در آغاز محسن کوهکن، نگاه افراطیِ خوش بینانه و نگاهی واقع نگر را دو نوع دیدگاه در زمینه مسائل اقتصادی ناشی از تحریم ها عنوان کرد و گفت: «روش معقول و منطقی باید گزینشی باشد؛ یعنی هیچ تعهد نابجایی برای خدشه دار شدن اقتصاد کشور داده نشود.»
در ادامه سیدمحمد غرضی سیاست خارجی را بعنوان انعکاس استعداد داخلی توصیف کرد و گفت: «اگر کشوری بتواند روی پای خود بایستد، دشمن با آن تعامل خواهد کرد و اگر بخواهد نقشه ای هم بکشد، از پیش می داند این کشور دچار چه وضعیتی است.»
وی از هزینه کَرد دلار توسط تُجار انتقاد و بر لزوم بهره مندی از استعداد مبنی بر توانایی اداره کشور بگونه ای که مانع فروش قدرت سیاسی شود، تاکید کرد.
این فعال سیاسی افزود: «تازمانیکه استعداد داخلی در برخورد با مسائل جهانی وجود نداشته باشد، مادامی که امکانات موجود باشد، کلاه ما پس معرکه است.»
کوهکن در این میان گفت: «آقای غرضی به استعداد داخلی اشاره دارند و این سوال مطرح می شود که اگر کشور این ظرفیت بالقوه را به فِعلیت رسانیده بود، بحثی دیگر مطرح می شد.»
دبیرکل جامعه اسلامی نمایندگان ادوار مجلس افزود: «ما از حداکثر ظرفیت استفاده نکرده ایم؛ از طرفی ظرفیت های متعدد و خالی نیز داریم.»
کوهکن با بیان اینکه اصلاح بسیاری از نابه سامانی های اقتصادی مبتنی بر مسائل فرهنگی است، این بحث را با ذکر مثالی ادامه داد: «در برخی کشورها وقتی برگه مالیات بدست افراد می رسد، اظهار می دارند که این رقم کم است؛ ولی این مسئله در کشور ما به هیچ وجه دیده نمی شود.»
وی اصلاح فرهنگ عمومی در حوزه مسائل اقتصادی را جمله موارد مغفول مانده دانست و گفت: «در کشور جنگ میان تشخیص منافع ملی از منافع عمومی وجود دارد که اگر حل شود، همگرایی در حوزه منافع ملی پدید می آید.»
عضو هیئت رئیسه مجلس در ادوار هفتم و هشتم در بخشی دیگر از این برنامه به از بین رفتن قبح فرارهای مالیاتی اشاره کرد و گفت: «زمانی مالیات بر ارزش افزوده مبتنی بر عدالت صورت گرفت، در این راستا بنده بخش قابل توجهی از فرار مالیاتی را بدلیل عدم ثبت درآمدها می دانم.»
در ادامه علی بیگدلی، کارشناس سیاسی ضمن ارتباط تلفنی با رادیو گفتگو به لزوم تغییر استراتژی سیاست خارجی تاکید کرد و گفت: «برای رسیدن به توسعه اقتصادی مطلوب نیازمند سه عامل سرمایه، تکنولوژی و متخصص هستیم و تقریبا در حوزه سرمایه و تکنولوژی دچار مشکل هستیم.»
وی افزود: «نگاهی درونی باید دینی و نگاه بیرونی جهانی باشد؛ در این راستا با قواعد ناظر بر نظام بین المللی باید وارد سیاست خارجی شویم.»
در این بین غرضی نظر مخالف خود را با سخنان بیگدلی اظهار کرد و گفت: «اگر تکنولوژی بعنوان نیروی انسانی مدنظر است، بنده با ایشان مخالف هستم؛ ما تکنولوژی های بسیاری را در کشور به منصه ظهور رسانده ایم.»
وزیر اسبق نفت گفت: «در دهه 60 به هیچ عنوان به سَمت خارجی ها دست دراز نکردم؛ البته شاید برخی تصور کنند بنده این موارد را از قول خودم می گویم.»
غرضی ادامه داد: «در خصوص شبکه های اینترنتی و مخابراتی هیچگاه پیش کسی دست دراز نکردم؛ در دهه هفتاد 200 هزار نیروی انسانی در حوزه مخابراتی داشتیم که این ها همگی استعدادهای ملی هستند.»
وی گفت: «اینکه بگوییم تکنولوژی غیرقابل دست یافتن است، بنده زیر بارِ آن نمی روم.»
غرضی با تاکید بر آنکه مدیریت سیاسی در تمام زمینه ها قدرت استفاده از توان داخلی را ندارد، تصریح کرد: «در حوزه سرمایه نیز ملت ایران به هیچ وجه محتاج خارجی ها نیست و یکی از دلایل قاچاق بدلیل انبوه سرمایه سرگردان است.»
بیگدلی در پاسخ و با بیان اینکه تکنولوژی با نیروی متخصص تفاوت دارد، گفت: «منظور بنده از تکنولوژی فنون است که در کشور با کاهش آن روبرو هستیم.»
وی در ادامه به کهنه بودن سیستم تکنولوژیکال استخراج نفت اشاره کرد و افزود: «پول های سرگردان بمعنای سرمایه نیست. بدلیل اینکه تکنولوژی متخصص و امنیت لازم برای سرمایه گذاری نداریم.»
بیگدلی در میان سخنان غرضی که در تمام مدت نظر مخالف خود را ابراز می کرد، در نهایت گفت: «بدون تضمین امنیت اقتصادی هیچ سرمایه داخلی و خارجی را نمی توانیم جذب کنیم.»
کوهکن نیز با ورود به این بحث اذعان داشت: «در بحث متناسب سازی درآمد و هزینه ها آیا سرمایه گذاری خارجی در بحث عمرانی جواب می دهد؟»
وی ادامه داد: «سرمایه همچون عقابی تیز پرواز و نیازمند امنیت است و امنیت بمعنای پرهیز از برخی شعارها نیست.»
کوهکن با انتقاد از واژه قرارداد شفاهی در قانون کار کشور، گفت: «بنده با سرمایه گذارانی سروکار داشتم که قانون مالیات ها و کار ما را مطالعه می کردند. بنده در اتاق صتنایع ایتالیا بودم که رئیس آنجا با صراحت گفت تحریم ها احمقانه ترین کاری است که صورت گرفته و باید آن ها دور زد و با ایران وارد مراوده شد.»
بیگدلی این اظهار نظر مقام ایتالیایی را بدلیل ترس از امریکا توصیف کرد و کوهکن در جواب وی، این اظهارات را تنها مختص کلاس های درس دانست.
کوهکن در پاسخ به بیگدلی که این سخن را توهین به کلاس درس تلقی کرد، گفت: «بنده نیز اهل کلاس درس هستم؛ ولی باید در دل کار ورود کرد و توجه کرد که سرمایه گذار چه می گوید.»
وی در خلال بحثی که در خصوص لزوم تغییر استراتژی از سوی بیگدلی مطرح شد؛ خطاب به وی پرسید که شما تاکنون در این حوزه چه کار کرده اید؟
بیگدلی پاسخ داد: «شما در این حوزه مسئول هستید؛ همین موافقت نامه [لوزان] که به تازگی امضا شده، شاید خیلی مطلوب من و شما نبوده است.»
وی این بحث که در خصوص اجرای قواعد بین الملل پی گرفته شد را چنین تکمیل کرد: «ما منشور سازمان ملل را امضا کرده ایم؛ بنابراین ناچار هستیم قواعد را بپذیریم. اما امروز قواعد بین المللی را برهم زده ایم و به نتیجه کنونی رسیده ایم.»
کوهکن در مقام پاسخ گفت: «همین قواعد اجازه می دهد در چند هزار کیلومتری ما کلاهک هسته ای داشته باشند... در مقابل زبانِ زور، آیا همراهی جواب می دهد یا منطقی و مستدل ایستادن؟»
وی تصریح کرد: «بنده نمی گویم قرائت ما، زبان جنگ باشد؛ اما نباید خود را به ساده انگاری بزنیم؛ باید با زبان منطقی روی پای خود بایستیم.»
کوهکن ادامه داد: «وقتی غرب ما را از تهِ سوزن عبور می دهد، نباید در مقابل استراتژی خود را تغییر دهیم؛ استراتژی ما تاکنون درست بوده است.»
بیگدلی نیز گفت: «ایران امروز به یک قدرت منطقه ای تبدیل شده است؛ این رویه باید ادامه پیدا کند. اما اینکه سرنوشت خود را با حکومتی جنایتکار گره بزنیم، با طناب به تهِ چاه رفتن است.»
کوهکن در واکنش به اظهارت بیگدلی گفت: «بنده از شما سوال می کنم اگر در افغانستان که 3 هزار کارخانه ساخت موادمخدر دارد، شرایطی فراهم شود که آنجا سرمایه گذاری کنید که به سَمت تولید محصولات کشاورزی بروند، از منظر اقتصادی به نفع ماست یا ضرر ما؟»
وی ادامه داد: «ما گاه نافع کوتاه مدت را در نظر می گیریم و گاه ممکن است کسی را بعنوان همراه دائمی انتخاب نماییم.»
در ادامه مجری برنامه از غرضی که تا آن لحظه به بحث ورود نداشت، خواست در خصوص سخن دیگر مهمانان برنامه اظهار نظر کند و وی گفت: «از دکتر بیگدلی می خواهم سوال کنم چرا جای ظالم و مظلوم در فرمایش ایشان عوض شد؛ چراکه ما در حوزه هسته ای هیچ خلافی مطابق نرخی که سازمان انرژی اتمی می گفت انجام نداده ایم!»
غرضی که سخنانش از شدت خشم، به فریاد تبدیل شده بود، ادامه داد: «بنده نمی خواهم خدمت شما جسارت کنم؛ اما بعنوان یک ایرانی زجر کشیده(!) می گویم چه خلافی کرده بودیم که شش قطعنامه سازمان ملل علیه ما صادر شد، شما با چه منطقی ما را محکوم می کنید که استراتژی خود را عوض کنیم.»
وی گفت: «ما دائما کشته داده ایم؛ آیا واقعا نظر حضرت عالی، نظرِ دانشگاه ها و علمای ما نیز هست؟»
وزیر اسبق نفت یادآور شد: «کسی که به سوریه نفت داد، غرضی بود! آن زمان در همین دانشگاه ها بنده را دوره کردند؛ ایرادات[مدنظر] شما تاکتیکی است.»
غرضی ادامه داد: «بنده در آن زمان توضیح دادم که با حافظ اسد رفیق بودم و در فرودگاه تهران امضا کردم که روزی 200 هزار بشکه نفت به سوریه بدهم و همان روز اسد از رادیو اعلام کرد تمام همه راه های خشکی، آبی و هوایی را روی عراق بستم و جلوی روزی 300 هزار بشکه نفت که از عراق به اروپا صادر می شد را گرفتم.»
وی افزود: «همان شب رادیو لندن اعلام کرد، کاری که دولت ایران انجام داد از اینکه 10 لشکر در مرزهای غربی عراق مستقر نماید، با ارزش تر است.»
غرضی به سیاست های ایران به منظور معرفی فلسطین بعنوان یک ملت مستقل در جهان اشاره کرد و گفت: «امروز منطقه با قدرت سیاسی ایران تثبیت شده است و شما می گویید استراتژی را عوض کنیم... یعنی با روسیه، اروپا، چین و امریکا بسازیم؟ این در شان ملت ایران نیست.»
در ادامه مجری برنامه، روند این بحث را با طرح موضوع دستیابی ایران و 1+5 به توافق تغییر داد و از بیگدلی خواست این مسئله را توضیح دهد.
این استاد دانشگاه در اینباره گفت: «وجه روانی این بیانیه روحیه ملت ایران را از حالت انقباضی به انبساطی رساند و منطقی بودن ما را تایید کرد.»
بیگدلی خاطرنشان ساخت: «بنده کاملا با این بیانیه موافق هستم؛ آنقدر که اوباما در داخل امریکا گرفتار مخالفین شده ما در کشور آنچنان مخالفتی با این قرارداد نداریم.»
غرضی این بحث را چنین ادامه داد: «ببینید نتانیاهو امروز به چه روزی افتاده؛ قدرت سیاسی ایران در منطقه بصورت قوی در سطح جهان عمل می کند و این کار باید ظرف سی سال آینده نیز ادامه یابد.»
همچنین کوهکن به درخواست مجری برنامه در خصوص تاثیر تحریم ها بر اقتصاد کشور، اظهار کرد: «در ارتباط با این مسئله بیش از حد بزرگنمایی شد که تبعاتی نیز داشت؛ ان شاالله که این توافق بصورت مطلوب به نتیجه برسد.»
وی افزود: «وقتی عایدات بیش از حد، برای لغو تحریم ها تعریف می شود، مطالباتی در مردم ایجاد می کند. اگر لغو تحریم ها آثاری اندک را در آینده بروز دهد، حالت زدگی برای مردم پدید می آورد.»
کوهکن با بیان اینکه آمار و درصد مثبت لغو تحریم ها در ساماندهی اقتصاد صورت نگرفته است، گفت: «اگر نرخ دلار به 500 تومان برسد، واردکننده خوشحال شده و صادرکنندگان عزا می گیرند.»
وی تاثیر لغو تحریم ها در تورم و کاهش نرخ بیکاری را خواب و خیال دانست و افزود: «منطقی و معقول این است که با برداشتن تحریم ها برخی مشکلاتی که در تامین مواد اولیه، قطعات یدکی و ماشین آلات داریم، برطرف شود.»
غرضی نیز با یک جمله به این بحث ورود پیدا کرد: «با توجه به استعدادهایی که در کشور داریم، در یک جمله خلاصه کنم، هرگاه پول زیاد است، تورم افزون می شود و هرگاه پول کم در دسترس بوده نیز تورم افزون شده و دائما بَر گُرده مردم فشار آورده است.»
وی بدون مقدمه وارد بحثی دیگر شد و گفت: «از آقای دکتر بیگدلی خواهش می کنم ظرفیت اقتصادی ایران در سی سال گذشته را بررسی کنند تا بدانیم ورودی و خروجی دولت هایی که روی کار می آید چه به سر مردم آورده است.»
از طرفی بیگدلی در رابطه با سهم لغو تحریم ها در اقتصاد کشور با این نظر کوهکن ابراز موافقت کرد که نمی توان در این خصوص عدد و درصدی قائل شد.
وی همچنین اظهارات غرضی را بی جواب نگذاشت و گفت: «در مورد فرمایش آقای غرضی می گویم؛ مقاله ای نوشته ام که مهم ترین دلیل شکست دکترمصدق نداشتن استراتژی بود.»
غرضی با بیان اینکه نباید دکترمصدق را کوچک کنیم، اظهار کرد: «این حرف ها دانشگاهی است؛ چراکه نبود استعداد داخلی موجب شکست مصدق بود؛ وی گرفتار دربارِ دزدی بود که اجازه نداد مصدق از استعداد داخلی استفاده کند.»
وی همچنین در جواب بیگدلی که گفت باید به مردم استراتژی داد، گفت: «شما به استعداد مردم تکیه کنید؛ نه سیاست مدارانی که می خواهند از کتب و مقالات خود استفاده کنند. در ایران همواره مردم استراتژی را کنترل کرده اند.»
همچنین در بخشی دیگر از این "مناظره" رادیویی کوهکن از خرید گزینشی پس ماندهای برخی بازارهای خارجی انتقاد کرد و گفت: «مدیریت اقتصادی کشور باید متوجه باشد در زمان تحریم، برای ورود عروسک و شکلات هزینه نکند.»
کوهکن تاکید کرد: «در زمان تحریم ها، نه تنها دروازه واردات نباید بازتر شود؛ بلکه برای رونق تولید داخلی باید تنگ تر گردد.»
وی ابراز امیدواری کرد: «مدیریت اقتصادی کشور بعد از برداشت تحریم ها، می تواند کام تولید و اقتصاد را شیرین تر کند و اگر این مدیریت صورت نگیرد، ممکن است تعهداتی برای کشور پدید آید.»
غرضی نیز در خاتمه این "مناظره" اظهار داشت: «اگر پولی بدست دولت رسید و توانست تورم را کنترل کند، باید به نفع فقرا باشد که در این صورت دولت پایدار خواهد ماند.»
وی خاطرنشان کرد: «اگر این سرمایه بدست کارشناسانی بیفتد که روش های گذشته را پیش می گیرند، مطمئنا دولت بیشترین ضرر را خواهد کرد.»
این "مناظره" با اجرای رضا کاشفی تقدیم مخاطبان رادیو گفتگو شد.
علاقمندان می توانند صورت کامل این "مناظره" را از طریق سایت رادیو گفتگو دریافت نمایند.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد