زبان را گِل نکنیم

در آن گفت‌وگو ایشان تشبیه جالبی به کار بردند و زبان را برای رسانه مانند هوا برای زندگی دانستند، نکته‌ای که به طور کامل ارزش و اهمیت زبان را در رسانه می‌نمایاند.

حال تصور کنید این هوا آلوده شود، مانند آنچه دست‌کم ما در پایتخت و برخی هموطنان خونگرم خوزستانی هرازگاهی به شکلی تجربه‌اش می‌کنند و باعث می‌شود در مواردی زندگی واقعا دشوار و مختل شود.

در حوزه زبان فارسی هم که یکی از ارکان هویت ملی ما را تشکیل می‌دهد، این آلودگی و وارونگی زبان فارسی می‌تواند آسیب‌های بسیاری را در درازمدت با خود به همراه بیاورد، که از خودبیگانگی و تهی شدن از پیشینه فرهنگی و تاریخی فقط گوشه‌ای از آن است.

روزگاری این شاعران، نویسندگان و مورخان بودند که وظیفه حفظ و گسترش زبان را بر دوش داشتند، اما امروزه با تغییرات گسترده، پیشرفت شگفت‌انگیز فناوری و وابستگی مردم به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و الگو گرفتن از آنها باعث شده است که این رسانه‌ها باشند که مهم‌ترین نقش را در حفظ زبان فارسی ایفا ‌کنند و البته به همین میزان هم می‌توانند خطرناک و نابودکننده شوند و باید حواس‌مان باشد که به قول سهراب این بار به جای آب، زبان را گِل نکنیم.

آنچه با مرور رسانه‌های مختلف مکتوب، مجازی و دیداری و شنیداری در این زمینه می‌توان دریافت، فقدان توجه لازم و کافی به زبان فارسی و پاس نگه داشتن این میراث گرانبهاست که در چند نکته می‌توان به آن پرداخت:

1ـ زبان فارسی باید دغدغه جدی مدیران رسانه‌ای، سردبیران، نویسندگان برنامه‌ها و مجریان و گویندگان باشد و روی ترویج آن و به کار نبردن واژه‌های بیگانه‌ای که دارای معادل فارسی هستند حساسیت بیشتری نشان دهند.

2ـ شیوه نگارش فارسی (رسم‌الخط) متاسفانه در رسانه‌های ما از نوعی شلختگی و پراکندگی بشدت رنج می‌برد و دست‌کم می‌توان رسم‌الخط مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی را در این زمینه معیار قرار داد.

3ـ گذراندن دوره‌های آموزشی زبان فارسی برای خبرنگاران و اهالی رسانه در مقاطع مختلف در ایجاد دغدغه و بالا بردن سطح دانش نوشتاری و حتی گویش آنها نقشی مهم دارد.

4ـ فعالیت گروه ویرایش منسجم در رسانه‌ها و شبکه‌ها بی‌تردید در پاسداشت زبان و ادبیات فارسی موثر است، این در حالی ست که در برخی رسانه‌های مکتوب هرآنچه تولید می‌کنند بی‌‌آن‌که از صافی ویرایش بگذرد، منتشر می‌شود.

5ـ در نظر گرفتن ابزارهای تشویقی در این زمینه بی‌تاثیر نیست، رسانه‌هایی که زبان فارسی را به هر شکلی حمایت و پاسداری کنند باید مورد تشویق قرار گیرند، اتفاقی که گویا خوشبختانه امسال بالاخره در نمایشگاه مطبوعات با همکاری معاونت مطبوعاتی ارشاد و فرهنگستان زبان و ادب فارسی رخ داد، اگرچه می‌تواند این حمایت‌ها و تشویق‌ها از قالب رویداد محور و جشنواره گونه‌ای به صورت جدی‌تر دیده شود.

سینا علی‌محمدی‌/‌ روزنامه‌نگار

ویژه نامه جام جم / بیستمین نمایشگاه مطبوعات