برق را مفت صادر نکنید

به گزارش مهر، هفته جاری و همزمان با فرا رسیدن هفته دولت وزیران نفت و نیرو در دو نشست خبری جداگانه درباره صادرات برق واکنش‌های کاملا متفاوتی نشان دادند.

با رد و بدل شدن این اظهارات بین وزرای نفت و نیرو، پرونده اختلافات این دو وزارتخانه کلیدی دولت در حوزه انرژی وارد مرحله تازه ای شده است به طوری‌که در شرایط فعلی آتش رد و بدل شدن انتقادات و واکنش‌ها بین وزارت نفت و نیرو درباره شرایط و نحوه قیمت‌گذاری برق صادراتی ایران تندتر از گذشته به نظر می رسد.

ماجرا این اختلافات برقی بین وزارت نفت و نیرو به حدود دو سال قبل باز می گردد ، جایی که بیژن زنگنه وزیر نفت در یکی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی نسبت به ارزان فروشی برق توسط مسئولان وزارت نیرو انتقاد و خطاب به نمایندگان خانه ملت اعلام کرد: «هم اکنون صادرات برق ارزان رقیب صادرات گاز طبیعی ایران شده است.»

با این وجود، مسئولان وزارت نیرو به ویژه چیت چیان در طول دو سال گذشته همواره سعی کرده اند با مذاکره و به کار بردن دیپلماسی خاص دولتمردان تدبیر و امید از رسانه ای شدن اختلافات بین وزارت نفت و نیرو در حوزه صادرات برق و انرژی جلوگیری کنند.

در این بین وزارت نفت در ادامه فعالیت‌های خود برای حضور در تجارت و بازار برق ایران، سال گذشته در اطلاعیه ای اعلام کرد: «وزارت نفت _از طریق شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران حسب مورد_ مسئولیت تامین گاز مورد نیاز را برای تولید برق با هدف صادرات به مقدار و در نقطه مورد توافق بر عهده خواهد گرفت و گاز مورد نیاز را به عنوان آورده شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران به عنوان سرمایه‌گذار تحویل خواهد داد.»

صدور این اطلاعیه هم با واکنش مسئولان وزارت نیرو روبرو شد تا آنجایی که علیرضا دائمی معاون برنامه ریزی وزیر نیرو به اطلاعیه وزارت نفت مبنی بر احداث نیروگاه توسط بخش خصوصی با نظارت وزارت نفت واکنش نشان داد و اعلام کرد: وزارت نفت به هیچ وجه قصد ورود به حریم وزارت نیرو را ندارد.

وزیر نیرو: صادرات برق اقتصادی است

حمید چیت‌چیان هفته جاری در نشستی خبری در جمع خبرنگاران با بیان اینکه توسعه صادرات برق ایران با اولویت کشورهای همسایه براساس سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مورد تاکید و تایید مقام معظم رهبری است، گفت: بر این اساس اصل صادرات برق نیاز به مذاکره با هیچ دستگاه و یا سازمانی نیست.

وزیر نیرو با تاکید بر اینکه وزارت نفت و حتی دولت اعتقاد کامل به اصل صادرات برق دارند، تصریح کرد: در شرایط فعلی ایران دارنده بزرگترین ذخایر گاز جهان است و از این رو، تبدیل گاز به برق یک مزیت بزرگ اقتصادی برای کشور است.

این عضو کابینه دولت تدبیر و امید با اعلام اینکه اگر ایران که بزرگترین دارنده ذخایر گاز جهان است، نتواند برق تولید و صادر کند، پس صادرات برق در کجای جهان و برای کدام کشورها اقتصادی است؟

این مقام مسئول با بیان اینکه اگر وزارت نفت همان قیمتی را که برای فروش گاز به پتروشیمی‌ها تعیین کرده، به نیروگاه‌ها اختصاص دهد، صادرات گاز کاملا دارای ارزش اقتصادی است، بیان کرد: هم‌اکنون یکی از مهمترین محصولات صادراتی غیرنفتی ایران انواع فرآورده‌ها و محصولات پتروشیمی است که بخش عمده‌ای از این محصولات با استفاده از خوراک گاز طبیعی تولید می شود.

چیت‌چیان با بیان اینکه همان قدر که تولید و صادرات محصولات پتروشیمی دارای ارزش افزوده بوده، صادرات برق هم دارای ارزش افزوده برای اقتصاد کشور است، اظهارداشت: از این رو، وزارت نفت نباید تفاوتی بین صادرات برق و محصولات پتروشیمی قائل شود و به زودی تصمیم‌گیری نهایی برای افزایش حجم صادرات برق در سطح دولت انجام می شود.

وزیر نیرو با تاکید بر اینکه تاکنون به طور مستقیم با وزارت نفت مذاکره‌ای به منظور افزایش صادرات برق نداشته‌ایم، یادآور شد: مدیران و مسئولان وزارت نفت مسلط به مسائل قانونی هستند و نیازی به توضیحات بیشتر نیست.

وی با بیان اینکه صادرات برق در حوزه مسئولیت وزارت نیرو قرار دارد و صادرات گاز در حوزه مسئولیت وزارت نفت است، خاطرنشان کرد: صادرات برق و گاز هیچ رقابتی با یکدیگر ندارند و به زودی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در دولت نظر نهایی خود را درباره صادرات برق و گاز اعلام خواهد کرد.

زنگنه: مفت فروشی برق را متوقف کنید

بیژن زنگنه هم روز سه شنبه هفته جاری در نشست خبری هفته دولت درباره اینکه دولت چه زمانی قرار است در اختلاف به وجود آمده میان دو وزارتخانه نیرو و نفت بر سر اینکه صادرات برق به‌صرفه تر است یا گاز به جمع‌بندی برسد؟ گفت: میان صادرات برق و گاز یک تفاوت بسیار بزرگ وجود دارد. در حال حاضر تقریبا اگر اشتباه نکنم ٣٠ درصد گاز تولیدی دنیا صادر می‌شود در حالی که میزان تجارت برق خیلی پایین‌تر از این است.

وزیر نفت با تاکید بر اینکه دلیل این موضوع مسائل امنیتی کشورهاست، افزود: اگر به کشوری گاز صادر نکنید، آن کشور می‌تواند مصرف گازوئیل، زغال سنگ و غیره را جایگزین آن کند اما برای برق هیچ‌گونه جایگزینی وجود ندارد، بنابراین اگر به کشوری که نیاز به برق دارد، برق صادر نکنیم، آن کشور را نابود کرده‌ایم؛ به همین دلیل است که هیچ کشوری در مساله‌ برق خود را به کشور دیگر وابسته نمی‌داند. حداکثر کاری که در این زمینه انجام می‌شود، این است که پیک شبکه‌های خود را با یکدیگر تنظیم می‌کنند.

این عضو کابینه دولت ادامه داد: به همین دلیل کشورها نیروگاه‌های برق را در خاک خود احداث کرده و با دریافت گاز به عنوان خوراک برق تولید می‌کنند و اگر روزی نتوانستند گاز وارد کنند، از سوخت‌های جایگزین استفاده می‌کنند اما هیچ کشوری حیات خود را به کشور دیگری وابسته نمی‌کند.

این مقام مسئول با یادآوری اینکه با فرض اینکه ما هر مترمکعب گاز را به نرخ ٤٠ سنت به ترکیه صادر می‌کنیم، آنها عمده گازی که از ما می‌خرند را به برق تبدیل می‌کنند، در واقع از هر مترمکعب گازی که دریافت می‌کنند، پنج کیلووات ساعت برق تولید می‌کنند، اظهارداشت: با احتساب اینکه هر کیلووات ساعت برق ١٠,٥ سنت پای آن کشور آب بخورد، اگر ما برق را به قیمت هفت سنت به آنجا صادر کنیم، آیا دیگر ترکیه از ما گاز خواهد خرید؟

وی با بیان اینکه گاز و برق هرگز نباید با یکدیگر رقابت کنند، خاطرنشان کرد: اگر بین دو دستگاه فضا رقابتی شود، در این صورت آنچه که در این میان متضرر می‌شود، منافع ملی است.

زنگنه یادآور شد: البته پتروشیمی بحث‌اش متفاوت است، زیرا یک شرکت پتروشیمی که از ما گاز دریافت می‌کند، عمدتا آن را به محصول تبدیل می‌کند، بنابراین ما اگر با هر قیمتی به پتروشیمی‌ها گاز بدهیم برای آنها سودمند خواهیم بود، زیرا این شرکت سرانجام محصول خود را به قیمت بین‌المللی در بازار‌های خارجی می‌فروشد.

وزیر نفت با تاکید بر اینکه اگر قرار باشد که گاز تحویلی به نیروگاه‌ها با گاز صادراتی رقابت کند، کار درستی نیست، بیان کرد: اینکه ما گاز را به نیروگاه‌های داخلی ارزان بدهیم تا آنها بتوانند برق را به قیمت پایین صادر کنند، در واقع به ضرر منافع کشور است.

وی با بیان اینکه اگر برق‌مان را به قیمت پایین صادر کنیم، بهانه‌ای برای ارائه دعوا علیه خودمان در دادگاه‌های خارجی به دست شرکت‌های خارجی داده‌ایم، تاکید کرد: اگر این اتفاق بیفتد، آن وقت آنها می‌گویند که باید قیمت گاز صادراتی را نیز کاهش دهیم. ما به شرکت‌های خصوصی که آمادگی صادرات برق را دارند، اعلام کرده‌ایم و گفته‌ایم که حاضریم گاز مورد نیاز آنها را تامین کرده و در سود برق صادراتی با آنها شریک شویم. البته با این مبنا که با صادرات گازمان رقابت نکرده و بازار گاز وزارت نفت را تصاحب نکنند، زیرا به عنوان مثال، گازی که ما به عراق صادر می‌کنیم، برای وزارت برق آنهاست نه وزارت نفت‌شان.

زنگنه با اعلام اینکه وزارت برق عراق به فرض روزانه ٥٠ میلیون مترمکعب از ما گاز خریداری می‌کند، بنابراین اگر دیگری همین گاز را با ٢٠ درصد قیمت پایین‌تر به آنها بدهد، چرا باید از ما گاز بخرند، بنابراین می توانند ادعا کنند که قیمت گازی که صادر می‌کنیم را کاهش دهیم، خاطرنشان کرد: نباید به خاطر بخش کوچکی صادرات برق - من همیشه گفته‌ام که میزان برق صادراتی ما جزیی خواهد بود - منافع کشور را زیر سئوال ببریم.