کاریکاتور گرفتار تکرار تولید است

نجفی که قبل از ورود به عرصه کاریکاتور، نقاشی و گرافیک کار می‌کرد، همزمان با کشیدن کاریکاتور برای مطبوعات، کار نویسندگی چند صفحه از روزنامه را هم به عهده داشت و برای صفحاتی که مطالبش را خودش تهیه می‌کرد کاریکاتور هم طراحی می‌کرد. او که سال‌ها کاریکاتورهایش در مطبوعات به چاپ رسیده فعالیت‌های غیررسانه‌ای نیز داشته است؛ به طوری که تاکنون داور چند نمایشگاه و مسابقه بین‏المللی بوده و در زمینه کاریکاتور آثار مکتوبی چون «ندای سبز»، «حجم مجروح»، «انقلاب سنگ»، «کاریکاتور برای بچه‌ها»، «اصول مقدماتی انزوا»، «تهران به زودی می‌میرد» و «گوزن ها» را منتشر کرده است. این کاریکاتوریست که جوایز بین‌المللی زیادی را از آن خود کرده، اکنون در حال جمع‌آوری مجموعه کاریکاتورهای خود با عنوان «درود بر صلح» است که قرار است در قالب کتاب یا آثار نمایشگاهی عرضه شود.

مجموعه صلح با چه عنوانی جمع‌آوری می‌شود و شامل چند کاریکاتور است؟

چند سالی است شاهد تکرار تولید در زمینه آثار کاریکاتور هستیم. به طوری که در بسیاری از نمایشگاه‌ها، آثار در ابعاد اجتماعی و سیاسی حالت کلیشه‌ای به خود گرفته‌اند. بر این اساس به عنوان یک نقاش، طراح و کاریکاتوریست به این فکر افتادم برای جلوگیری از این تکرار دست به خلق یک مجموعه کاریکاتور با عنوان «درود بر صلح» بزنم. به نظرم ما در تاریخ، فرهنگ و مذهب خودمان طرفدار صلح، دوستی و آرامش هستیم و بر این اساس با در نظر گرفتن این موضوع دست به خلق این مجموعه زدم.

در این کتاب کاریکاتورهای چه هنرمندانی به چشم می‌خورد؟

همه آثار مربوط به خودم است و در همه آنها به موضوع صلح از نگاه‌های مختلف پرداخته‌ام. هنوز فکری برای شیوه ارائه آن ندارم، اما در هر قالبی چه کتاب، چه نمایشگاه و چه برنامه تلویزیونی قابل ارائه به مخاطبان است. هر کسی غیر از من نیز می‌تواند آن را به مرحله اجرا درآورد. وظیفه من به عنوان هنرمند تولید فکر و هنر است و افراد دیگر همچون برنامه‌ساز، ناشر و گالری دار می‌توانند استخراج خوبی از این کار داشته باشند.

گسترش صلح و دوستی قطعا یکی از اهداف شما در شکل‌گیری این مجموعه بوده است. ایده اولیه پرداختن به این موضوع ریشه در چه دارد؟

تبلیغات منفی که در دنیا علیه ایران و مردمان کشورمان می‌شود یکی از مواردی بود که مرا برای این کار ترغیب کرد؛ چراکه ما صلح‌طلب هستیم و زیر پرچم صلح و آشتی زندگی می‌کنیم و پیام همه ادیان و مذاهب نیز همین صلح و دوستی است؛ بنابراین یقین دارم این مجموعه کاریکاتورها، قابلیت همراهی بسیاری از دوستان و هنرمندان را دارد.

نوع نگاه شما به این موضوع چگونه است؟

من به آثار این مجموعه از یک دید نگاه نکرده‌ام، بلکه فراتر رفتم و با زاویه‌های مختلف به مقوله صلح پرداخته‌ام و تلاشم بر این بوده که کار تکراری نداشته باشم و در عین حال نیز با این آثار گویای صلح طلبی ایرانی‌ها و رویارویی زبان هنر با چنین مقولاتی باشم که امیدوارم بتوانم با ارائه این مجموعه آثار، مخاطبانم را راضی کنم.

با توجه به فعالیت شما درعرصه‌های مختلف کاریکاتور، نقاشی و... مجموعه درود بر صلح با چه تکنیکی شکل می‌گیرد؟

در این تکنیک کارهای من به طرفی می‌رود که نه کایکاتور و نقاشی است و نه تصویرسازی، بلکه می‌توان نام طنز ترسیمی را که اسم دیگری برای آثار فکر شده است روی آنها گذاشت. در این طنز ترسیمی برخی کارها غم‌انگیز و برخی جدی و به دور از کمدی هستند.

این مجموعه بیشتر برای تغییر ذهنیت جوامع غربی به کشورمان و نیز رساندن پیام صلح و دوستی است، بنابراین در قالب کتاب یا نمایشگاه‌های خارج از کشور می‌تواند به هدف خود نزدیک‌تر شود. این در حالی است که شما برای ارائه آن هنوز قالب مشخصی را در نظر نگرفته‌اید.

احساسم این است که اول در قالب کتاب منتشر شود و سپس به صورت نمایشگاهی آن را در خارج از کشور برگزار کنم. من اکنون بیشتر به بحث تکمیل شدن و رفتن این راه را که وظیفه‌ای بر خود می‌دانستم، تمرکز دارم و در نهایت با اتمام کار به شیوه ارائه می‌رسم که البته معتقدم از این طرح‌ها هم در قالب کتاب هم در صفحات نشریات و مطبوعات می‌توان استفاده کرد.

به نظر شما این آثار و حتی خود کاریکاتور چه قدر می‌تواند در انتقال پیام خالقش به دنیا تاثیرگذار باشد؟

کاریکاتور می‌تواند تاثیر زیادی در انعکاس وقایع و آن پیامی که خالقش مد نظر دارد، داشته باشد. معتقدم کاریکاتور شعار نیست بلکه تصاویر، معنا را به بهترین شکل به مخاطب القا می‌کند. مردم روز به روز با تصویر بهتر آشنا می‌شوند و تصویری که حرفی برای گفتن داشته باشد بیشتر در اذهان عمومی می‌نشنید. البته ناگفته نماند که بعضی وقت‌ها این تصاویر نیز می‌تواند پیام‌رسان مثبت یا منفی باشد، چرا که در برخی موارد تاثیرگذاری می‌تواند مخرب یا سازنده باشد.

احساسم این است که آنقدر که یک کتاب صد تصویر می‌تواند گویا و تاثیرگذار باشد یک کتاب صد صفحه‌ای نمی‌تواند. البته این موضوع شامل حال اشعار و ادبیاتمان نمی‌شود، چرا که به نظرم شعر و ادبیات بالاتر از هر سخنی است و ادبیات کهن و متعالی ما در انتقال پیام‌ها جای خودشان را دارند، اما به طور کلی دورانی است که خوشبختانه تصویر تاثیرش بیشتر است.

این مجموعه در چه مرحله‌ای قرار دارد و فکر می‌کنید چه زمان در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد؟

اکنون نیمی از کار پیش رفته و همچنان نیز در حال خلق آثار هستم که امیدوارم بهار امسال به اتمام برسد.

سحر طاعتی ‌/‌ جام‌جم