافی کف پای کودکانی که زیر پنج سال هستند، اقدام خاصی انجام شود. پس از پنج سالگی در اکثر موارد صافی کف پا از بین می‌رود، اما اگر باقی بماند، به درمان و پیگیری نیاز خواهد داشت.

با این حال، متاسفانه پدر و مادرهایی که نسبت به این موضوع حساسیت دارند در سنین زیر پنج سال هم به پزشک مراجعه می‌کنند که اگر پزشک آگاهی کافی در این زمینه نداشته باشد، ممکن است با تجویز کفش‌های طبی یا استفاده از روش‌های درمانی دیگر، عوارض دیگری برای کودک ایجاد کند.

چرا باید صافی کف پا را درمان کرد؟

بچه‌های زیر پنج سال که مشکلی ندارند و در اغلب موارد با افزایش سن، صافی کف پای‌شان برطرف می‌شود، اما کسانی که در سنین بالاتر هستند، حتماً باید برای درمان این مشکل به پزشک مراجعه کنند. دکتر ترکان با اشاره به این مطلب، می‌گوید: کسی که کف پایش صاف است حتماً باید به فکر درمان باشد چون این مشکل ممکن است به علت انحنای مچ پا یا انحنای زانو یا حتی چرخش لگن ایجاد شده باشد که می‌تواند فرد را دچار دردهای پراکنده عضلانی ـ اسکلتی کند.

وی درباره عللی که باعث صافی کف پا می‌شود، توضیح می‌دهد: بدن انسان یک زنجیره بسته است به این معنی که اگر اختلال و چرخشی در استخوان لگن وجود داشته باشد، این چرخش می‌تواند اختلال محور ایجاد کرده و در نهایت ممکن است هنگام معاینه، با صافی کف پا متوجه آن مشکل شویم یا کسانی که چرخش زانو به داخل دارند، زانوهایشان به هم چسبیده خواهد بود و به همین دلیل قوس کف‌پایشان کم شده و فرد دچار صافی کف پا می‌شود. بنابراین توجه به صافی کف پا و تشخیص آن توسط پزشک متخصص موضوع مهمی است که باید در نظر داشته باشید زیرا در این موارد حتماً باید این زنجیره بسته بررسی و علت اصلی صافی کف پا تشخیص داده و درمان شود.

به گفته وی در صورتی که علت صافی کف پا درمان نشود، هر قدر هم از کفی یا کفش‌های طبی استفاده کنیم، مشکل اصلی بیمار برطرف نخواهد شد.

اگر به فکر درمان نباشیم...

البته مشکل صافی کف‌پا به همین جا ختم نمی‌شود و در صورتی که درمان مناسب صورت نگیرد، عوارض دیگری هم در انتظار بیمار خواهد بود. به گفته دکتر ترکان این بیماران بتدریج دچار دردهای عضلانی در ناحیه عضلات خلف ساق پا و گرفتگی‌های عضلات ساق پا می‌شوند و در اثر پیاده‌روی خیلی زود احساس خستگی می‌کنند. همچنین ممکن است عضلات جلوی ران و خلف ران‌شان درد بگیرد و دچار ضعف و خستگی ‌شود. از طرف دیگر به دلیل همان زنجیره بسته‌ای که گفته شد، در بسیاری از موارد ممکن است این دردها منتقل شود و در نتیجه فرد با کمردردهای پراکنده به پزشک مراجعه کند.

بنابراین این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی توصیه می‌کند بیماران حتماً به دنبال پیدا کردن علت اصلی ایجاد صافی‌ کف‌پا باشند و آن را درمان کنند.

درمان‌ صافی کف‌پا به روش‌های ساده

اگر فکر می‌کنید صافی کف‌پا درمان ندارد و کاری از دست پزشکان ساخته نیست، در اشتباه هستید، چون دکتر ترکان می‌گوید: درمان‌های صافی کف‌پا به طور کلی همان استفاده از کفی‌های مناسبی است که فرد باید در کفشش قرار دهد. در صورتی که استفاده از این کفی‌ها نتیجه مطلوب نداشته باشد نیز ممکن است پزشک کفش طبی را برای بیمار تجویز کند. بنابراین براساس شرایط بیمار و وضعی که دارد، استفاده از کفی یا کفش طبی به او توصیه خواهد شد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولا صافی کف‌پا نشانه خاصی ندارد و بخصوص در سنین پایین با علامت واضح و مشخصی نمایان نمی‌شود. دکتر ترکان ضمن بیان این موضوع، می‌گوید: کودکانی که در سنین حدود دبستان هستند، در صورتی که با این مشکل روبه‌رو باشند و کفشی را برای مدتی طولانی بپوشند، به تدریج قسمت پاشنه کفش‌شان به سمت داخل خوردگی بیشتری نسبت به خارج کفش پیدا می‌کند. بنابراین در این سنین که بچه‌ها توجه کمتری به دردهای پراکنده دارند، چنین علامتی می‌تواند نشانه صافی کف‌پای آنها باشد.

بزرگسالان اما با نشانه‌های دیگری روبه‌رو می‌شوند که به گفته این پزشک متخصص، دردها و گرفتگی‌های عضلانی و خستگی زودرس در اثر پیاده‌روی یا فعالیت‌های ورزشی از جمله این نشانه‌هاست. وی تاکید می‌کند: در صورتی که صافی‌ کف‌پا درمان نشود، مشکل بیمار تشدید خواهد شد. بخصوص کسانی که در ناحیه مفصل زانو و لگن‌شان هم با مشکلی مواجه هستند، بتدریج با افزایش سن و زمانی که مسائل دیگری مانند آرتروز هم برای‌شان پیش می‌آید، انحراف مفصل‌شان تشدید شده و در نهایت فشار روی کف‌پا و صافی کف‌پا بیشتر می‌شود.

نیلوفر اسعدی‌بیگی‌/‌ گروه سلامت