مخاطبان «فاخته» از «مدینه» بیشتر است

محمود معظمی را بیشتر با ساخت قسمت‌های متعدد مجموعه «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» می‌شناسند. مجموعه‌ای که با بیش از دویست قسمت ساخته شده رکورددار تعداد قسمت یک مجموعه تلویزیونی در ایران است که سهم عمده‌ای از این رکورد در اختیار محمود معظمی و برادرش احمد است. معظمی که سال گذشته سریال کودک و نوجوانانه «مثل من، مثل تو» را ساخته بود امسال هم با سریال «فاخته» بار دیگر گریزی به آثار کودک زده است. سریال فاخته بر خلاف انتظار با استقبال خوبی روبه‌رو شده است. طبق گفته‌های کارگردان مخاطبان عام به خوبی با این سریال ارتباط برقرار کرده است و از نتیجه کار راضی است به همین بهانه گپ کوتاهی با او در مورد سریال و دنیای فیلم و سریال‌های کودک زدیم.

چطور شد باز هم ژانر کودک و نوجوان را برای یک سریال مناسبتی انتخاب کردید؟
طرح برای ساخت سریال از سوی سازمان برای ژانر کودک و نوجوان تصویب شده بود و ما هم برای این ساخت کار دعوت شدیم و سریال را ساختیم. سال گذشته هم برای همین گروه یک سریال کودک ساختم و به نظرم جز کار‌های مهم و اساسی است و فرصت ساخت یک کار کودک برای هر کارگردانی کمتر پیش می‌آید. لحظات نابی که در قصه‌ها و کارهای کودک وجود دارد شاید برای هر فیلمسازی پیش نیاید که بخواهد آن‌ها را تجربه کند.

در شرایطی هستیم که در سینما و تلویزیون کارهای خوب کودک ساخته نمی‌شود و خیلی وقت است در این ژانرهای خوب ندیده‌ایم اما خیلی‌ها تمایل دارند کار کودک بسازند و گلایه می‌کنند که نمی‌توانند. به نظر شما چرا چنین اتفاقی برای کارهای کودک چه در سینما و چه در تلویزیون افتاده است؟
فکر می‌کنم بیشتر به این خاطر باشد که در سینمای کودک سرمایه‌گذاری لازم انجام نمی‌شود. حتی در بخش خصوصی هم مسائلی وجود دارد که رغبت زیادی برای ساخت فیلم‌های کودک از خودشان نشان نمی‌دهند. تنها اتفاق خوبی که در این میان افتاده این است که تلویزیون به عنوان رسانه ملی عرصه فعالی را در زمینه برنامه‌سازی کودک ایجاد کرده است. به نظرم در این چند سال و به خصوص در دو سه سال اخیر کارهای کودک خیلی بیشتر شده است. در سینما اما عملاً کار کودک خوب و ماندگاری دیده نمی‌شود. کاری که مخاطب را قانع کند و او را به عنوان یک تماشاگر به فیلم جذب کند، خیلی کم و انگشت شمار است. فیلمساز‌ها و تهیه کننده‌ها سراغ ساخت چنین ژانرهایی نمی‌روند. اما تلویزیون فعال‌تر عمل کرده و کم و بیش کارهایی ساخته می‌شود که مخاطب خودش را دارد و جایگاه خودش را پیدا کرده است.
به عنوان کسی که کار کودک انجام داده و او را می‌شناسد، ویژگی یک کار کودک خوب چیست؟ چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد تا کودک به عنوان یک مخاطب خاص جذب کار شود؟
من خودم یک پسر هفت ساله دارم که در همین سریال هم بازی کرد. همیشه خودم را جای خانواده‌ها و جای کودکان قرار می‌دهم. در کنار سرگرمی و یک سری مفاهیمی که شاید در آینده کودک باید با آن روبه‌رو شود، یک سری مسائل آموزشی، ارزشی وجود دارد که باید با تصویر به کودک نشان داده شود تا کودک راه درست و غلط را از هم تشخیص دهد. به نظر من زبان تصویر بهترین و گویا‌ترین زبان است و از همین طریق می‌توانیم حتی آینده کودکانمان را هدفمند کنیم و آن‌ها را نسبت به آینده‌ای که انتظارشان را می‌کشند امیدوار کنیم. با یک هوشمندی برای آن‌ها بستری را آماده کنیم تا زمانی که وارد دوران نوجوانی می‌شوند و وارد اجتماع می‌شوند آماده باشند. کار خوب کودک نوشتن کار سختی است. به یک هوشمندی و یک تحقیق جامع نیاز دارد و زمان طولانی باید صرف نگارش متن‌های کودک شود. ضمن این‌که نباید سرگرمی و لذت بردن از کار را فراموش کرد. به نظرم در وهله اول باید کودک را سرگرم کنیم و بعد از آن اطلاعات را در قالب فیلم به او بدهیم. اگر این اتفاقات بیفتد، می‌توانیم کارهای خوبی را برای تلویزیون و سینما تولید کنیم که با سطح وسیعی از مخاطب همراه شویم.
در بین حرف‌هایتان گفتید که پسرتان هم در این سریال بازی می‌کند، ‌قرار است راه پدر را ادامه دهد؟
فعلاً نه، علاقه‌اش به بازیگری خیلی زیاد است. اما از کارگردانی هم بدش نمی‌آید. حالا تا به سن نوجوانی برسد ممکن است علاقه‌اش کم هم شود و یک مسیر دیگری را انتخاب کند.
می‌گویید تلویزیون در این عرصه فعال‌تر بوده، ساخت یک سریال مناسبتی کودک و نوجوان در جذب مخاطب تأثیرگذار است؟
اتفاق‌هایی اینچنینی در جذب کردن مخاطب کودک و بزرگسال موفق ظاهر شده است. اتفاقی که در «فاخته» افتاد به این شکل بوده که دختر نه ساله قصه به سن تکلیف می‌رسد و خودش را بیشتر یک بزرگسال می‌داند تا یک کودک. او وارد دنیای بزرگ‌تر‌ها می‌شود و با دیدن این دنیا، اتفاق‌ها و ماجرهای جدیدی می‌بیند و هویت اصلی‌اش را پیدا می‌کند. در کنار محور اصلی سریال که کودک است، مشکلات و معضلاتی که بزرگ‌تر‌ها در قصه دارند را همزمان با مسائل این دختر پیش بردیم که هم مخاطب کودک و هم مخاطب بزرگسال را بتوانیم جذب کنیم. فکر می‌کنم هر دو مخاطب را داریم و بابت این اتفاق خوشحال هستیم.
سازمان آماری از این‌که سریال «فاخته» چقدر در جذب مخاطب موفق ظاهر شده به شما نداده است؟
با توجه به صحبت‌هایی که من شنیده‌ام، درصد مخاطبان سریال ما خیلی خوب است. خانواده‌ها کاملاً داستان را دنبال می‌کنند و همین چند روز پیش بود که از کسی در سازمان شنیدم که آمار مخاطبان ما بالا‌تر از سریال «مدینه» قرار گرفته است! این چیزی است که شنیدم و نمی‌دانم چقدر قطعی است. مخاطب عام کار ما را پسندیده. «فاخته» قصه تمام آدم‌ها است و مردم با این کاراکتر‌ها ارتباط خوبی برقرار کرده‌اند. شاید زندگی این آدم‌ها در قصه‌های مختلف تکرار شده باشد، اما پرداخت و قصه‌ای که ما در سریال نشان داده‌ایم، از زاویه دیگری است و نوع روابطی که شخصیت‌ها دارند و اتفاق‌هایی که می‌افتد توانست مخاطب را با خودش همراه کند.


امسال کنداکتور صدا و سیما کمی عجیب شد، به خاطر جام‌جهانی و طولانی شدن روز ساعت پخش برای سریال شما کمی نا‌مناسب بود، ضمن این‌که تعداد مخاطبانی که امسال سریال‌ها را دنبال کردند، نسبت به سال‌های قبل کمتر بود. این اتفاق صرفاً برای جام‌جهانی بود؟
اتفاقاً فکر می‌کنم کمی خوش شانسی با ما همراه شد و زمانی که سریال ما پخش می‌شد با بازی‌های فوتبال تداخلی نداشتیم. شاید بخشی از ریزش مخاطبان سریال‌ها به خاطر جام‌جهانی باشد و شاید عده‌ای سلیقه‌هایشان عوض شده است. البته که جام‌جهانی و ساعت پخش هم در این ماجرا کم تثیر نبود. هر چند که خیلی‌ها به من گفتند که میزان مخاطب سریال بالا بوده و مردم داستان آن را دنبال می‌کنند. شاید یکی دیگر از دلایل این توفیق ترکیب بازیگرانی است که محبوب هستند و مردم آن‌ها را دوست دارند. گروه بازیگران انرژی زیادی گذاشتند و خود من هم سعی کردم تا شرایط استاندارد تلویزیون را رعایت کنم. سعی نکنم که تماشاگر با دیدن سریال ملتهب شود و استرس و اضطراب پیدا کند. این اتفاق را در نوع دکوپاژی که در نظر می‌گرفتن میزانسن‌ها در نظر می‌گرفتم. استانداردی که باید برای جلب مخاطب در برنامه سازی رعایت می‌شد را در نظر گرفتیم.

از همکاری با ثریا قاسمی برای ما بگویید، مدت‌ها بود که او را در قاب تلویزیون ندیده بودیم، فکر می‌کنم یکی از موفقیت‌های این سریال همین بود.
من سال‌ها است که با او کار می‌کنم و به نظرم لذت بخش‌ترین لحظات کاری من،‌‌ همان سکانس‌هایی است که با خانم قاسمی کار می‌کنم. به شدت حرفه‌ای و متخصص است و در این کار هم مثل همیشه انرژی زیادی گذاشت و کاراکتر «خانجون» را به نحو احسن اجرا کردند. واقعاً باید به او خسته نباشید گفت. او همیشه درکار‌هایی که بازی می‌کند، انرژی زیادی می‌گذارد و انصافاً نتیجه کارهای او همیشه رضایت بخش است. اما در «فاخته» اتفاق خوبی افتاد و انرژی چندین برابری برای این کار گذاشت و ساعات زیادی فیلمبرداری داشتیم و او همیشه همراه ما بود. واقعاً لذت بخش‌ترین ساعات کاری من روزهایی است که او سر صحنه حضور داشت. باقی بازیگران هم همینطور بودند. فرخ نعمتی، رحیم نوروزی، جلیل فرجاد، نگین معتضدی، کمند امیرسلیمانی و... همه تمام انرژیشان را گذاشتند و نتیجه‌اش هم همین می‌شود که می‌بینید.
بازی گرفتن از بازیگر خردسال سخت بود؟
کار با کودک تجربه می‌خواهد و باید شرایطی را به عنوان کارگردان فراهم کنید تا بازیگر خردسال بتواند در قالب شخصیت خودش را پیدا کند و نقش در نظر گرفته شده را به بهترین شکل ممکن بازی کند. کار با کودک سختی‌های خاص خودش را دارد، اما برای من سخت نیست. کار با کودک راحت است و وقتی زاویه نگاهتان را با زاویه کودک یکی کنید و خودتان را همطراز او قرار بدهید، خیلی راحت می‌توانید با کار کودک کنار بیایید. در همین چند سال اصلاً اذیت نشدم و منظوری که داشتم را به راحتی با بازیگر خردسال انتقال دادم. در همین کار ما ببینید، تمام لحظات و سکانس‌هایی که بازی کرده کنترل شده بود و به نظرم نتیجه خوبی را در پی داشت. (روزنامه صبا)