
برای درک ریشههای این ناخرسندی باید به همدردی مردم ایران با مردم مظلوم فلسطین بازگشت، آنگاه که پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای پیروز این جنگ خانمانسوز کشوری مجعول را در سرزمین فلسطین بنیان نهادند، بازگشت. همدردی مردمی که با وجود حمایت رژیم پهلوی از تلآویو، حاضر نبودند چشم خود را بر آنچه در فلسطین اتفاق میافتد، فروببندند.
در چنین شرایطی روشن است با پیروزی انقلاب اسلامی، دولت برآمده از این انقلاب، مواضع تهران در قبال اسرائیل را 180درجه تغییر داده و با دعوت از یاسر عرفات برای سفر به ایران، از مواضع انقلابی او حمایت کند. به این ترتیب عرفات که یکی از اولین مهمانان حکومت نوپای انقلابی بود، پس از تحولات عمیق سیاسی در تهران، متحدی تازه پیدا کرد که به جای همراهی با اسرائیل، آرمان آزادی قدس را در ذهن میپروراند.
بهدنبال پیروزی انقلاب اسلامی، نه تنها تهران از مبارزات آزادیبخش در سطح منطقه و جهان حمایت کرد، بلکه برای صدور انقلاب و ارائه یک مدل انقلابی در منطقه تلاش کرد.
تلاشی که خیلی زود خود را در قالب برگزاری راهپیماییهای روز جهانی قدس و نیز حمایت همهجانبه از مجاهدان در کشورهای مختلف دور و نزدیک نشان داد و باعث خشم متحدان صهیونیستهای خاورمیانه شد.
به این ترتیب آنان که گمان میبردند با شکست اعراب منطقه در یک جنگ نظامی تحقیرآمیز و افول ستاره اقبال ناصریسم در منطقه، دولت اسرائیل با حمایت کشورهای مختلف رسمیت یافته است، خیلی زود دریافتند ریشههای مقاومت فلسطینی، نه در ایدههای پان عربیستی، که ناشی از ارائه قرائتی تازه از اسلام است؛ اسلام انقلابی و ظلمستیز.
نمود عینی چنین قرائت نوینی از اسلام که حاصل رهیافتهای تازه در عصر پسااستعماری بود، خود را در جریان شکلگیری نهضتهای مقاومت در لبنان، فلسطین و کشورهای مختلف منطقه نشان داد و از همان زمان بود که کشوری با رویای تسلط بر «نیل تا فرات» برای غلبه بر مردم بیدفاع فلسطین دچار بحران شد و طی شش دهه گذشته نتوانسته زیادهخواهیهای خود را از مرزهای فلسطین فراتر ببرد، هرچند استراتژیستهای این کشور منتظر فرصتی برای پیادهسازی اهداف منطقهای خود هستند.
از حمایت رسانهای تا همراهی سیاسی
دفاع ایران از فلسطین، متکی بر یک آرمان انقلابی بهمنظور پایان دادن به اشغالگری در اراضی فلسطینی است. همان رویکردی که طی سالهای اخیر در مقابل راهبرد نسلکشی و آوارهسازی میلیونها شهروند مسلمان ایستاده است. براساس همین رویکرد انقلابی است که تهران فراتر از حمایت رسانهای از مقاومت فلسطینی، طی سه دهه گذشته باعث تقویت گروههای مقاومت شده است. گروههایی که هرچند در گذشته با تکههای سنگ در مقابل اشغالگران میایستادند، اما حالا موشکهایشان گنبد آهنین تلآویو را به سخره گرفته است.
با آنکه اسرائیل طی این مدت بارها تلاش کرد تا مقاومت فلسطینیان را ساخته اراده ایران نشان داده و فلسطینیان را خواستار صلح با رژیم صهیونیستی نشان دهد، اما مقاومت خودجوش مردم فلسطین، اکنون تردیدی باقی نگذاشته که مقاومت در برابر اشغال، برآمده از خواستهای عمومی در فلسطین است.
گفتمانسازی انقلابی فراتر از تسلیح نظامی
به این ترتیب میتوان گفت، آنچه ایران بر اساس آموزههای اسلام انقلابی در حمایت از مردم مظلوم غزه ارائه کرده است، بیش از آنکه معطوف به حمایتهای مادی باشد، به سبب گفتمانسازی در سطح منطقه اثرگذار بوده و توانسته گفتمان مهم «مقاومت» را ترویج و تکثیر کند. گفتمان مقاومت که بدیلی برای ایدئولوژیهای پانعربیستی و صلح مبتنی بر سازش ـ تشکیل یک کشور با دو دولت ـ است، اولا اسرائیل را رژیمی نامشروع دانسته و بر حق مردم فلسطین بر تعیین سرنوشت اصرار میورزد و ثانیا دروغپردازیهایی را که به کوچ اجباری یهودیان از اروپا انجامیده و به تلاش برای شکلگیری حکومتی مجعول میانجامد، افشا میکند. این گفتمان هرچند الزاما متکی بر ابزارهای فیزیکی نبوده و بیشتر به تقویت اراده و روحیه مردم رنجکشیده خاورمیانه نظر دارد، اما طی سه دهه اخیر توانسته رزمندگان مقاومت را بهمنظور ایستادگی بر اهداف و آرمانهای خود، تجهیز کند.
کانون مرکزی گفتمان مقاومت، اتحاد مسلمانان در جهان اسلام و پایان دادن به تفرقهافکنیهایی است که به نام شیعه و سنی در کشورهای اسلامی رواج یافته است؛ همان تفرقهافکنیهای رادیکالیستی که متأثر از عروسکهای افراطی دستساخته سرویسهای امنیتی غرب برای غلبه بر اتحاد مسلمانان برای حل اصلیترین مساله امروز مسلمانان است. با این حال در گفتمان مقاومت، اتحاد مسلمانان برای پیگیری یک هدف کلیدی، یعنی مبارزه با ظلم و کشورسازی مجعول صهیونیستی در کانون توجهات قرار گرفته و مبنای فکری این مقاومت نیز نه گرایشهای ناسیونالیستی که شش قرن پیش بیفرجام بودن خود را به نمایش گذاشت، بلکه آموزههای دینی است که دعوت به ظلمستیزی و جهاد میکند.
مولفههای مقاومت در کلام امام(ره) و رهبری
در ادبیات بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، بهعنوان ایدهپرداز اصلی مکتب مقاومت، مساله فلسطین نه فقط مسالهای اسلامی که حتی فراتر از مرزبندیهای دینی، یک مساله انسانی تلقی شده و بر همین اساس نیازمند یک راهبرد فراگیر است. ایشان در یکی از فرازهای بیانات خود میفرمایند: «اسرائیل دشمن بشریت و دشمن اسلام است.» ایشان با طراحی دقیق منازعهای تاریخی میان «مستکبرین» و «مستضعفین» تصریح میکنند« روز قدس روز جهانی است، روزی نیست که فقط اختصاص به قدس داشته باشد.» روز مقابله مستضعفین با مستکبرین است. ایشان با فاصله گرفتن از نظریههای معمول روابط بینالمللکه متکی بر اراده دولتهاست، مساله فلسطین و گفتمان مقاومت را مسالهای مردمی و نه دولتی ارزیابی کرده و بیان میکنند: در روز قدس ملتها باید به حکومتهایی که خائن هستند، هشدار دهند. ایشان با برجسته کردن اهمیت اتحاد دنیای اسلام برای غلبه بر صهیونیستها با اشاره به تجارب تاریخی اظهار میکنند: مسلمین اگر چنانچه با هم وحدت کلمه پیدا کنند، نه قضیه قدس پیش میآید و نه قضایای افغانستان پیش میآید. ایشان در همین زمینه به سیاستمداران در خاورمیانه یادآوری میکنند: رژیم نژادپرست صهیونیستی همواره عامل تفرقه در میان دولتهای منطقه است.»
امام خمینی(ره) با یادآوری ارزشهایی که در غرب بظاهر ترویج میشود و نیز بهمنظور افشای راهبرد یک بام و دو هوای این کشورها تاکید میکنند: دفاع از صهیونیستها، قربانی کردن احترام به حقوق بشر، دموکراسی و آزادی است.
تهران برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه در مساله فلسطین، صراحتی قابل درک دارد. بر همین اساس است که رهبر انقلاب فرمودهاند: در مسأله فلسطین، آنچه هدف است، استنقاذ فلسطین است؛ یعنی محو دولت اسرائیل. ایشان با بیان اینکه «مقاومت تنها راه آزادسازی فلسطین است»، تصریح میکنند که «تنها راهحل فلسطین، بازگشت فلسطینیها به سرزمینهای خود و اخراج صهیونیستهای غاصب از آنجا میباشد.» حضرت آیتالله خامنهای، رژیم صهیونیستی را ریشه بحران خاورمیانه دانسته و با اطمینان ناشی از ایمان به تحقق وعدههای الهی نوید میدهند: «فلسطین قطعا روزی را خواهد دید که رژیم صهیونیستی دیگر وجود ندارد.»
«همه فلسطین برای همه مردم فلسطین» شعار استراتژی ایرانی برای دفاع از فلسطین است و در همین باره رهبر انقلاب توصیه میکنند: «همه کشورهای اسلامی باید دست در دست یکدیگر در مقابل صهیونیسم غاصب و متجاوز بایستند.» ایشان بر فلسطینی شدن فلسطین از نهر تا بحر تاکید کرده و بارها بر این مهم تصریح کردهاند که انقلاب اسلامی الگوی مقاومت فلسطینی است و بر همین اساس است که ایشان تصریح میکنند: «پیروزی ملت فلسطین در بازگرداندن حق خود، دشوارتر نیست از پیروزیای که ملت ایران در ایجاد جمهوری اسلامی در ایران داشت.»
شکست از مقاومت، خاطره تلخ صهیونیستها
اکنون سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی میتوان دریافت که راهبرد مقاومت تا چه اندازه توانسته است رزمندگان فلسطینی را به هدف نزدیکتر کند. رسوایی تلآویو در حمله به جنوب لبنان و مجبور شدن به عقبنشینی از این منطقه، در کنار شکستهای پی در پی این رژیم در حمله به غزه، همگی نشان از آن دارد که مقاومت بیش از آنچه صهیونیستها میپندارند، قدرتمند شده و اکنون قابل حذف از معادله فلسطین نیست.
شکست طرحهای صلح به دلیل ذات نژادپرستانه و خوی تجاوزکار اسرائیل از یکسو، کمرنگ شدن انگارههای پانعربیستی در منطقه از سوی دیگر و ادامه تجاوز اسرائیل با وجود اصرار مهمترین متحد این کشور یعنی آمریکا بر تن دادن به صلح، همه و همه نشان میدهد که مقاومت، مهمترین قطعه در پازل حل ناشده فلسطین است؛ قطعهای که بر مقاومت تا رسیدن به حق برخورداری از یک دموکراسی ایدهآل تاکید دارد. هرچند این نسخهای نیست که متحدان رژیم صهیونیستی آن را بپذیرند، اما روند پیروزیهای مقاومت در منطقه طی دو دهه اخیر نشان میدهد که بزودی جهان چارهای جز پذیرش نسخه ایرانی برای درمان درد فلسطین ندارد. نسخهای که نه چون پیشنهادهای آتشبس قاهره موقت و شکننده است، نه چون طرح صلح آمریکایی متکی بر نژادپرستی صهیونیستی است و نه حتی مانند شعارهای قومیتی برخی دولتمردان عرب، مساله انسانی فلسطین را به یک اختلاف قومی و نژادی فرومیکاهد.
رونمایی از نسخه ایرانی حل مساله فلسطین
چنانکه اشاره شد، تهران راهکاری همهجانبه برای حل مساله فلسطین دارد؛ راهبردی که منافع یهودیان، مسیحیان و مسلمانان این سرزمین را برای همیشه تامین میکند. بر همین اساس میتوان مولفههای زیر را از جمله لایههای معنایی این نسخه سیاسی ارزیابی کرد.
1 ـ تقویت گفتمان مقاومت در برابر گفتمان سازش
2 ـ تکیه بر وحدت جهان اسلام و ترک اختلافات داخلی
3 ـ تجهیز مردم فلسطین بهمنظور امکان پیادهسازی گفتمان مقاومت
4 ـ توجه به وجه انسانی بحران فلسطین، ورای اختلافافکنیهای دینی و مذهبی
5 ـ انزوای حامیان رژیم صهیونیستی
6 ـ شکلگیری جبههای از دولتهای اسلامی برای کمک به محور مقاومت
7ـ دفاع از دموکراسی در فلسطین با در نظر گرفتن حق تعیین سرنوشت برای همه فلسطینیان ورای مذهب و قومیت
8 ـ مرزبندی معنایی با تروریسم و افشای ماهیت جعلی گروههای تروریستی که هدفشان بدنامی مقاومت در منطقه است.
9 ـ اصرار بر ماهیت تجاوزکارانه صهیونیستها و افشای محاصره نژادپرستانه رسانهای مقاومت با استفاده از امپراتوریهای خبری
10 ـ ایمان به محو کامل اسرائیل
بنابراین چنانکه میتوان مشاهده کرد، در نسخه ایرانی حل مساله فلسطین، هرچند غایت، رسیدن به صلحی دموکراتیک است، اما مسیر این صلح از میان «مقاومت مسلح» و «اتحادی استراتژیک» میگذرد. در سه دهه گذشته گامهای دهگانه تهران برای دستیابی به فرجام نهایی، یک به یک در حال طی شدن است.
صهیونیستها خوب میدانند با وجود همه ادعاها و رجزخوانیها، دموکراسی یعنی «مرگ صهیونیسم» و این فرجام محتوم رژیمی است که طی شش دهه با وجود خونریزیهای بسیار نتوانسته از باتلاق تجاوزگری بیرون آید.
محمود هرندی / جامجم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
دکتر همایون میگویدحقیقت امام فراتر از چیزی است که در انتظارش هستیم
رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد