نقد کتاب ایران، برآمدن رضاخان ، برافتادن قاجار و نقش انگلیسی ها

از جمله اولین مقاله فصلنامه مطالعات تاریخی ، تحت عنوان " ایران و رضاخان؛ به روایت انگلیسی ها و به رضایت رضا خان " به قلم سید مصطفی تقوی به نقد کتاب " ایران؛ برآمدن رضا خان ، برافتادن قاجار و نقش انگلیسی ها " نوشته آقای سیروس غنی ، اختصاص یافته است .

وی در این مقاله با رعایت اصول بررسی منصفانه تاریخ ، نقدی عالمانه بر کتاب سیروس غنی ارائه کرده است که خواننده علاوه برآنکه با خطاهای کتاب مورد بحث آشنا می شود، درک دقیقتری نسبت به عملکرد رضاخان و مهم ترین سئوالات مربوط به عملکرد او بدست می دهد.

مهم ترین نواقص کتاب سیروس غنی از نگاه سید مصطفی تقوی عبارتند از :

1- ازمنابع فارسی و ایرانی کم استفاده شده است

2- ازمنابع آرشیوی و اسنادی داخل کشور استفاده نشده است.

3- از اسناد سایر کشورها در باره رضا خان ازجمله روسیه استفاده نشده است.

4- اتکاء زیاد نویسنده به اسناد منتشر شده از سوی انگلیسی ها در باره رضاخان. جالب آنکه اسناد مربوط به کودتای رضاخان به گفته تقوی تاکنون بصورت رسمی از سوی انگلیس منتشر نشده است .

ضمن آنکه روایت اسنادی انگلیس اگرچه برای پژوهشگران قابل توجه است اما برای قضاوت در باره تحولات تاریخی نمی توان صرفا به انها اتکاء داشت. در این مورد استنادات سیروس غنی به منابع انگلیسی در شرایطی است که منابع دست اول ایراین در مورد موضوع مورد اشاره موجود بوده است.

تقوی در ادامه مقاله خود نشان می دهد که سیروس غنی حقایق بزرگی را در باره تاریخ دوره رضا خان نادیده گرفته و یا تحریف کرده است . برای نمونه می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1- اشتباه هایی در باره عملکرد سید ضیاء طباطبایی پس از کودتا سوم اسفند 1299 و بیانیه ای که سید ضیاء در این مورد صادر کرده است.

2- ادعای غیر انگلیسی بودن کودتای رضا خان که توسط اقای سیروس غنی در جاهای مختلف مطرح شده است با بیان مستددل به نقد گذاشته می شود

3 – توجیه کودتا رضا خان و تلاش برای مردمی جلوه دادن ان توسط نویسنده کتاب

4- نقش سازی برای رضا خان ومطرح کردن ادعای نقش آفرینی اودربه اصطلاح ایجاد وحدت در کشور

5- در باره نورمن وزیر مختار انگلیس در ایران و همکاری او با ژنرال ادموند آیرونساید در سازمان دهی کودتای سوم اسفند 1299

6- تحریف در ماجرای برکناری کلرژه از فرماندهی گارد قزاق سه سال قبل از وقوع کودتا

7- درجه نظامی رضا خان در زمان انجام کودتا سرهنگ 2 بوده و نه سرتیپ

8- نحوه آشنایی رضاخان با آیرونساید عامل انگلیسی کودتا سوم اسفند

9- چرایی انتخاب رضا خان برای انجام کودتا

10- نقش واقعی رضا خان در ایجاد حکومتی اقتدار گرا که به نام ایجاد وحدت و یکپارچگی در کشور به دیکتاتوری سرکوبگر در ایران تبدیل شد.

اگر علاقه مند هستید در باره موضوعات فوق و دهها موضوع کوچک و بزرگ دیگر در باره حکومت رضاخان تحت حمایت انگلیسی ها اطلاعاتی کسب کنید ،شماره 39 فصلنامه مطالعات تاریخی را بخوانید. این فصلنامه توسط موسسه مطالعات وپژوهش های سیاسی در 267 صفحه دردسترس علاقه مندان قرار گرفته است.