تقویت حافظه با چشمان تمام بسته

از جا گذاشتن کارت بانکی یا کارت سوخت در دستگاه گرفته تا فراموش‌کردن قرار ملاقاتی مهم تا غذایی که روی گاز مانده و... نمونه‌هایی از این دست شکوه‌هاست؛ اما همین فراموشی‌های روزمره گاهی ممکن است در زندگی ما بسیار حساس و سرنوشت‌ساز باشد و به همین دلیل باید چاره‌ای برای آن جست.

یکی از جنبه‌های بسیار مهم و البته سرنوشت ساز به یادآوردن جزئیات مربوط به پرونده‌های جنایی است. عموما در هر پرونده جنایی شاهد یا شاهدانی هستند که به نحوی وقوع جرم یا مواردی مرتبط با آن را دیده یا شنیده‌اند. بسیاری از این افراد هم به هیچ‌وجه گمان نمی‌کرده‌اند آنچه در مغزشان ثبت می‌شود، ممکن است در تعیین حکم نهایی و چه بسا سرنوشت فرد یا افرادی بسیار موثر باشد.

مطابق گزارش مجله پریونشن، اخیرا نتایج پژوهشی منتشر شده که هدف اصلی‌اش یافتن راهی برای بالابردن قابلیت یادآوری جزئیات است تا از این طریق بتوان به روند قضاوت دقت بیشتری بخشید. برای انجام این پژوهش محققان بریتانیایی از شرکت‌کنندگان خواستند نخست فیلم‌های کوتاهی را ببینند.

در مرحله بعد، از هر یک از آنها پرسش‌های مشخصی پرسیدند که عمدتا مربوط به جزئیاتی بود که شرکت‌کنندگان در این فیلم‌های کوتاه دیده بودند، اما پیش از مرحله پاسخ به پرسش‌ها، پژوهشگران این افراد را به دو دسته مجزا تقسیم کردند. از دسته اول خواستند در طول پاسخگویی چشمان‌شان را کاملا ببندند و به عکس از دسته دوم خواستند چشمان‌شان را کاملا باز نگه دارند.

در پایان با تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده معلوم شد افرادی که چشمان‌شان را بسته بودند 23 درصد بیش از آنهایی که چشمان‌شان باز بود به پرسش‌ها پاسخ درست داده‌اند. به عبارت دقیق‌تر، بستن چشم‌ها هنگام به یادآوردن وقایع و خاطرات 23 درصد کارایی حافظه و مغز شما را بالا خواهد برد.

بستن چشم‌ها از دو طریق متفاوت می‌تواند به بازیابی جزئیات آنچه در حافظه داریم، کمک کند؛ نخست بالابردن تمرکز و دیگری بازسازی مجدد ماجرا در قالب تصویری ذهنی. دکتر رابرت ناش، مسئول اصلی این پروژه تحقیقاتی و مدرس روان‌شناسی در دانشگاه استون، در توضیح جنبه نخست می‌گوید: «وقتی چشمان‌تان را می‌بندید، در واقع از میزان فعالیت‌‌های شناختی‌ای که مغزتان در آن لحظه به آنها مشغول است کم می‌کنید؛ به این ترتیب از آنچه موجب حواس‌پرتی‌تان می‌شود می‌کاهید و همین هم کمک می‌کند دقیقا بر همان موضوعی که باید تمرکز کنید.» در عین حال وقتی چشمان‌تان را می‌بندید، در واقع دیگر تصاویری که تا آن لحظه پیش چشمان‌تان بوده حذف می‌کنید.

خوب ظاهرا این پژوهشگران تکنیک بسیار ساده و در عین حال موثری برای بالابردن دقت شهادت شاهدان عینی یافته‌اند، اما بستن چشم‌ها احتمالا به همان اندازه که در دادگاه مفید است به درد زندگی روزمره نیز خواهد خورد. دفعه بعد که فراموشی سراغ‌تان آمد قبل از هر چیز چشم‌تان را ببندید و سعی کنید آنچه به دنبالش هستید، به خاطر بیاورید.

شاید آنچه فراموش کرده‌اید در همان 23 درصدی از حافظه‌تان باشد که بستن چشم‌ها روشن‌اش می‌کند، اما در این زمینه به یک نکته بسیار مهم دقت کنید: اگر یک سر دارید و هزار سودا یا اگر چند هندوانه را با هم برداشته‌اید، خیلی به این فنون دل نبندید. دیگر این‌که استرس و اضطراب بسیار شدید هم مخل حافظه است و براحتی می‌تواند تمرکزتان را برهم بزند. مطمئن باشید هیچ «ابوالمشاغل مضطربی» اگر تا ابد هم چشمانش را ببندد، بسیاری از جزئیات را هرگز به خاطر نخواهد آورد.

مسعود ایثاری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)