رهبر انقلاب اسلامی در ابتدا با اشاره به ماه مبارک رمضان که ماه تقواست، به تبیین دو نوع تقوای شخصی و اجتماعی پرداختند و گفتند: تقوای شخصی در واقع آن حالت و مراقبت دائمی است که انسان را از ضربههای مهلک معنوی در امان نگه میدارد و البته در امور دنیوی او نیز تأثیرات بسیار مهمی دارد.
حضرت آیتالله خامنهای تقوای جامعه را قابل تعمیم به مسائل اجتماعی و اقتصادی دانستند و تأکید کردند: تقوای جامعه در مسائل اقتصادی، همان اقتصاد مقاومتی است که کشور را در مقابل تکانههای ناشی از حوادث جهانی یا در مقابل تیرهای زهرآگین سیاستهای معارض جهانی حفظ میکند.
ایشان با یادآوری هشدارهای مکرر خود در سالهای گذشته درخصوص لزوم استحکامبخشی کشور در مقابل خیز اقتصادی قدرتها خاطرنشان کردند: در این سالها مسئولان در حد و توان خود تلاشهای خوبی را انجام دادند اما موضوع اقتصاد مقاومتی باید با استفاده از همه توان و ظرفیت کشور پیگیری و محقق شود.
درون زایی به معنی انزواطلبی نیست
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه الگوی اقتصاد مقاومتی در برخی کشورهای دیگر اجرا و تأثیرات مثبت آن دیده شده است، نقطه کانونی اقتصاد مقاومتی را درونزایی و نگاه به درون دانستند و گفتند: این درونزایی به معنای انزواطلبی نیست بلکه تکیه به ظرفیتها و تواناییهای درونی، با نگاه به بیرون است.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه تدوین سیاستهای اقتصاد مقاومتی محصول خرد جمعی و مشورتهای طولانی بوده است، افزودند: بعد از ابلاغ این سیاستها، بسیاری از صاحبنظران اقتصادی آن را تأیید کرده اند و اکنون اقتصاد مقاومتی وارد ادبیات و فرهنگ رایج اقتصادی کشور شده است.
ایشان مدل اقتصاد مقاومتی را، مقابل مدل قدیمی دیکته شده از طرف قدرتها به کشورهای جهان سوم دانستند و خاطرنشان کردند: این مدل قدیمی مبتنی بر نگاه به بیرون است اما مدل اقتصاد مقاومتی، الگویی مترقی و متکی به ظرفیتهای درونی است.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: ممکن است عدهای اینگونه تصور کنند که مدل اقتصاد مقاومتی، الگویی مطلوب است اما امکان تحقق آن وجود ندارد در حالی که قاطعانه میگویم، اجرای الگوی اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی کشور و با توجه به ظرفیتهای موجود، کاملاً امکانپذیر است.
حضرت آیتالله خامنهای بعد از این مقدمه به بیان برخی از ظرفیتهای فراوان کشور که میتوانند مبنای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی قرار گیرند، پرداختند. نیروی جوان تحصیلکرده متخصص و دارای اعتماد به نفس اولین ظرفیتی بود که رهبر انقلاب اسلامی به آن اشاره کردند و گفتند: وجود این تعداد نیروی جوان تحصیلکرده در کشور از برکات انقلاب است به شرط آنکه سیاستهای غلط موجب پیر شدن جامعه و کاهش نیروی جوان، نشود.حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به وجود 10 میلیون فارغالتحصیل دانشگاهی و بیش از چهار میلیون دانشجوی درحال تحصیل در کشور که 25 برابر اول انقلاب است، تأکید کردند: این تعداد نیروی تحصیلکرده جوان و متخصص از افتخارات نظام اسلامی و یک فرصت بسیار بزرگ است. ایشان جایگاه اقتصادی کشور را یکی دیگر از ظرفیتها برشمردند و افزودند: براساس آمارهای جهانی، جمهوری اسلامی ایران دارای رتبه بیستم در اقتصاد دنیاست که در صورت بهرهبرداری از ظرفیتهای استفاده نشده، امکان رسیدن به رتبه دوازدهم اقتصاد دنیا وجود دارد.
ضرورت بهرهبرداری از موقعیت جغرافیایی ممتاز کشور
رهبر انقلاب اسلامی، جایگاه اول ایران در مجموع ذخایر نفت و گاز را از جمله ظرفیتها دانستند و با اشاره به موقعیت جغرافیایی ممتاز کشور به عنوان نقطه اتصال شمال به جنوب و شرق به غرب، گفتند: همسایگی با 15 کشور، با جمعیتی 370 میلیونی به عنوان بازار خارجی بسیار نزدیک و همچنین جمعیت بیش از 70 میلیون کشور بهعنوان بازار داخلی بزرگ، از دیگر ظرفیتهایی هستند که اگر فقط به همین بازار داخلی توجه شود، وضعیت تولید دگرگون خواهد شد.
حضرت آیتالله خامنهای زیرساختهای اساسی کشور در انرژی، حمل و نقل، ارتباطات، نیروگاهها، سدها و همچنین تجربه مدیریتی متراکم در کشور را از دیگر ظرفیتها برشمردند و خاطرنشان کردند: ما باید از این ظرفیتها بهصورت مناسب و صحیح استفاده کنیم زیرا مشکل کشور، نبود طرح و یا سخن صحیح و کارشناسی نیست بلکه مساله اصلی که در محیطهای نخبگانی هم تکرار میشود، استفاده شایسته نکردن از طرحها و سخنهای صحیح است. ایشان برخی مشکلات را ناشی از چالشهای درونی کشور دانستند و در بیان بخشی از این چالشها، گفتند: چالش بزرگ کشور ما سهلانگاری در عمل و ساده و سطحی نگریستن به مسائل است.رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: مباحث لفظی و روشنفکری کار را پیش نمیبرد بلکه حل مسائل، نیازمند حرکت و اقدام و پیگیری بلندمدت امور است.
حضرت آیتالله خامنهای با تأکید بر اینکه به نتیجه رسیدن برخی کارهای بزرگ شاید نیازمند سپری شدن مدت زمانی به اندازه یک نسل باشد، افزودند: آن زمانی که درباره نهضت علمی در کشور، در دانشگاهها صحبت میشد، شاید کسی باور نمیکرد که بعد از 10 تا 15 سال حرکت علمی کنونی در کشور، به همت اساتید و جوانهای با استعداد بهوجود آید اما امروز در مقایسه با آن سالها، شاهد پیشرفت چشمگیر و در برخی زمینهها شاهد پیشرفت خیرهکننده هستیم.
چالش های داخلی
راههای موازی و آسان ولی در عین حال مهلک، یکی دیگر از چالشهای داخلی بود که رهبر انقلاب اسلامی به آن اشاره کردند و در تبیین این موضوع گفتند: برخی اوقات تأمین برخی کالاها و نیازها از دو مسیر امکانپذیر است. یک مسیر از طریق اروپا و آسان و مسیر دیگر از طریق غیر اروپا ولی سخت. مسیر اول انسان را در تنگنا قرار خواهد داد و دوستان او را ضعیف و دشمنان او را قوی میکند.حضرت آیتالله خامنهای افزودند: یکی دیگر از چالشهای درونی که خطای بسیار بزرگ و اساسی است، این است که تصور شود با فاصله گرفتن از مبانی اعتقادی و اصول نظام اسلامی، همه راهها باز خواهد شد.
ایشان خاطرنشان کردند: مسئولان در دولت خدمتگزار، انسانهای معتقد به مبانی و اصول انقلاب هستند و من از آنها گلهای ندارم ولی در مجموعه دستاندرکاران، برخی تصور میکنند با کوتاه آمدن از اصول، درها گشوده خواهد شد ، در حالی که نتیجه این خطای بزرگ را در سالهای اخیر در برخی کشورها دیدهایم. رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: تنها راه پیشرفت، ایستادگی و پافشاری بر مبانی و اصول است.حضرت آیتالله خامنهای یکی دیگر از چالشهای درونی را این موضوع دانستند که برخی تصور میکنند، مردم مشکلات را تحمل نخواهند کرد.
ایشان گفتند: اگر حقایق امور با صداقت لازم و به درستی برای مردم بیان شود، مردم خواهند ایستاد و مقاومت خواهند کرد.ایشان، تردید در تواناییهای درونی کشور را یکی دیگر از چالشها خواندند و افزودند: باید به دانشمندان جوان خود و به مجموعههای مردمی در امور اقتصادی اعتماد و از تواناییهای آنها استفاده کرد.رهبر انقلاب اسلامی شرط اصلی برای تحقق اقتصاد مقاومتی را عزم راسخ و جدی و پرهیز از سهلانگاری و راحتطلبی و تکیه بر مدیریت جهادی برشمردند و تأکید کردند: مدیریت جهادی عبارت است از توکل بر خداوند و استفاده از تدبیر و عقلانیت و در عین حال پیش بردن کارها با عزم راسخ و بدون هراس از جوانب.
لزوم ترویج فرهنگ متناسب با اقتصاد مقاومتی
حضرت آیتالله خامنهای، ترویج فرهنگ متناسب با اقتصاد مقاومتی را در کنار بهکارگیری مدیریت جهادی، ضروری دانستند و خاطرنشان کردند: صدا و سیما، رسانه ها، مسئولین، ائمه جمعه و همه کسانی که سخن آنان در میان مردم تأثیرگذار است، باید ترویجگر فرهنگ اقتصاد مقاومتی باشند.
ایشان، صرفهجویی، مصرف کالاهای داخلی بویژه در دستگاههای دولتی، مقابله جدی با واردات بیمنطق، مقابله جدی با قاچاق، توجه ویژه به کارگاههای تولیدی کوچک و متوسط و بازنگری در سیاستهای پولی و فعالیتهای نظام بانکی را از ضروریات اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی برشمردند و تأکید کردند: شرط اصلی تحقق همه این موارد، همدلی و همزبانی و انسجام درونی است.رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه همه باید به دولت و مسئولان کمک کنند، افزودند: حاشیهسازی از هر طرفی غیرقابلقبول است و باید از آن پرهیز شود.حضرت آیتالله خامنهای در جمعبندی مباحث مربوط به اقتصاد مقاومتی تأکید کردند: ما میتوانیم در زمینه اقتصادی کارهای بزرگی انجام دهیم و از این گذرگاه حساس عبور کنیم.
رهبر انقلاب اسلامی در سخنان بسیار مهمشان درباره موضوع هستهای، قبل از تشریح برخی جزئیات مذاکرات و تبیین صریح خواستهها و خطوط قرمز هستهای، سه نکته را مورد تأکید قرار دادند. نکته اول اینکه هر آنچه رهبری در جلسات عمومی میگوید عیناً همان مسائلی است که در جلسات خصوصی به رئیسجمهور و دیگر مسئولان ذیربط میگوید، بنابراین این خط تبلیغی غیرصحیح که از برخی خطوط قرمز رسمی در جلسات خصوصی صرف نظر شده است، خلاف واقع و دروغ است.
حمایت رهبر معظم انقلاب از تیم مذاکرهکننده
دومین نکتهای که حضرت آیتالله خامنهای به عنوان مقدمه بحث هستهای بیان کردند، امانتداری، غیرت، شجاعت و تدین اعضای تیم مذاکرهکننده کشورمان بود.
ایشان گفتند این تیم، با غیرت ملی و دقت کامل و با قصد باز کردن گره و پیش بردن کار کشور، در مقابل تعداد کثیر مذاکرهکنندگان طرفهای مقابل، مشغول تلاش است و انصافاً با شجاعت، مواضع را بیان و دنبال میکند.
حضرت آیتالله خامنهای خاطرنشان کردند هرکسی از جزئیات مذاکرات باخبر شود حتماً به این مطالبی که درباره تیم هستهای گفته شد، اذعان خواهد کرد البته آنها ممکن است در تشخیص و عمل خطا کنند اما متدین و غیور هستند.مخاطب سومین نکته مقدماتی رهبری، منتقدان هستهای بودند. ایشان افزودند: با انتقاد مخالف نیستم و آن را لازم و کمک کننده میدانم اما این یک واقعیت است که انتقاد کردن از عمل کردن آسانتر است چرا که دیدن عیبهای طرف مقابل راحت است اما درک دشواریها و نگرانیهای او، مشکل میباشد.رهبر انقلاب افزودند: این حرف من، نباید مانع ادامه انتقادها شود اما متوجه باشیم که تیم هستهای برخی از مسائلی را که مورد انتقاد است میداند اما بعضی ضرورتها او را به برخی اقدامات میکشاند.حضرت آیتالله خامنهای سپس به بیان تاریخچه کوتاهی از روند مذاکره با آمریکاییها پرداختند که به درک روند مذاکرات کمک قابل توجهی میکند.
ماجرای مذاکره با آمریکاییها
ایشان گفتند: موضوع مذاکره با آمریکاییها مربوط به زمان دولت قبل است و به فرستادن واسطه به تهران برای درخواست مذاکره مربوط میشود.
رهبر انقلاب در توضیح بیشتر افزودند: در آن زمان، یک نفر از محترمین منطقه به عنوان واسطه به دیدار ما آمد و به صراحت گفت رئیسجمهور آمریکا از او خواهش کرده که به تهران بیاید و درخواست آمریکاییها برای مذاکره را مطرح کند. آمریکاییها به این واسطه گفته بودند میخواهیم ضمن شناخت ایران به عنوان قدرت هستهای، مساله هستهای را حل و فصل کنیم و تحریمها را ظرف 6 ماه برداریم البته ما به آن واسطه گفتیم به آمریکاییها و حرفهایشان اطمینانی نداریم، اما با اصرار آن واسطه، قبول کردیم که این مساله را یک بار دیگر امتحان کنیم و مذاکرات شروع شد. رهبر انقلاب اسلامی با تذکر دو نکته مهم در هماوردیهای جهانی خاطرنشان کردند: در هر رویارویی دیپلماتیک دو میدان وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد؛ میدان اصلی که میدان واقعیت، عمل و تولید دارایی است و مدیران دیپلماسی و سیاست که عرصه تبدیل این داراییها به امتیاز و تأمین منافع ملی است.
ایشان افزودند: دست خالی هر کشور در میدان اول، محدوده انعطاف او را در میدان دوم میبندد و با توجه به همین منطق، ایران با دستاوردهای مهم و قوی وارد میدان مذاکره شد که برخورداری از قدرت تولید سوخت 20 درصد، یکی از آنها بود.
رهبر انقلاب یادآوری کردند همه قدرتهای هستهای از فروختن سوخت 20 درصد برای تولید داروهای هستهای در مرکز تهران خودداری میکردند و حتی جلوی خرید ما از کشورهای دیگر را میگرفتند اما جوانان دانشمند و افتخارآفرین ایران، این سوخت را تولید و به صفحه سوخت تبدیل کردند و طرف مقابل مات شد.
ایشان افزودند: علاوه بر سوخت 20 درصد، دستاوردهای واقعی و میدانی دیگری هم داشتیم و در واقع راهبرد ایستادگی ایران در مقابل فشارها جواب داد و آمریکاییها به این نتیجه رسیدند که تحریمها اثر مورد نظر و مطلوب آنها را ندارد و باید راه دیگری پیدا کرد.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به نگاه شکآلود ایران به طرف آمریکایی گفتند: با وجود این، ما حاضر بودیم اگر آمریکاییها سر حرفها و وعدههای خود به آن واسطه منطقهای ایستادند ما هم هزینه بدهیم، چون در مذاکرات میتوان براساس عقل و محاسبه، عقبگردهایی نیز داشت اما آنها اندکی بعد از مذاکرات زیاده خواهی و بدعهدی را آغاز کردند.
زیادهخواهیهای آمریکا
رهبر انقلاب با اشاره به اینکه توافق خوب از نظر ایران یعنی توافق عادلانه و منصفانه افزودند: در جریان مذاکرات آمریکاییها 6 ماه وعده داده شده برای لغو تحریمها را ابتدا به یک سال تبدیل کردند و بعد با زیادهخواهیهای مکرر مذاکرات را طولانی و حتی تهدید به تحریم بیشتر کردند و از نظامیگری و روی میز و زیر میز سخن گفتند. حضرت آیتالله خامنهای در نوعی جمعبندی از روند مذاکرات تأکید کردند: تأمل و مطالعه در روند مطالبات آمریکاییها نشان میدهد هدف آنها ریشهکن کردن صنعت هستهای ایران، از بین بردن ماهیت هستهای کشور و تبدیل آن به یک کاریکاتور و تابلوی بیمحتواست.
ایشان با اشاره به نیاز حقیقی و مطالعه شده کشور به 20 هزار مگاوات برق هستهای افزودند: آنها ضمن تلاش برای نابودی صنعت هستهای و محروم کردن ایرانیان از فواید فراوان این صنعت، قصد دارند ضمن ادامه فشارها، تحریمها را نیز به نوعی حفظ کنند. رهبر انقلاب سپس در تبیین واقعیات صحنه پیچیده مذاکرات با آمریکاییها، یک نکته مهم دیگر یعنی نیاز دولت آمریکا به توافق هستهای را مورد بررسی قرار دادند.
ایشان افزودند: اگر آنها بتوانند به اهداف خود در مذاکرات برسند به یک پیروزی بزرگ رسیدهاند، چرا که ملت استقلالطلب ایران را تسلیم کردهاند و کشوری را که میتواند الگوی دیگر کشورها باشد شکست دادهاند و تمام بدعهدیها و چانهزنیهای آنها برای تحقق همین اهداف است.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر خواستهای منطقی ایران از اول مذاکرات تا امروز خاطرنشان کردند: ما از ابتدا گفتهایم میخواهیم تحریمهای ظالمانه برداشته شود که البته در مقابل آن، حاضریم یک چیزهایی بدهیم به شرط اینکه صنعت هستهای متوقف نشود و لطمه نخورد.
ترسیم صریح خطوط قرمز هستهای
حضرت آیتالله خامنهای در ادامه سخنانشان به ترسیم صریح خطوط قرمز هستهای پرداختند. ایشان به عنوان اولین خط قرمز گفتند: ما برخلاف اصرار آمریکاییها محدودیتهای بلندمدت 10، 12 ساله را قبول نداریم و مقدار سالهای مورد قبول محدودیت را به آنها گفتهایم.رهبر انقلاب ادامه کار تحقیق و توسعه و ساخت و ساز حتی در زمان محدودیت را دومین خط قرمز ایران اعلام کردند و افزودند: آنها میگویند در مدت 12 سال هیچ کاری نکنید اما این، یک حرف زور مضاعف و غلط مضاعف است.رهبر انقلاب در توضیح سومین خط قرمز هستهای تأکید کردند: تحریمهای اقتصادی، مالی و بانکی چه مربوط به شورای امنیت، چه کنگره آمریکا و چه دولت آمریکا باید فوراً هنگام امضای موافقتنامه لغو و بقیه تحریمها هم در فواصل معقول برداشته شود.ایشان افزودند: آمریکاییها درباره تحریمها یک فرمول پیچیده، چند لایه و عجیب و غریب مطرح میکنند که معلوم نیست از آن، چه چیزی در میآید اما ما صریحاً مطالبمان را میگوییم.
لغو تحریمها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود
حضرت آیتالله خامنهای در ادامه بحث درباره خطوط قرمز مذاکرات هستهای افزودند: لغو تحریمها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود، نگویند شما تعهدات را انجام دهید بعد آژانس گواهی دهد تا تحریمها لغو شود ما این مساله را مطلقاً قبول نداریم.رهبر انقلاب افزودند: اجرائیات لغو تحریمها نیز باید با اجرائیات تعهدات ایران متناظر باشد.حضرت آیتالله خامنهای همچنین تأکید کردند: ما با موکول کردن اجرای تعهدات طرف مقابل به گزارش آژانس، مخالفیم چون آژانس بارها و بارها ثابت کرده مستقل و عادل نیست، بنابراین ما به آن بدبین هستیم.
ایشان افزودند: میگویند «آژانس باید اطمینان پیدا کند» این چه حرف نامعقولی است، چگونه اطمینان پیدا کند مگر اینکه وجب به وجب این سرزمین را بازرسی کند. رهبر انقلاب مخالفت قاطع با «بازرسیهای غیرمتعارف، پرس و جو از شخصیتهای ایران و بازرسی از مراکز نظامی» را از دیگر خطوط قرمز هستهای اعلام کردند.رهبر انقلاب به صراحت تأکید کردند: در ایران، همه از جمله بنده، دولت، مجلس، دستگاه قضایی، دستگاههای امنیتی و نظامی و همه نهادها خواهان توافق خوب هستهای هستیم ،توافقی که عزتمندانه، منصفانه و مطابق با مصالح و منافع ایران، تدوین شود.رهبر انقلاب افزودند: اگرچه دنبال لغو تحریمها هستیم اما آنها را از زاویهای نوعی فرصت میدانیم، چرا که باعث شده به نیروها و ظرفیتهای داخلی توجه بیشتری داشته باشیم. رهبر انقلاب اسلامی همچنین در ابتدای سخنان خود به لزوم بهرهگیری از برکات ماه مبارک رمضان بویژه بهرهمندی از ادعیه این ماه و مضامین والای آن توصیه کردند و گفتند: ماه مبارک رمضان، ماه خشوع و استغفار و ماه بازگشت به خدا و خودسازی و اخلاق است.
رئیسجمهور: شکست تحریمها طرف مقابل را پای میز مذاکره آورد
پیش از سخنان رهبر معظم انقلاب، حجتالاسلام والمسلمین روحانی با اشاره به آغاز به کار دولت یازدهم در 22 ماه قبل، رویکرد دولت در زمینه مسائل داخلی را حسن اعتماد، رفتار مسالمتآمیز، کاهش فاصلهها و دوری از افراطیگری دانست و گفت: رویکرد دولت در زمینه سیاست خارجی تعامل سازنده با جهان با خط قرمز «حفظ استقلال، عزت و غرور ملی» و در زمینه مسائل فرهنگی، فضای بازتر برای همه اصحاب فرهنگ و هنر با خط قرمز اخلاق و احکام اسلام بوده است.آقای روحانی حل و فصل مساله مذاکرات در چارچوب احقاق حقوق هستهای و تامین نیازهای جامعه و کشور را دو اولویت دولت برشمرد و افزود: آنچه کشورهای قدرتمند را پای میز مذاکره آورد، مقاومت ملت ایران در برابر فشار بدخواهان و شکست تحریمها بود. رئیسجمهور با بیان اینکه تحریم هرگز موفق نخواهد بود و ملت ایران حتی در شرایط تحریم قادر است مسائل اجتماعی، اقتصادی سیاسی و فرهنگی خود را بخوبی حل و فصل کند، گفت: در شرایط تحریم توانستیم با کمک مردم، تورم را مهار کنیم و از رکود خارج شویم و در همان شرایط تحریم بود که رشد سرمایهگذاری بالا رفت.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد