سوءاستفاده از مالیات بر ارزش افزوده

یعنی این قانون به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برقراری عدالت اجتماعی محسوب می‌شود و بیشتر کشورهای جهان آن را اجرا می‌کنند، اما از قراری که در ایران معمولا اجرای بسیاری کارها مشکل مدیریتی دارد، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز درگیر مسائلی شده که فقط می‌توان منشأ آن را ضعف مدیریت دانست.

چرا که دستگاه یا دستگاه‌های مسئول در اجرای این قانون بزرگ، پیش از اجرا نه فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی لازم درخصوص سازوکارها و روش‌ اجرای آن را انجام دادند و نه تدابیر لازم برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های ناشی از آن را اتخاذ کردند و نتیجه این فرآیند این شده که مردم به‌عنوان پرداخت‌کننده این مالیات نه درک کاملی از روش اجرای این قانون دارند و نه می‌دانند که چه اصناف و فروشگاه‌هایی مجاز به دریافت این مالیات هستند.

این چنین است که ممکن است برخی اصناف و واحدهای صنفی بعضا یا به‌طور غیرقانونی وجوهی را تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده روی قیمت اجناسشان بکشند و عملا باعث گرانی شوند، حال آن که اصولا قرار نیست این مالیات را به دولت بپردازند.

همچنین مشاهده شده که برخی واحدهای صنفی در کنار دریافت مالیات بر ارزش افزوده، قیدی ابتکاری به عنوان «عوارض ارزش افزوده» (!) در نظر گرفته از مشتری از همه جا بی‌خبر دریافت کرده‌اند.

این چنین است که می‌توان گفت اگر جلوی این روند گرفته نشود و سازمان امور مالیاتی کشور تدابیر مدیریتی لازم برای اصلاح چرخه دریافت این مالیات از مردم را اتخاذ نکند، نوعی گرانی پنهان در بازار رقم خواهد خورد که مابه‌التفاوت آن فقط نصیب برخی سودجویان می‌شود.

یعنی نه تنها درآمد مالیاتی دولت از محل مالیات بر ارزش افزوده بیشتر نمی‌شود و ‌پولی به خزانه نمی‌رسد بلکه گلایه مردم از بلبشویی که ایجاد شده و بهانه‌ای که برای افزایش قیمت‌ها به دست برخی‌ها افتاده به نارضایتی تبدیل خواهد شد.

سید علی دوستی موسوی - دبیر گروه اقتصاد