ربات‌های پرستار

اما ربات‌هایی که وظایف مختلف پرستاران را به انجام می‌رسانند، به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1 ـ ربات‌های کمک حرکتی

این ربات‌ها بیشتر برای کمک به افرادی طراحی شده‌اند که مشکلات حرکتی دارند. در طراحی این ربات‌ها، ظرافت مربوط به کار با بیماران مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد. ربات معروف «ریبا» از جمله این ربات‌هاست.

2 ـ ربات‌های خدماتی

این دسته از ربات‌ها وظایفی مثل آوردن وسایل مورد نیاز بیماران و نیز ارائه خدماتی دیگر به آنها را به‌عهده دارند. ربات آلمانی «کروبوت» (Car-o-bot) از جمله این ربات‌هاست. این ربات برای بیماران خوراک و نوشیدنی می‌آورد، بازی‌های فکری در اختیار آنها قرار می‌دهد و حتی در مواردی برای بهبود روحیه آنها با آنها آواز می‌خواند.

3 ـ ربات حضور از راه دور

در بسیاری مواقع، پزشک یا پرستار کنار بیمار حضور ندارد. چنین مواقعی، ربات‌ حضور از راه‌دور (Telepresence) می‌تواند مشکل را رفع کند. ربات‌های حضور از راه‌دور آواتار یک پزشک یا پرستار هستند و امکان تعامل بیمار با تیم درمانی را فراهم می‌کنند.

ربات‌ حضور از راه‌دور را پزشک یا پرستار کنترل می‌کند. این ربات یک صفحه نمایشگر اصلی و حداقل یک دوربین دارد.

پزشک یا پرستار می‌تواند با استفاده از دوربین نصب شده روی ربات، بیمار را از راه دور ویزیت کند. نمایشگر نصب‌شده روی ربات، تصویر او را برای بیمار پخش می‌کند و همین می‌تواند تا حدی جای خالی پزشک یا پرستار را پر کند. ربات معروف وی.جی.او (VGO) از جمله این ربات‌هاست.

4 ـ ربات احساسی

این دسته از ربات‌ها برخلاف ربات‌های دیگر ـ که بیشتر به جنبه‌های سخت‌افزاری وظایف پرستار می‌پردازند ـ به لحاظ احساسی و عاطفی با بیمار ارتباط برقرار می‌کند. این نوع ربات‌ها که بیشتر شبیه اسباب بازی هستند، به عنوان ربات پرستار عرضه نمی‌شوند. با این حال کارکرد مثبت آنها در امیدبخشی به بیماران، آنها را در زمره ربات‌هایی که می‌توانند در حوزه درمان ثمربخش باشند قرار می‌دهد.

چرا پرستارهای رباتیک

چرا باید وظیفه‌ای همچون پرستاری ـ که آمیزه‌ای از ظرافت فنی و صد البته رابطه‌ای کاملا انسانی است ـ به یک ربات بی‌جان سپرده شود؟

دو عامل مهم در این میان سبب می‌شود کاربرد ربات‌های پرستار به یکی از گزینه‌های جدی برای آینده تبدیل شود. عامل نخست، افزایش شدید تعداد افراد سالمند در آینده است. تردیدی نیست که اضافه‌شدن بار نگهداری از این همه انسان نیازمند به کارگیری تعداد زیادی نیروی انسانی و صد البته تحمیل هزینه‌های کلان به اقتصاد کشورهاست. به همین دلیل، ربات‌های کم‌خرج و بی‌ادعا می‌توانند راهکاری موثر برای خروج از این معضل باشند.

دومین عامل را نیز باید در پیشرفت فناوری و امکان انجام فعالیت‌های ظریف و حرفه‌ای توسط ربات‌ها دانست. از آنجا که نگهداری از بیماران، علاوه بر مسائل احساسی و رابطه بین پرستار و بیمار، نیازمند دقت در انجام برخی امور از جمله بلندکردن بیمار است، ربات‌ها می‌توانند از وظایف فعلی پرستاران بکاهند و در نتیجه وقت پرستاران برای انجام امور دیگر آزادتر شود.

چند نمونه ربات پرستار

ریبا

ربات «ریبا» (RIBA) که مخفف «ربات برای کمک بدنی تعاملی» (Robot for Interactive BodyAssistance) است، یکی از نخستین ربات‌هایی است که به منظور انجام وظایفی در حوزه پرستاری طراحی شده است. اصلی‌ترین وظیفه این ربات، جابه‌جایی بیماران است.

بسیاری از بیماران مانند افراد قطع نخاع یا سالمندانی که سکته کرده‌اند، قادر نیستند حرکت کنند و جابه‌جایی چندباره بیمار در طول روز، نقش مهمی در حفظ بهداشت و سلامت او دارد. با این حال وزن بیماران برای بیشتر پرستاران زیاد است و جابه‌جایی بیمار همیشه یکی از دشوارترین تکالیف یک پرستار محسوب می‌شود.

ربات ریبا که ساخت ژاپن است، فناوری پیچیده‌ای دارد که می‌تواند وزن بیمار را تخمین بزند و عمل بلند کردن و قرار دادن دوباره بیمار روی زمین یا تخت را بخوبی انجام دهد. دست‌ها و قسمت جلویی این ربات از جنس نوعی لاستیک است و به همین دلیل برخورد آن با بیمار موجب آزردگی او نخواهد شد. این ربات که صورت آن به شکل یک خرس کارتونی بامزه است، می‌تواند بیماری با وزن 80 کیلوگرم را بدون مشکل بلند کند.

اکتروید ـ اف

رباتی با نام اکتروید ـ اف (Actroid-F) نیز یکی دیگر از ربات‌هایی است که شاید در آینده آن را در بیمارستان‌ها یا مراکز نگهداری از بیماران یافت. اصلی‌ترین کارکرد این ربات، شبیه‌سازی چهره یک انسان است. اکتروید ـ اف می‌تواند حالت‌های مختلف چهره نظیر چشم و دهان را تقلید کند.

اکتروید ـ اف یک ربات مستقل نیست و شاید اصلی‌ترین عملکرد آن، تسهیل ارتباط بین بیمار و پزشکی است که در محل حضور ندارد. به این ترتیب پزشک (یا پرستار) از فاصله دور کنترل این دستگاه را به دست می‌گیرد و این دستگاه با شبیه‌سازی حرکات چهره او در حین حرف زدن، احساس بهتری برای فرد بیمار ایجاد می‌کند.

پرل

ربات پرل (Pearl) که به صورت مشترک به دست دانشمندان دانشگاه میشیگان، پیتسبورگ و کارنگی ملون طراحی شده، وظیفه یادآوری مصرف داروها و نیز راهنمایی بیمار برای یافتن محل مورد نظر در ساختمان بیمارستان را به عهده دارد.

این ربات حسگرهای مختلفی دارد که وظیفه ناوبری آن را انجام می‌دهد. همچنین نرم‌افزار پیشرفته‌ای که برای این ربات نوشته‌شده، این امکان را فراهم می‌‌کند تا با بهره‌گیری از داده‌های مختلف صوتی و تصویری ورودی خود به بیماران در انجام کارهای مختلف روزمره‌ کمک کند. این ربات می‌تواند برنامه‌های مختلف یک بیمار (نظیر ساعت بیدار شدن و خوابیدن، ساعات مصرف دارو) و نیز پایش وضع سلامت بیمار را انجام دهد.

وی.جی.او

ربات وی.جی.او (VGo) از جمله ربات‌هایی است که امکان ارتباط بیمار، پزشک یا پرستار را از راه‌دور فراهم می‌‌کند. این ربات که 120‌سانتی‌متر ارتفاع دارد روی چند چرخ قرار دارد و می‌تواند در بخش‌های مختلف خانه یا بیمارستان جابه‌جا شود. ورودی و خروجی صوتی و تصویری موجود در این ربات امکان تعامل مجازی بین بیمار و پزشک یا پرستار را فراهم می‌کند. البته ربات وی.جی.او محبوبیت زیادی یافته و حتی کاربردهای دیگری از جمله حضور از راه‌دور معلم در کلاس یا مدیر در بخش‌های مختلف شرکت به فهرست توانمندی‌های آن افزوده شده است. (ضمیمه کلیک)

صالح سپهری‌فر