جدال برای تصاحب خانه‌های هوشمند

فرض کنید بعد از یک روز خسته‌کننده، از محل کار به سمت خانه حرکت می‌کنید، درست چند دقیقه پیش از رسیدن‌تان به خانه، تلفن همراهتان موقعیت شما را به‌سیستم گرمایشی یا سرمایشی خانه می‌فرستد و به‌این ترتیب یکی از این وسایل (متناسب با فصل سرد یا گرم سال) به کار می‌افتد تا دمای خانه متعادل شود.

در میانه مسیر پیامکی دریافت می‌کنید که موجودی تخم‌مرغ و ماست خانه تمام شده است؛ البته این پیامک را هیچ کدام از اعضای خانواده شما نفرستاده‌است. این پیامکی است که یخچال هوشمند برای شما ارسال کرده است. یا تصور کنید به‌محض ورود به خانه، لامپ‌های بخشی که در آن حضور دارید، روشن می‌شود و مواردی از این قبیل. اگر از شنیدن این داستان ذوق‌زده شده‌اید، بد نیست بدانید اینها فقط بخشی از کارکردهای یک خانه هوشمند است!

اینترنت اشیا

خانه‌هوشمند بر ارتباط متقابل بین دستگاه‌های مختلف موجود در خانه با هم و با کاربر استوار است. این ارتباط متقابل بین تجهیزات متفاوت را در اصطلاح «اینترنت اشیا» می‌نامند. اکنون دستگاه‌های هوشمند زیادی به بازار عرضه شده و اگر بتوان شیوه‌ای برای برقراری ارتباط موثر بین آنها طراحی کرد، اینترنت اشیا تا چند وقت آینده در بسیاری از خانه‌ها موجود خواهد بود.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند این حوزه در آینده یکی از پرسودترین زیرشاخه‌های فناوری دیجیتال خواهد بود که حتی شاید بر دیگر بخش‌ها نیز تاثیر داشته باشد. همین امر سبب شده شرکت‌های پیشرو در فناوری دیجیتال به فکر فعالیت در این زمینه و به‌دست گرفتن میدان رقابت بیفتند.

باز هم گوگل میدان‌دار است

گوگل را می‌توان یکی از نخستین شرکت‌هایی دانست که وارد این حوزه شده است. چند وقت پیش گوگل شرکت نوپای Nest Lab را خرید. این شرکت نوعی دماسنج دیجیتال طراحی کرده که افزون بر سنجش دما و حتی کاربرد به‌عنوان هشدار‌دهنده آتش‌سوزی، می‌تواند با تلفن‌همراه نیز ارتباط داشته باشد. چند هفته پیش این زیرمجموعه گوگل اعلام کرد قصد دارد کدهای برنامه این وسیله را در اختیار برنامه‌نویسان سراسر دنیا قرار دهد تا از این طریق نرم‌افزارهای ویژه این دستگاه نوشته شده و در نتیجه بر تنوع کارکردهای آن افزوده شود.

براساس اعلام شرکت نِست لَب، بیش از 5000 برنامه‌نویس برای طراحی نرم‌افزار ویژه این دستگاه اعلام آمادگی کرده‌اند که در میان آنها نام چند شرکت معروف نظیر ویرپول (سازنده لوازم خانگی) و همچنین مرسدس بنز (شرکت خودروسازی) به چشم می‌خورد.

رقابت تنگاتنگ‌تر می‌شود

جذابیت حوزه اینترنت اشیا به‌قدری است که شرکت‌های مختلف دیگری هم به فکر فعالیت و حتی پیشتازی در آن افتاده‌اند. رقیب دیرینه گوگل یعنی اپل هم یکی از این بازیگران اصلی است. این شرکت ماه گذشته اعلام کرد یک نرم‌افزار ویژه اتوماسیون خانگی با نام HomeKit طراحی کرده است. نرم‌افزار هوم‌کیت این امکان را به کاربران آیفون و آیپد می‌دهد که قفل در، نور، دوربین‌های مدار بسته، سیستم سرمایشی و گرمایشی و بسیاری دیگر از تجهیزات خانگی را مدیریت کنند. اما برخلاف گوگل که قصد دارد از دماسنج نِست به‌عنوان درگاه اصلی مدیریت استفاده کند، اپل با هدف بهره‌گیری از گیرنده تلویزیونی‌/‌اینترنتی خود وارد میدان شده است.

شرکت‌های نوپا با توانایی دوچندان

یکی از ویژگی‌های عصر دیجیتال این است که برای پیشتازی به سابقه و سرمایه آنچنانی نیاز نیست. همین امر سبب شده شرکت‌های نوپا نیز بتوانند شانه‌به‌شانه غول‌های حاضر در میدان فعالیت کنند. یکی از شرکت‌های نوپایی که قصد دارد راه‌حلی نوین برای اینترنت اشیا ارائه کند، SmartThings نام دارد. این شرکت مجموعه‌ای از سخت‌افزار ویژه نظیر حسگرهای رطوبت و دما و نیز انواع تجهیزات ویژه روشن و خاموش کردن لامپ یا تغییر میزان نور را عرضه می‌کند.

همه این تجهیزات با نرم‌افزار رایگان این شرکت که روی تلفن‌همراه نصب می‌شود، در ارتباط بوده و به ‌این ‌ترتیب کاربر می‌تواند فعالیت‌های مختلفی را از طریق تلفن همراه به انجام برساند. کنترل وضع فعلی خانه از نظر دما و روشنایی، تنظیم زمان خاموش یا روشن شدن لامپ‌ها و حتی تغییر میزان شدت نور فقط بخشی از این قابلیت‌هاست.

حتی این شرکت برنامه‌نویسان را تشویق می‌کند با ارزیابی تجهیزات و نرم‌افزار فعلی، نرم‌افزارهای کمکی بیشتری برای افزایش کاربردهای این سامانه (نظیر ارسال پیامک از سوی ماشین لباسشویی پس از پایان عملیات شست‌وشو) طراحی کنند.

اتحاد نرم‌افزاری

یکی دیگر از روش‌های تسهیل ارتباط بین تجهیزات مختلف، این است که به جای پرداختن به‌مبحث سخت‌افزاری، تغییراتی در نرم‌افزارهای موجود تجهیزات هوشمند فعلی ایجاد کنیم. این طرحی است که یک کنسرسیوم متشکل از 40 شرکت مختلف که نام‌هایی نظیر ای.آر.ام (طراح ریزتراشه) یا آی.بی.ام را نیز در خود دارد، دنبال می‌کند. این جنبش جهانی «هایپرکت» نام دارد. هدف از این جنبش، ایجاد تغییرات نرم‌افزاری در تجهیزات هوشمند فعلی است تا به این ترتیب این تجهیزات بتوانند یکدیگر را راحت‌تر پیدا و با هم ارتباط برقرار کنند.

تجهیزات مختلف هوشمند عرضه شده به بازار هر‌کدام از نرم‌افزاری مجزا برخوردارند که با نرم‌افزارهای تجهیزات دیگر هماهنگی ندارد. به همین دلیل این طرح بزرگ می‌تواند بدون نیاز به سخت‌افزارهای مختلف، این مشکل برقرار نشدن ارتباط بین وسایل مختلف هوشمند را برطرف کند.

البته این طرح می‌تواند درنهایت به افزودن کارکردهای دیگری به وسایل خانگی هوشمند نیز بینجامد. برای نمونه مدیریت درست مصرف انرژی یکی از این موارد است. شرکت آی.بی.ام سامانه‌ای طراحی کرده که می‌تواند هدررفت انرژی را از طریق نور لامپ‌های مختلف نشان دهد. برای نمونه وقتی هدررفت انرژی گرمایشی در خانه زیاد می‌شود، لامپ‌ها تغییر رنگ داده و کم‌کم به سمت زرد و در نهایت قرمز می‌روند و به کاربر در این‌باره هشدار می‌دهند.

روی دیگر سکه اینترنت اشیا

بی‌تردید داشتن یک خانه هوشمند می‌تواند به صرفه‌جویی در زمان و انرژی بینجامد، اما درست مانند هر شبکه دیگر دیجیتال، اینترنت اشیا هم می‌تواند گرفتار انواع بدافزار شود. همچنین هر قدر تعداد وسایل متصل به یک درگاه اصلی افزایش یابد، بر احتمال آسیب‌پذیری آن نیز افزوده می‌شود.

برای نمونه شاید روزی بدافزارها با تغییر رویه شناسایی مصرف انرژی، موجب افزایش مصرف انرژی شوند. همچنین نفوذ بدافزار به یک وسیله و سرقت اطلاعات حساس نظیر حساب‌های بانکی یا عکس‌های خانوادگی نیز از دیگر تهدیدهای پیش رو در گسترش اینترنت اشیاست. از آنجا که اینترنت اشیا پدیده‌ای نوین است، باید سازوکارهای امنیتی ویژه‌ای نیز برای آن طراحی شود. برای نمونه، تجهیز تراشه‌ها به آنتی‌ویروس‌های ویژه می‌تواند از جمله این اقدامات باشد.

صالح سپهری‌فر / کلیک (ضمیمه یکشنبه روزنامه جام جم)