خشونت علیه مسلمانان میانمار انگیزه فقط دینی ندارد

انگلیسی‌ها به دنبال سیاست همیشگی خود «تفرقه بیفکن تا حکومت کنی»، بین مسلمانان و بوداییان این کشور بذر کینه پاشیدند و امروزه کسانی از ریشه‌های تاریخی این خشونت‌ها علیه مسلمانان استفاده می‌کنند و به آن دامن می‌زنند. راهبان بودایی، پیروان خود را علیه مسلمانان تحریک می‌کنند و دست‌های ناشناس نیز سلاح در اختیار آنها می‌گذارند تا فجایعی چون کشتار سال 1942 را به وجود آورند که در جریان آن، یکصد هزار مسلمان این کشور در شهر اراکان به دست افراط‌گرایان بودایی کشته شدند. مسلمانان حدود 7 میلیون نفر از جمعیت میانمار را تشکیل می‌دهند. دولت میانمار سیاست قدیمی طرد مسلمانان از این کشور را دنبال می‌کند و تاکنون موفق شده بیش از 2 میلیون نفر آنها را از کشور اخراج کند. برای اطلاع از وضع کنونی مسلمانان میانمار، روزنامه الاهرام با عبدالسلام مینتین، رئیس موسسه مسلمانان میانمار در قاهره گفت‌وگو کرده است که ترجمه آن را می‌خوانید:

ابتدا بفرمایید شرایط کنونی مسلمانان میانمار بخصوص روهینگاها چگونه است؟

اوضاع آنها روز به روز بدتر می‌شود و کشتار و آواره کردن مسلمانان همچنان ادامه دارد. دولت حقوق اساسی آنها را به رسمیت نمی‌شناسد و مجبورشان می‌کند مهاجرت کنند یا به انزوا بروند. بچه‌های مسلمانان نمی‌توانند به مدرسه بروند. از ورود آنها به دانشگاه جلوگیری می‌شود و از تحصیلات عالی محروم هستند. به گمان من، این کار عمدی است و می‌خواهند مسلمانان بی‌سواد بمانند تا نتوانند شغل به دست آورند و جوامعشان فقیر بمانند، کما این که به مسلمانان اجازه نمی‌دهند کسی را در خانه‌شان مهمان کنند، حتی اگر آن فرد دوست یا از نزدیکان‌شان باشد، مگر این که از قبل برایش اجازه گرفته باشند. اگر از میان مسلمانان کسی فوت کند، اجازه نمی‌دهند او را دفن کنند، چون دراین کشور دفن مردگان مرسوم نیست و جرمی بزرگ تلقی می‌شود و برایش جریمه سنگین در نظر گرفته‌اند. حتی ممکن است کسی که دست به این کار می‌زند، بازداشت یا از کشور اخراج شود. دولت بر کشاورزان مسلمان، قوانین سختگیرانه اعمال می‌کند. از آنها مالیات سنگین می‌گیرد و اجازه فروش محصولات آنها را جز به نیروهای نظامی یا امنیتی نمی‌دهد، چون آنها محصولات را به قیمت بسیار کمی می‌خرند تا مسلمانان را در فقر نگه دارند و مجبورشان کنند سرزمینشان را ترک کنند و املاکشان را بفروشند. البته تنها روهینگاها نیستند که چنین شرایطی دارند بلکه مسلمانان نژادهای دیگر نیز دچار همین وضع هستند.

تعداد ساکنان میانمار و تعداد مسلمانان آنجا چند نفر است؟

ساکنان میانمار 53 میلیون نفر هستند. تعداد مسلمانان حداکثر به 7 میلیون نفر می‌رسد که تاکنون حدود 2 میلیون نفرشان کشور را ترک کرده‌اند که دلیل آن مسائل اقتصادی، مسائل دینی یا فشارهایی است که بر ساکنان روهینگاها می‌آورند. آمارهای رسمی می‌گوید بیش از 140 نژاد مختلف در برمه حضور دارند، اما حقیقت این است که باید بیش از اینها باشد. دولت 9 نژاد از میان مسلمانان را به هیچ‌وجه به رسمیت نمی‌شناسد.

چند نوع دین در میانمار وجود دارد؟

سه دین بزرگ در این کشور است که اسلام دومین آن به شمار می‌رود. در درجه اول بودایی و در درجه سوم مسیحیان قرار می‌گیرند.

فعالیت موسسه مسلمانان میانمار که شما ریاست آن را به عهده دارید، چیست؟

موسسه ما نهادی مردمی است که مسلمانان میانمار آن را تاسیس کرده‌اند. دولت در اینجا تشکیل هرگونه نهاد مذهبی وابسته به مسلمانان را قدغن کرده است. آنها مرا به خاطر اعتمادی که داشتند، به ریاست موسسه برگزیدند و من به عنوان نماینده آنها به جاهای مختلف سفر می‌کنم تا کمک کنیم این فاجعه برطرف شود. درعین حال نماینده دانشگاه الازهر میانمار هستم و به نام این نهاد اسلامی آنجا فعالیت می‌کنم. در این راه به ما کمک زیادی می‌شود و از همه تشکر می‌کنیم.

چرا بوداییان علیه مسلمانان از خشونت استفاده می‌کنند و عامل اصلی دشمنی آنها با مسلمانان چیست؟

کشتار و خشونتی که علیه مسلمان میانمار صورت می‌گیرد، فقط انگیزه دینی ندارد، زیرا دولت به چشم کسانی به ما نگاه می‌کند که از خارج آمده‌ایم و غریبه‌ایم. دولت، ما را نمی‌خواهد و همواره به فکر کوچاندن ماست. می‌خواهد اقلیت مسلمانان را از جمعیت این کشور حذف کند. بنابراین گروه‌هایی را تحریک می‌کند که دست به کشتار بزنند و مغازه‌ها یا خانه‌های مسلمانان را به آتش بکشند. حتی خیمه‌هایی را که برای پناهجویان نصب کرده‌اند، به آتش می‌کشند. این خیمه‌ها از تجاوز و یورش عناصر ظالم وابسته به دولت در امان نیست؛ حتی کمک‌هایی که برای مسلمانان فرستاده می‌شود، از طرف دولت بودایی میانمار به مسلمانان تحویل داده نمی‌شود. هدف از همه این کارها، تنگ‌تر کردن حلقه فشار بر مسلمانان است تا هر طور شده، آنها را مجبور به کوچ از این کشور کنند.

شما در قاهره با دکتر احمد الطیب، شیخ الازهر دیدار داشتید. نتیجه این دیدار چه بود و الازهر قرار است چه کمکی به شما بکند؟

حدود 21 دانشجوی میانماری به صورت رایگان در الازهر تحصیل می‌کنند. شیخ‌ الازهر به ما قول داد، این پذیرش را بیشتر کند تا دانشجویان بیشتری از میانمار به قاهره سفر کنند، کما این که ما درخواست اعزام هیات پزشکی و غذایی به میانمار کردیم و شیخ الازهر پذیرفت. ما تنها موسسه اسلامی فعال میانمار هستیم و الازهر کمک‌های زیادی به ما کرده است. من با خرج الازهر به این جا آمده‌ام، کما این که شیخ احمد الطیب به ما وعده داده از راه‌های ممکن با دولت میانمار یا کسانی که در میانمار دست‌اندرکار هستند، درباره وضعیت مسلمانان گفت‌وگو کند تا مشکلات برطرف شود.

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا خواستار توقف تبعیض علیه اقلیت روهینگاها در میانمار شد. آیا موضعگیری آمریکا برای رفع مشکلات مسلمانان کافی بوده است؟

طبعا این موضعگیری کافی نیست و رنجی که مسلمانان می‌برند بسیار بیش از این است. آنها در معرض یک نسل‌کشی هستند و هر روز آنها را مجبور به کوچ از این کشور می‌کنند. موضعگیری لفظی کافی نیست. با عبارات و جملات زیبا و آهنگین نمی‌توان مقامات دولتی میانمار را قانع کرد دست از این کارها بکشند. ما خواستار اتخاذ موضعگیری سخت‌تر هستیم. دربرابر این همه نقض حقوق بشر و اجحافی که در حق مسلمانان می‌شود، باید چاره‌ای جدی اندیشید.

جامعه بین‌المللی در قبال فاجعه‌ای که بر مردم مسلمان میانمار می‌رود، باید چگونه موضعگیری کند؟

وضع ما بی‌نهایت فاجعه‌بار است. دولت میانمار با لجاجت، همه توصیه‌ها و تصمیم‌های سازمان ملل متحد را پشت گوش می‌اندازد. سازمان ملل بارها خواستار اعطای تابعیت به مسلمانان شده است. از این رو جامعه بین‌المللی باید موضعی قوی‌تر بگیرد تا بتواند به این فاجعه علیه مسلمانان خاتمه دهد، کما این که به لحاظ اقتصادی باید به مسلمانان کمک شود چون آنها در فقر شدید به سر می‌برند. این فقر و محرومیت در کنار فشارها و کشتارها، مسلمانان زیادی را ناچار به ترک خانه و کاشانه کرده است. آنها مجبورند دست به مهاجرت غیرقانونی بزنند و زندگی خود را به خطر بیندازند و سرنوشت خودشان را به قایق‌های مرگ بسپارند که در دریاها سرگردان می‌شوند، چون بقیه دولت‌ها حاضر به پذیرش آنها نیستند.

آیا ممکن است این فشار مداوم، مسلمانان را ناچار کند به جاهای دیگر هجرت کنند؟

ما متعهد هستیم تا آخرین نفس در کشور خودمان بمانیم و هر اتفاقی بیفتد، کشورمان را رها نمی‌کنیم.

بودایی‌ها می‌گویند روهینگاها غیرقانونی هستند و از کشورهای همسایه به آنجا آمده‌اند. آنها می‌خواهند کشور برمه صددرصد بودایی باشد. نظر شما در این باره چیست؟

اسلام از طریق اراکان (ایالتی در جمهوری میانمار) وارد این کشور شد. ابتدای قرن اول هجری، آنان از طریق صحابی مشهور ـ وقاص بن مالک ـ به این کشور مهاجرت کردند. تاریخ‌نگاران می‌گویند، اسلام در دوران خلیفه عباسی هارون‌ الرشید به این منطقه رسیده است. اگر این حرف را بپذیریم، باید گفت اسلام در قرن هفتم میلادی از طریق تاجران عرب وارد این منطقه شده است، چون مردم میانمار از اخلاق و رفتار این تاجران خوششان می‌آمد. آنها ابتدا به کار کشاورزی مشغول بودند و بعد به تجارت روی آوردند و درمناطق مختلف اسکان پیدا کردند. بعد رفته‌رفته برای خود دولت اسلامی تاسیس کردند که به طور متوالی از سال 1430 تا 1784حدود 30 حاکم داشت. یکی از دلایل محکمی که بر قدمت حضور مسلمانان در میانمار صحه می‌گذارد، وجود آثار تاریخی از جمله مساجد است؛ مثل مسجد بدرالمقام در مرکز اراکان یا مسجد سندی خان که 560 سال پیش بنا شده یا مسجد دیوان موسی که سال 1258 بنا شد. همچنین مسجد ولی خان که قرن پنجم میلادی بنا شده است. اراکان یکی از مراکز مهم مسلمانان در میانمار است. البته مسلمانان در مراکز دیگری مانند ماندلی، دیویو شاه، مکایا و مرکز رانگون حضور دارند، اما همه اینها در معرض فشار نظامی دولت میانمار هستند.

درمیانمار دو نژاد اصلی و مهم وجود دارد؛ یکی روهینگاها که مسلمان و از ریشه نژاد عربی، فارسی، هندی و ترکی هستند و دیگری نژاد ماگو که به دین بودائیسم اعتقاد دارند. درکنار این‌ها اقلیت‌های دیگری هم هستند که برخی از آنها برای جلوگیری از پیشرفت مسلمانان به مناطق آنها کوچانده شده‌اند. بودایی‌های برمه پیوسته مسلمانان را مورد آزار و اذیت قرار می‌دادند و اموالشان را غارت می‌کردند.

چطور مسلمانان شعائر دینی‌شان را انجام می‌دهند؟

دولت اجازه نمی‌دهد کتاب‌های دینی یا نشریات آنها منتشر شود، مگر این که از دستگاه‌های دولتی مجوز لازم را گرفته باشند که دریافت آن بسیار سخت است. همچنین به مسلمانان اجازه داده نمی‌شود در محل کارشان ریش بگذارند یا لباس فرم اسلامی بپوشند، کما این که روحانیون مسلمان در معرض ضرب و شتم قرار می‌گیرند و آنها را وادار می‌کنند به اردوگاه نظامی یا بازداشتگاه بروند. برای اعلام اذان، مسلمانان اجازه استفاده از بلندگو ندارند و اگر کسی دست به این کار بزند، احتمال دارد مساجدشان را خراب کنند. قانونی در کشور تصویب شده که به موجب آن، ساخت مساجد جدید ممنوع است و نمی‌توان مساجد قدیمی را تعمیر یا مرمت کرد.

از جهان اسلام چه انتظاری دارید؟

برخی نهادهای اسلامی در برمه به ما کمک می‌کنند، اما این تلاش‌ها تاکنون بسیار محدود بوده است. کمک‌های مسلمانان تا به حال بیشتر محدود به غذا و پزشک بوده است. طبیعی است این کمک‌ها برای مقابله با وضع فاجعه‌باری که داریم کافی نباشد. بنابراین انتظار کمک بیشتری‌ داریم.

منبع: الاهرام‌‌‌‌ /‌‌ ترجمه: محمدعلی عسگری