افطار جاده‌ها!

سفرهای تابستان ۹۴ از هفته آینده با پایان ماه مبارک رمضان و همزمان با عید فطر آغاز می‌شود. هرچند ماه رمضان که تمام شد و تعطیلات عید فطر رسید دیگر نفس کشیدن در جاده‌های کشور به خصوص جاده‌های شمالی سخت می‌شود.

باید مسافرانی که عید فطر از تهران به سفر می‌روند، منتظر ترافیک سنگین جاده‌های خروجی از تهران باشند؛ چون تهرانی‌ها آمار سفرشان بیشتر از شهرهای دیگر است و آنها آغازکننده سفرهای تابستانی اند. سفرهایی که قبل از ماه مبارک رمضان کمرنگ بود، بعد از این ماه پررنگ می‌شود و تا آخر شهریور ماه ادامه خواهد داشت.

در این میان سازمان متولی گردشگری در چند سال اخیر نتوانسته این حجم انبوه سفرها را مدیریت کند به همین دلیل در طول ایام تابستان شهرهای شمالی به خصوص شهرستان‌های استان مازندران در رده پر مسافرترین شهرها قرار می‌گیرند و شهرهای جنوبی به دلیل گرمی هوا خلوت ترین روزها را سپری می‌کنند.

ستادی برای هماهنگی ۱۸ دستگاه متولی

چند سالی است که ستادی برای هماهنگی خدمات سفر توسط معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی تشکیل شده و هدفش هماهنگ شدن حدود ۱۸ دستگاه و نهاد دولتی مرتبط با سفر از جمله هلال احمر، راه و شهرسازی، تعزیرات، نیروی انتظامی و... است.

محمد ابراهیم لاریجانی، دبیر این ستاد هماهنگی از برنامه ریزی‌های این ستاد برای استقبال از سفرهای تابستانی خبر داد و گفت: یکی از مهمترین برنامه‌هایمان در تابستان نظارت های تلفیقی از مراکز ارائه دهنده خدمات گردشگری است.

لاریجانی افزود: این نظارت‌ها با حضور نماینده‌هایی از دستگاه‌های مرتبط با آن مرکز انجام می‌شود و هر کسی در حوزه کاری خود آن مرکز را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این اتفاق باعث می شود تا نظارت‌ها کامل تر انجام شود.

یک مشکل اساسی!

مسافرانی که قصد سفر در طول تابستان را دارند غیر از دغدغه مقصد و مکان اقامت و دریافت خدمات مناسب از مراکز گردشگری، یکی از مهمترین مسائلی که با آن رو به رو هستند، سرویس های بهداشتی بین راهی است. روزی یکی از مسئولان سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد که در هر ۲۵ کیلومتر جاده‌های کشور یک سرویس بهداشتی بین راهی ساخته می شود. ۸ سال از این وعده گذشت دریغ از اجرای ۱۰ درصد از آن وعده‌ها!

این سازمان حالا به فکر ساماندهی سرویس‌های بهداشتی بین راهی و نمازخانه‌های موجود افتاده است. قرار شده تا سرویس‌های بهداشتی رستوران‌ها، ایستگاه‌های پمپ بنزین، مجتمع‌های خدمات رفاهی و... توسط یک کمیته ویژه مورد ارزیابی قرار گیرد.

مصوبه این طرح در ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر جدی گرفته شده و باید دید آیا ستادهای استانی نیز این طرح را مجدانه اجرا می‌کنند یا خیر. مهم این است که می‌بایست نمایندگان دستگاه‌های مختلف در صورت مشاهده سرویس‌ بهداشتی نامناسب در واحد صنفی، تذکر داده و اگر اصلاح نشد، آن واحد صنفی پلمب شود.

حواستان به ساعت کاری موزه‌ها باشد

دریافت همه خدمات مناسب از مراکز گردشگری و واحدهای صنفی یک طرف، دیدن جاذبه های گردشگری آن استان هم طرف دیگر سفرهای تابستانی است. معمولا گردشگران می‌خواهند با تغییر آب و هوا از بناهای تاریخی، موزه ها و محوطه‌های دیدنی مقصد نیز آگاه شده و از آنها بازدید کنند. اداره کل موزه‌ها و بناهای تاریخی ایران اعلام کرد که موزه‌ها و اماکن تاریخی و فرهنگی که پیش از این تا ساعت ۱۹ میزبان بازدیدکنندگان بودند، در ایام ماه مبارک رمضان از ۹ صبح تا ساعت ۱۸ فعالیت دارند.

قرار است در طول ایام تابستان در موزه‌ها و محوطه‌های متعلق به سازمان میراث فرهنگی بروشورها و تبلیغات گردشگری از جاذبه های هر استانی توزیع شود. غیر از این قرار است کیوسک های اطلاع رسانی در همه شهرها و شهرستانها نیز وظیفه توزیع اقلام تبلیغاتی به مسافران تابستانی را بر عهده بگیرند.

امسال باید هر استانی بتواند حداقل یک جشنواره در شهرها و شهرستانهای خود برگزار کرده و جاذبه های گردشگری استانش را برای مسافران تابستانی به نمایش بگذارد.

این طرح امسال در قالب «هر استان یک رویداد» اجرایی خواهد شد و غیر از جاذبه های گردشگری استان، صنایع دستی هنرمندان استانی نیز به معرض نمایش در می آید.

آگاهی از این اطلاعات از طریق سامانه ۰۹۶۲۹ به صورت شبانه روزی و دائمی انجام می شود. مسافران می توانند از طریق این سامانه از وضعیت اقامت و امکانات شهرها و مقاصد موردنظر خود مطلع شوند.

از خانه محلی تا هتل لوکس ۵ ستاره

یکی از مسائلی که هر گردشگری قبل از خروج از منزلش باید به آن فکر کند پیدا کردن یک مرکز اقامتی مناسب و رزرو آن است. در ایران مراکز اقامتی به چند رده مختلف تقسیم شده اند از مهمانپذیر و خانه محلی گرفته تا هتل های ۵ ستاره لوکس. مهمانپذیرها و خانه های محلی ارزان ترین و هتلهای تاپ و لوکس ۵ ستاره و سنتی گرانترین آنها هستند.

حداقل قیمت برای مهمانپذیرها با کمترین امکانات شبی ۳۰ هزار تومان است. پس از آن خانه‌های محلی در رده بعدی قرار دارد که می‌توان با مراجعه به سایت خانه مسافر، از خانه‌های محلی و شخصی که برای مهمان تجهیز شده‌اند و سازمان میراث فرهنگی آن را به عنوان یک خانه با قابلیت پذیرش مسافر تایید کرده، مطلع شد. این سازمان مدعی شده که در ایران ۱۱ هزار خانه مسافر مجوز گرفته‌اند.

خانه های استیجاری دیگر یا ویلاها که معمولا توسط اشخاص روی یک تکه مقوا سر چهارراه‌ها و خیابان‌ها تبلیغ می شوند جزو این خانه مسافرها نیستند. این خانه‌ها و ویلاها نه مجوزی برای فعالیت دارند و نه کسی امنیت مسافران آنها را تضمین می‌کند.

در رده خانه‌های محلی شاید بتوان گفت که خانه‌های سنتی یا همان بوم گردی جزو خانه‌هایی محسوب می‌شوند که با قیمت ارزان می توان در یک فضای کاملا سنتی از غذاهای محلی آنها بهره برد و در برنامه‌ها و تورهای گردشگری جانبی آنها شرکت کرد.

اما برای آن دسته از مسافرانی که هتل را با ستاره های درخشانش به هر مرکز اقامتی دیگر ترجیح می دهند یک هزار و ۱۰۰ هتل دو تا ۵ ستاره ساخته شده که حدود ۳۵ هتل از این تعداد ۵ ستاره هستند و معمولا گران ترین نرخ اتاق آنها شبی دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است آن هم برای آن دسته از هتلهای تازه ساخت در شهرهای پر گردشگر.

در این باره، جمشید حمزه زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران از آمادگی هتلهای ایران در ایام تابستان خبر داد. البته این آمادگی را در استانداردسازی آنها و تکمیل نواقص هتلها ندانست چرا که او معتقد است استانداردسازی روند طولانی دارد که تا تسهیلات دولتی به هتلدار تعلق نگیرد؛ استانداردسازی هم در حد حرف باقی می ماند چون هتلداران توان پرداخت حقوق کارکنانشان را هم ندارند.

با این وجود حمزه زاده اعلام کرد: در برخی از استانهایی که گردشگران کمتری دارد، هتلداران به مسافران ۱۰ تا ۵۰ درصد تخفیف می دهند.

در میان تمام مراکز اقامتی، خوابیدن در چادرهای مسافرتی در اولویت است. چادرهای مسافرتی همراه همیشگی خودروهای شخصی است به خصوص خانواده هایی که گروهی سفر می کنند و یا پر جمعیت هستند. آنها ترجیح می دهند کنار یک هتل ۵ ستاره چادر برپا کنند اما شبی ۵۰۰ هزار تومان برای یک اتاق دو تخته نپردازند.

یک کارت شکست خورده برای سفر

همه فعالان مرتبط با گردشگری و سفر در ایران تلاش می‌کنند تا منفعتی از سفرهای تابستانی ببرند در این میان برخی طرح‌های گردشگری را اجرا می کنند که یا به موفقیت منجر می شود یا شکست می خورد. مانند سفر کارت ملی که تشکیلاتش هنوز هم پس از سال‌ها از طراحی آن توسط روسای قبلی سازمان میراث فرهنگی وجود دارد اما بدون کارایی اولیه.

قرار بود بسیاری از هتل‌های ایران به این طرح پیوسته و مسافرانی که به آنها مراجعه می‌کنند در ایام غیر پیک از تخفیف‌های ۱۰ تا ۴۰ درصدی آن استفاده کنند و از سوی دیگر سازمانها و نهادهای مختلف بودجه رفاهی کارکنانشان را در این کارت‌ها برای سفر کارمندان خود شارژ کنند. اما این اتفاق تنها از سوی چند نهاد پیگیری شد و بسیاری از کارتهای سفر کارمندان دولت خالی از اعتبار ماند.

مشکل دیگر این کارت ها آن بود که از آن می بایست در ایام غیر پیک استفاده می شد یعنی زمانی که مردم کمتری به سفر می رفتند تا فرهنگ توزیع سفر در ایام سال ترویج داده شود. اما از همان ابتدا این کارتها تنها در ایام پیک مورد استفاده قرار گرفت. درصد تخفیفی نیز که مسافران با استفاده از این کارتها می توانستند بگیرند بسیار کمتر از آنچه بود که هر مسافر می توانست در هتل دریافت کند.

با این حال می‌توان گفت هنوز این کارتها در دستان برخی از مردم و کارکنان دولت وجود دارد و هنوز هم اگر کسی به هتلهای طرف قرارداد با طرح سفر کارت مراجعه کند، پذیرای او خواهند بود.

طرح ها و زیرساخت‌های گردشگری برای انجام سفرهای تابستانی گردشگران ایرانی تا حدی مهیاست که مسافران بخواهند مقاصد سفرهایشان را از شمال کشور و استان خراسان رضوی به شهرهای دیگر نیز توزیع کنند در غیر این صورت امکانات اقامتی این استانها با حجم انبوه گردشگران نه تنها کافی نیست بلکه کیفیت لازم را نیز نخواهد داشت.

بنابراین شاید بهتر باشد برای تغییر مسیر سفرهای تابستانی و توزیع آن در طول ایام تابستان فکری کرد تا در جاده های پر ترافیک روزهای آخر هفته و تعطیلات عید فطر نماند و از زیرساخت های موجود بهترین استفاده را برد. ( مهر )