مرگ تدریجی آبزیان خلیج فارس

خلیج چابهار یکی از مناطق همجوار با سواحل مکران است که زیستگاه گونه‌های ارزشمند ماهیان، گیاهان و مرجان‌های دریایی است و 60 درصد از صید ماهیان اقیانوسی کشور در این منطقه صورت می‌گیرد. این خلیج با وسعت هشت هکتاری مناطق مرجانی، گونه‌های ارزشمند و منحصر به فرد از آبسنگ‌های مرجانی را در دل خود جای داده است، اما با وجود اهمیت این گونه‌های دریایی آن گونه که رئیس اداره حفاظت محیط زیست چابهار می‌گوید: این آبزیان ارزشمند و کمیاب بر اثر فعالیت‌های توسعه بنادر ترانزیتی و ساخت و ساز در سواحل، آلودگی نفتی ناشی از سوختگیری غیراستاندارد شناورهای سنتی و تخلیه نفتکش‌ها، تورریزی و صیادی در مناطق حساس ساحلی، برداشت مستقیم توسط متخلفان و غواصان ناآگاه به اهمیت مرجان‌ها، رهاسازی فاضلاب و پسماندها به دریا و آبراهه‌های متصل به آن در معرض تهدید جدی قرار دارند.

اشرف‌علی حسینی در گفت‌وگو با جام‌جم، با بیان این‌که استان سیستان و بلوچستان با 541 کیلومتر مرز نوار ساحلی یکی از پاک‌ترین سواحل را در کشور دارد، به نبود جایگاه سوختگیری استاندارد و سوختگیری سنتی در اسکله‌های صیادی به عنوان تهدیدی برای محیط زیست دریای عمان اشاره می‌کند و می‌گوید: اسکله‌های تجاری و صیادی شهرستان چابهار نیازمند احداث جایگاه سوختگیری مناسب و استاندارد است و سوختگیری لنچ‌های صیادی و انتقال مواد نفتی توسط بشکه و به صورت سنتی در اسکله‌های جنوب استان موجب نشت مواد نفتی و گازوئیل به درون دریا شده و محیط زیست دریایی را با خطر مواجه می‌کند.وی با اشاره به این‌که اکنون تنها اسکله‌های پسابندر و زرآباد دارای جایگاه سوخت است، می‌افزاید: سایر اسکله‌های صیادی و مهم چابهار همانند تیس، رمین و بریس فاقد تجهیزات لازم بوده و انتقال مواد سوختی توسط تانکر به لنچ‌های صیادی موجب پدید آوردن لکه‌های نفتی در سطح دریا شده و اثرات جبران‌ناپذیری را از خود برجای گذاشته است.

توسعه چابهار در قبال تخریب محیط زیست

توسعه منطقه آزاد چابهار و اجرای پروژه‌های پتروشیمی و پالایشگاهی در این منطقه نیز از دیگر عوامل تهدیدکننده محیط زیست خلیج چابهار است که مخالفت برخی از مردم و مسئولان این شهر را دربرداشته است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست چابهار با اشاره به این‌که برای تعیین مکان احداث این پروژه‌ها از سازمان حفاظت محیط زیست هیچ مجوزی دریافت نشده است، می‌گوید: با پیگیری‌های صورت گرفته مسئولان این پروژه‌ها مکلف شده‌اند مجوز‌های زیست‌محیطی لازم را اخذ کنند.

اشرف‌علی حسینی، مشکل قاچاق سوخت را یکی از عوامل تهدیدکننده دریای عمان می‌داند و می‌افزاید: متاسفانه قاچاقچیان سوخت به هنگام فرار از دست ماموران و قبل از دستگیری اقدام به تخلیه سوخت در دریا می‌کنند که این اقدام آنها به زیستگاه‌های آبزیان دریای عمان آسیب جدی وارد می‌کند.

وی رهاسازی فاضلاب انسانی در دریا را مهم‌ترین تهدید بالقوه محیط زیست منطقه عنوان می‌کند و می‌گوید: پساب فاضلاب انسانی به صورت غیر مستقیم از طریق چاه‌های جذبی واقع در نوار‌های ساحلی بندر چابهار به دریای عمان می‌ریزد.

تخلیه سوخت در دریا

در محدوده جزیره لافت در آب‌های خلیج فارس واقع در هرمزگان جنگل‌های حرا وجود دارد که تخلیه مقدار زیاد گازوئیل به دریا در این منطقه ضمن تهدید جنگل‌های مانگرو و آبزیان، سلامت مردم را هم به خطر انداخته است. این در حالی است که جنگل‌های مانگرو زیستگاه این آبزیان است.

معاون فنی اداره کل حفاظت از محیط زیست استان هرمزگان نیز در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که تنوع‌زیستی بی‌نظیری در سواحل مکران و در مناطق حفاظت‌شده‌ای همچون گابریک وجود دارد ، می‌گوید: قاچاق سوخت و صیدغیرمجاز باعث تهدید گونه‌های ماهیان این منطقه شده است و با توجه به وسعت سواحل مکران در حوزه جزیره قشم و بندر خمیر، میزان تخلیه سوخت در این مناطق بیشتر است.

میثم قاسمی با اشاره به این‌که این مناطق پرورشگاه آبزیانی همچون ماهی و میگو است که ارزش تجاری و خوراکی دارد می‌افزاید: سواحل این مناطق مامن مناسبی برای پرندگان مهاجری است که در زمستان به جنوب کشور کوچ می‌کنند و از بین رفتن این جاذبه گردشگری روی اقتصاد منطقه تاثیر می‌گذارد.وی با بیان این‌که اکنون در سواحل مکران واقع در استان هرمزگان صنعت فعالی وجود ندارد، می‌گوید: سواحل مکران در حالی در محور توسعه قرار گرفته است که صنایعی که در آنها استقرار می‌یابد باید ضوابط زیست‌محیطی لازم را رعایت کنند. میثم قاسمی، فعالیت‌های صیادی، تخلیه سوخت در دریا و انجام مانورهای مختلف نظامی در این منطقه را بر افزایش مرگ پستاندارانی همچون دلفین‌ها تاثیر گذار می‌داند.

در همین حال مدیر صنایع منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهارنیز در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به تکنولوژی جدید به کار رفته در پروژه پتروشیمی چابهار و جلوگیری از آلودگی زیست‌محیطی آن می‌گوید: با توجه به آلودگی‌های زیست‌محیطی پروژه‌های پتروشیمی عسلویه، برخی از مسئولان محلی در حالی نسبت به آلودگی پروژه پتروشیمی چابهار نگران هستند که هم نوع خوراک و هم تکنولوژی به کار رفته در پتروشیمی چابهار با عسلویه متفاوت است و کمترین آلودگی زیست‌محیطی را دارد.

مجتبی اسدی می‌افزاید: تنها مورد اختلاف نظر حفاظت محیط زیست با منطقه آزاد چابهار بر سر برداشت آب مورد مصرف در پتروشیمی و برگشت آن به خلیج فارس است که تفاهم‌نامه‌ای برای رفع این مشکل با حفاظت محیط زیست به امضا رسیده است.

وی با بیان این‌که برای جلوگیری از ورود فاضلاب منطقه مسکونی منطقه آزاد به خلیج چابهار، اجرای پروژه فاضلاب پس از توقف طولانی در دستور کار قرار گرفته است، می‌افزاید: بر خلاف تصور برخی از مسئولان محلی چابهار، مطالعات زیست‌محیطی برای تعیین محل احداث پتروشیمی چابهار در سالیان قبل توسط شرکت پتروشیمی ایران صورت گرفته است و ضوابط لازم زیست‌محیطی رعایت شده است. اسدی با اشاره به این‌که در کشور‌های حوزه خلیج فارس پروژه‌های پتروشیمی در کنار شهر‌ها احداث شده است، می‌گوید: حاشیه‌سازی‌هایی که برای ایجاد واحد‌های صنعتی در منطقه آزاد چابهار صورت می‌گیرد، بر خلاف برنامه‌های دولت برای توسعه سواحل مکران است.

حکمت قاسم خانی ‌/‌ جام‌جم