الگوی «چ» برای مقاومت ایرانی

نگاهی به سابقه حضور چمران در عرصه‌های مختلف نشان می‌دهد که مبارزی انقلابی چطور می‌تواند همزمان هم مرد علم باشد و هم مرد عمل؛ هم به‌عنوان یک فعال سیاسی در رقابت‌های پارلمانی حضور داشته باشد و هم به‌عنوان یک مبارز، در خط مقدم جهاد قرار گیرد.

او پیش از انقلاب ۵۷ آن گاه که فرصت را برای جهاد علمی مناسب دید، در این میدان وارد عمل شد و همزمان انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا را پایه‌ریزی کرد و آن گاه که فراتر از مرزهای ایران، به این نتیجه رسید که جهان اسلام نیاز به کنش‌های فراگیر در منطقه دارد، به لبنان رفته و در آنجا همراه امام موسی صدر، سازمان امل را تشکیل داد. با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، چمران که هم ظرفیت علمی بالایی داشت و هم در عرصه مبارزه دارای سابقه‌ای طولانی بود، تلاش کرد تا با فهم دقیق نیازهای موجود در ساختار نظام سیاسی برآمده از انقلاب، در عرصه‌های مختلف حضور یابد. برای همین، او آموزش نیروهای سپاه را عهده‌دار شد و افزون بر آن در دولت موقت، به معاونت نخست‌وزیری دولت موقت در امور انقلاب منصوب شد.

چمران هرچند در مقام یک کنشگر سیاسی در اولین دوره مجلس به پارلمان راه یافت، ولی این سمت، هیچ‌گاه او را پایتخت‌نشین نکرد و بنیانگذاری ستاد جنگ‌های نامنظم در جنگ ایران و عراق، پذیرش پُست حساس وزارت دفاع و نماینده رهبر کبیر انقلاب در شورای عالی دفاع نشان داد که چمران مرد میدان عمل است؛ چمران که در واقعه خونین 16 آذر، از دانشجویان معترض به سیاست‌های واشنگتن در ایران بود، در طول قریب به سه دهه فعالیت سیاسی خود به درکی عمیق از مناسبات بین‌المللی و خواست استقلال‌خواهی و آزادی‌طلبی رسیده بود و به همین منظور چه آن هنگام که در برابر دولت کودتا در سال 32 ایستاد و چه زمانی که در سوسنگرد و دهلاویه علیه دشمن بعثی دست به سلاح برد، همواره مخالف سیاست‌های امپریالیستی محسوب می‌شد و برای دفاع از ملت‌های مسلمان از هیچ کوششی دریغ نمی‌کرد.

شاید برای همین است که از چمران به‌عنوان یکی از چهره‌های موثر نهضت مقاومت اسلامی و نمادی برای ایستادگی انقلابی نام برده می‌شود. همان نماد اصیلی که امروز با توجه به شرایط روز منطقه و جهان، می‌تواند بهترین چراغ‌راه آنهایی باشد که «انقلابی» مانده‌اند.

محمود هرندی - جام‌جم