یک نگاه گذرا به بازار نقل و انتقالات تابستانی در لیگ فرانسه، نشان میدهد شرایط نسبت به چند سال اخیر تغییری نکرده است. باشگاههای بزرگ لیگهای برتر اروپایی برای خرید، همیشه نگاهی به لیگ فرانسه دارند. لیگ 1 چنین جایی است که بازیکنان جوان، آیندهدار و بااستعداد با حضور در آن میتوانند تجربه لازم را به دست آورند و حتی در بعضی موارد، میتوانند تجربه بینالمللیشان را هم افزایش دهند.
شاید بهترین توصیف در مورد لوشامپیونا را برونو ساتین، مدیربرنامههای معروف فرانسوی در گفتوگو با لو پاریزین، بیان کرده باشد: «فرانسه به آکادمی فوتبال اروپا تبدیل شده است. هر تابستان، غیر از پاری سن ژرمن، 10 تا 15 بازیکن از بهترینهای لیگ به کشورهای دیگر میروند.»
البته این روند موضوع جدیدی نیست. مدتهاست چنین شرایطی بر لیگ 1 حاکم است و در واقع به منبعی برای ادامه حیات و کسب درآمد فوتبال فرانسه تبدیل شده است؛ به یک سبک زندگی برای باشگاههای فرانسوی و بازیکنان حاضر در لیگ.
از نظر بازیکنان، همیشه در باشگاههای بزرگتر اروپایی، دستمزدهای بیشتری انتظار آنها را میکشد. متیو والبوئنا سال گذشته در 29 سالگی از مارسی به دینامو مسکو رفت و درآمدی که بعد از کسر مالیات داشت، بیشتر از دستمزدش در فرانسه پیش از کسر مالیات بود. دیمیتری پایه 28 ساله هم نمیتوانست پیشنهاد وستهام را رد کند؛ یک پیشنهاد 5 ساله (که برای سال ششم قابل تمدید است) با دستمزد سالانه 5/2 میلیون یورویی با کسر مالیات که با پاداشهای مختلف، میتواند به رقم قابل توجهتری تبدیل شود.
همچنین بازی در لیگهای خارجی، احتمال رسیدن به موفقیت را برای ستارههای جوان فرانسوی افزایش میدهد. کورت زوما که از سن اتین به چلسی رفت، مورد توجه موناکو، مارسی و پاری سن ژرمن نیز قرار داشت؛ اما او با آبیها در فصل اخیر قهرمان لیگ برتر و جام اتحادیه شد و در چند دیدار مهم چمپیونزلیگ به میدان رفت و احتمالا اگر در فرانسه میماند، به این اندازه نمیتوانست پیشرفت کند.
از نظر باشگاهها هم این یک تجارت پرسود است. باشگاهها بازیکنان جوان را در آکادمیهایشان پرورش میدهند یا آنها را در سنین پایین میخرند تا زمینه بهتری برای فعالیت آنها فراهم کنند. این بازیکنان با درخشششان، توجه باشگاههای بزرگ تر را جلب میکنند، به این ترتیب فروخته میشوند و این به معنای آن است که باشگاهها از نظر مالی کمبودی پیدا نمیکنند و میتوانند برای خریدهای بعدی یا روی آکادمیهایشان سرمایهگذاری کنند.
مارسی دو سال پیش برای خرید ایمبولا از گنگام 5/7 میلیون یورو هزینه کرد و اکنون پیشنهادی 5/23 میلیون یورویی از پورتو دارد. پیشنهادی که حتی بدون در نظر گرفتن شرایط مالی نامناسب مارسی، رد کردن آن دشوار است. مارسی در فصل اخیر 5/12 میلیون یورو کسر بودجه داشته و اکنون 30 میلیون یورو بدهی دارند؛ به همین دلیل، DNCG (نهادی که حسابهای باشگاههای لیگ فرانسه را تحت نظر دارد)، به این باشگاه فرصت داده بود برای بهبود تراز مالیاش، چند بازیکن را بفروشد و آنها هم این کار را انجام دادند.
موناکو نمونه خوبی از این تجارت پرسود است. این باشگاه که قصد دارد با پاریسن ژرمن رقابت کند، خیلی زود متوجه شد با توجه به قوانین فرپلی مالی، تنها راهی که میتواند وضعشان را بهبود بخشد، سیاست استفاده از بازیکنان جوان است؛ فرصت دادن به بازیکنان جوان، معرفی آنها به دنیای فوتبال و انتظار. آنها کوندوگبیا را 20 میلیون یورو خریدند و دو سال بعد، 40 میلیون یورو فروختند. فابینیو بعد از دو فصل حضور قرضی، با پنج میلیون یورو از ریو آوه خریداری شد، اما اکنون باشگاههای انگلیسی حاضرند برای او 25 میلیون یورو بپردازند. آنتونی مارسیال 19 ساله هم که سال 2013 با پنج میلیون یورو از لیون خریداری شد، اکنون حداقل 25 میلیون یورو قیمت دارد.
البته اگر همه چیز روبه راه بود، باشگاههای فرانسوی هم دوست داشتند بهترین بازیکنانشان را حفظ کنند تا بعد از چند فصل، نهتنها در لیگ 1 که در رقابتهای اروپایی هم به یک مدعی تبدیل شوند. برای مثال دورنمای تیم فعلی لیون در 5 سال آینده، بسیار جذاب است، اما احتمالا در یکی دو سال آینده، همه ستارههای جوان این تیم، ازجمله الکساندر لاکاتزه، نبیل فخیر، کورنتین تولیسو، آنتونی لوپز، ساموئل اومتیتی، جوردن فری یا کلینتون ان جیه، این باشگاه را ترک کردهاند و مدیران لیون باید از ابتدا تیم جدیدی بسازند. البته رفتن به لیگهای خارجی، همیشه موفقیت بازیکنان را تضمین نمیکند. یوهان کابای مجبور به بازگشت به لیگ 1 شد و رمی کابلا هم به بازگشت فکر میکند؛ مانند گائل کاکوتا، اتین کاپو، یونس کابول، جرمی آلیادیاره یا ژیله سونو.
نوئل لو گرائه، رئیس فدراسیون فوتبال فرانسه، بعد از انتقال دیمیتری پایه به وستهام، اظهارنظر مضحکی انجام داد. او به لو پاریزین گفت: «این برای لیگ فرانسه شرمآور است» و از شبکههای پخشکننده رقابتهای لیگ 1 انتقاد کرد که چرا حق پخش کافی برای این رقابتها نمیپردازند تا باشگاهها مجبور به فروش بازیکنان نشوند.
در حالی که این مساله ارتباطی به فروش بازیکنان ندارد. حق پخش بازیهای لیگ فرانسه به اندازه رقابتهای بوندس لیگا و لالیگاست و فقط کمی با سری A فاصله دارد، اما برخلاف لیگ فرانسه، هر سال بازیکنان آن لیگها تن به مهاجرت دسته جمعی نمیدهند. این برای لیگ فرانسه شرمآور نیست؛ این شیوهای است که لیگ فرانسه با آن شناخته شده است.
یک سال صبر کنید تا ببینید مارسیال، برناردو سیلوا، لا کاتزه، فخیریا آدریان رابیو هم احتمالا به لیگهای دیگر میروند. پس از آن، استعدادهای جدیدی ظهور خواهند کرد. نکتهای که نباید فراموش کرد این است که اگر باشگاهها از سایر لیگها برای خرید بازیکن به فرانسه میروند، به این دلیل است که در لیگهای خودشان، به اندازه کافی استعداد خوب وجود ندارد. این که بتوان هر سال استعدادهای جدیدی به دنیای فوتبال معرفی کرد، امتیاز ویژهای است که لیگ فرانسه بخوبی از آن بهره میبرد.
ESPN
مترجم: بهنام جعفرزاده
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد