سرلشکر غلامعلی رشید جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح صبح امروز شنبه در گردهمایی فرماندهان دفاع مقدس (قافله خورشید) که در سالن همایشهای برج میلاد برگزار شد، ضمن گرامیداشت هفته دفاع مقدس، گفت: گرامیداشت دفاع مقدس فقط صرف برگزاری یک مراسم سالانه در مهرماه نیست که بزرگداشت مقاومت ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بسیج و همه ملت ایران است که در اوج سختی و مظلومیت با عزم راسخ و توکل مقاومت کردند و دشمن را شکست دادند و ناکامی و شکست را به صدام که بهنیابت استکبار جهانی با ایران جنگید تحمیل کردند.
وی تصریح کرد: جنگ 8ساله تحمیلی یک جنگ منطقهای و یا محلی نبود. اهمیت دفاع مقدس این بود که این جنگ در زمانی به ما تحمیل شد که جهان در آستانه تغییر بزرگ قرار گرفت و امام(ره) یک "نه" بزرگ به جهان استکبار گفت و لذا انکار وجود خود را از سوی ایران برنمیتابید، چرا که امام از اسلام سخن میگفت و جهان را تکان میداد، در حالی که همه ابرقدرتها از دشمن ما حمایت کردند.
سرلشکر رشید با اشاره به اینکه دفاع مقدس و جنگ هشتساله تحمیلی یک جنگ جهانی و استثنایی در مقایسه با جنگهای پیشین تاریخ ایران بود، گفت: آیا جنگ همواره در ایران یک پدیده ثابتی بوده است؟ آیا ملت ما از جنگهای پیشین و قبل از جنگ هشتساله هم مثل دفاع مقدس یاد میکند؟
جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح خاطرنشان کرد: مفاهیم باقیمانده از جنگ با روسها را با جنگ تحمیلی و دفاع مقدس مقایسه کنید که چه مفاهیمی باقی مانده است. کرامت، شکست، سرخوردگی، از دست دادن بخشی در حدود 4 استان کشور در شمال ارس و البته در آن جنگ ملت ایران 12 سال مقاومت کرد. در حالی که چند سال ملت غیور ایران دچار ابهام بزرگی مانند دولت فاسد قاجار بود که پشتیبانی مقاومت ملت ایران را انجام نداد و به جایی رسید که فقیه نامور شیعی بهنام کاشف الغطاء به داد ایران رسید و رسالهای نوشت که اثبات کرد اگر دفاع واجب است، مقدمه دفاع هم واجب است.
وی ادامه داد: شما مفهوم جنگ را در شهریور 1320 مطاله کردید که چه مفاهیمی در ذهن ملت نقش بسته است. اشغال کشور در یک روز وابستگی به بیگانه، فقر و قحطی و فحشا در شرایطی که روس و انگلیس یکروزه کشور را اشغال کردند. رضاخان که فقط در مقابل ملت ایران قلدر بود و موقع جنگ فرار کرد.
سرلشکر رشید تصریح کرد: متأسفانه برخی روشنفکران مینویسند مگر ارتش رضاخان میتوانست در برابر روس و انگلیس مقاومت کند، البته که میتوانست، نمونه روشن آن مقاومت سپاه و بسیج در مقابل دشمنان است.
جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح تأکید کرد: اگر حضرت امام نبود سپاه، بسیج و ارتش هم نبودند و این جنگ مثل جنگهای پیشین تمام میشد. پس ما هرساله در این ایام، هفته دفاع مقدس را گرامی داشته بر مقاومت در مقابل باجخواهی دشمن تأکید داریم.
سرلشکر رشید با اشاره به ترکیب اعضای حاضر در این گردهمایی و ضمن تقدیر از حسن سلیقه وزیر دفاع و سایر دستاندرکاران این برنامه، اظهار داشت: این نشانه و مشخصه بزرگ جنگ ما هم بود. تعامل سطوح جنگ با هدف تبیین جنگ و پاسخ به نیازهای حال و آینده پرسش مهم ماست که در 8 سال تعامل سطوح استراتژیک، تاکتیک و عملیات به چه صورت شکل گرفت که هرگاه این تعامل وجود داشت ما پیروز شدیم و هرگاه شکاف ایجاد شد ما لطمه خوردیم. بنابراین پیوستگی سطوح جنگ یک مسئله پایدار است.
وی افزود: آنچه در منطقه شامل تحولات سوریه و عراق درگیر آن هستیم نشان میدهد باید بیش از گذشته از صف تا ستاد و در کل کشور هماهنگی و انسجام برقرار باشد. در غیر این صورت میان هدف و استراتژی شکاف ایجاد میشود. ما فرماندهانی داریم که هماکنون به سوریه، لبنان و مقاومت کمک مستشاری میکنند. اینها صف است و دو بعد سطح عملیات و بعد سطح عالی را داریم که باید میان این سطوح هماهنگی ساختاری و فکری و عملیاتی باشد.
سرلشکر رشید در خصوص سطح استراتژیک توضیح داد و گفت: سطح استراتژیک یک سطح عالی و سیاسی جنگ است که تخصیص منابع و تعیین اهداف سیاسی یا تصمیم به ادامه یا پایان جنگ در این صف بررسی و اتخاذ میشود.
جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح اظهار داشت: متأسفانه در جنگ تحمیلی جنگ آغاز میشود، اما این صف تشکیل نمیشود. در حالی که حضرت امام در بهمن 58 تمامی اختیارات برای تشکیل این سطح را به رئیسجمهور تنفیذ کرد و رئیسجمهوری میتوانست این سطح را تشکیل دهد، اما این کار را نکرد. من معتقدم اگر ماهی یک جلسه در این سطح تشکیل میشد این وضع آغاز جنگ برای ما نبود، لذا ششماهه ابتدایی سال 59 فاقد سطح عالی است و بنابراین ما لطمه دیدیم.
وی ادامه داد: گاهی از ارتش میپرسند وقتی جنگ آغاز شد چرا لشکرهای شما در جای خود نبودند. در حال حاضر هم فرماندهان حق جابهجایی یگان را بدون اذن فرماندهی کل ندارند و باید این موضوع را به ارتش ابلاغ میکردند، اما این اتفاق نیفتاد. تازه در 21 فروردینماه سال 1359 بعد از سه هفته جلسه نخست شورای عالی دفاع تشکیل شد.
جانشین رئیس ستادکل ستاد نیروهای مسلح با اشاره به سطح عملیات، بیان داشت: سطح عملیات سطح هدفگذاری طراحی و فرماندهی جنگ است، به این صورت که سطح استراتژیک راهبردهای خود را به بحث سطح عملیات ابلاغ میکنند تا ببیند چند نبرد نظامی میتوانند راهبرد سطح استراتژیک را محقق کنند. وقتی هماهنگی و پیوستگی میان سطوح ما شکل گرفت رزمندگان ما ظرف 8 ماه در عملیاتهایی همچون ثامنالائمه و بیتالمقدس 10 هزار کیلومتر را آزاد کردند.
وی ادامه داد: فرماندهان سطح عملیات باید از سطح تفکر راهبردی برخوردار باشند، بهطور مثال شهید سپهبد علی صیادشیرازی و سرلشکر محسن رضایی در سطح عملیات هستند، اما همواره یک پایشان در شورای عالی دفاع بوده است.
سرلشکر رشید بیان داشت: سطح تاکتیک تمام عملیاتها را در جنگ انجام میدهد و جوهره نظامی و روح جنگ را شکل میدهد و تأثیر راهبردی دارد.
وی ضمن اشاره به نکاتی در خصوص هماهنگی این سطوح، اظهار داشت: اولین مشخصه جنگ تحمیلی غافلگیری ایران در مقابل عراق بود که ما گرفتار غافلگیری راهبردی شدیم. فرماندهان ارتش و سپاه تحرکات عراق را به تهران گزارش میدادند، اما چون سطح عالی وجود نداشت راهبردی اتخاذ نشد و عدم تعامل بهدلیل گسستگی سطوح سهگانه جنگ بود.
جانشین رئیس ستادکل ستاد نیروهای مسلح افزود: مقاومت همهجانبه ملت ایران و نیروهای مسلح در برابر حملات صدام آرام آرام موجب ایجاد روشها و تاکتیک و تفکر تاکتیکی ایران بود که در نهایت دشمن شکست خورد و شکست عراق در تأمین اهداف نظامی موجب شکست سیاسی برای این رژیم شد.
وی تأکید کرد: نکته بعدی شکاف در سطح راهبردی و گسست میان سطوح سهگانه و چندگانگی رفتارهای تاکتیکی ما بود و این ناظر بر این معنا بود که پیشرفت پیروزی بر دشمن در تمام عرصهها برخورداری از انسجام سیاسی و وحدت نظر و عمل و تعامل سطوح مختلف جنگ است.
سرلشکر رشید یادآور شد: شکلگیری تحولات جدید بعد از حذف بنیصدر باعث شد تا ما از بیثباتی سیاسی رهایی یابیم. فرمان شکست حصر آبادان در سال 59 از سوی حضرت امام صادر شد و در زمان بنیصدر 11 ماه این فرمان روی زمین ماند، اما پس از آن ظرف 90 روز عملیات شکل گرفت و ظرف مدت 24 ساعت همه لشکر زرهی عراق در شرق کارون نابود شد.
وی بیان داشت: در تحولات سال دوم جنگ شهدای گرانقدر زیادی نقش داشتند که سهم دو نفر در این پیروزیها بسیار اهمیت دارد، یکی شهید صیادشیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش و محسن رضایی که در سال 1360 فرماندهی کل سپاه را بهعهده گرفت و با یکدیگر دست برادری و وحدت دادند.
جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح با بیان "ما دو جنگ را به پیش بردیم که یکی جنگ در داخل خاک خود برای دفاع و آزادسازی بود و دیگری جنگی بود که در داخل خاک عراق برای تنبیه این رژیم انجام میدادیم" تصریح کرد: تحولات منطقه از جمله سوریه و عراق نشان میدهد که باید در کل کشور انسجام فکری و ساختاری برقرار باشد و ما از جنگ تحمیلی درس گرفتیم که بیشتر پیروزی بر دشمن به انسجام و تعامل سطوح بود.
وی در ادامه گفت: ما در قضایای حمله به فاو و جزیره مجنون آسیبهایی دیدیم که ناشی از شکستگی سطوح جنگ بود، اما بعد از قطعنامه وقتی دشمن دوباره به خاک ایران حمله کرد دوباره این انسجام برقرار شد و ملت ایران هم عراق دشمن را شکست داد.
سرلشکر رشید در پایان تأکید کرد: فهم کلیات جنگ نباید تحت تأثیر روایات جزئی قرار گیرد و باید از طریق پژوهش اساسی اتفاق بیفتد، چرا که دستاوردهای تاریخی جنگ نباید آسیب جدی ببیند تا نیروهای مسلح ما بدانند در آینده به نسلهای آینده چه بگویند.(تسنیم)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛