پـاک‌ترین روستای ایران

به گزارش جام جم آنلاین، به روستایی کوچک در دل کوه؛ روستایی شبیه دیگر روستاهای کشورمان، اما با یک تفاوت بزرگ؛ تک‌تک اهالی این روستا از بزرگ و کوچک گرفته تا زن و مرد و بچه همه دوستدار محیط زیستند و دقیقا به همین دلیل هیچ زباله‌ای در خیابان‌ها و کوچه‌های گوفل روی زمین دیده نمی‌شود؛ تاکید می‌کنیم هیچ زباله‌ای! باید پاکیزگی روستای گوفل را به چشم ببینید تا باور کنید که این ادعا یک شعار نیست. همان کاری که ما کردیم و یک روز را مهمان اهالی باصفای این روستا شدیم؛ روستایی کوچک از توابع استان گیلان، شهرستان رودبار بخش خورگام. بهشتی واقعی در ارتفاعات دیلمستان؛ بکر و دست‌نخورده، با ساکنانی که توجه به محیط زیست دغدغه اول و آخر زندگی‌شان است؛ همین است که در این روستا هیچ زباله‌ای روی زمین نمی‌ماند. مردمانی پاک که چند وقتی است آستین همت بالا زده و سر و سامانی به وضعیت پسماندهای روستایشان داده‌اند. بهانه ما برای حضور در گوفل همین است. اگر دوست دارید برای چند دقیقه هم که شده در هوای پاک‌ترین روستای ایران نفس بکشید با ما همراه شوید. فراموش نکنید که اینجا برای نفس کشیدن هوا سنگین نیست؛ پس تا می‌توانید ریه‌های‌تان را پر کنید از هوای پاکِ پاک ترین روستای ایران.

حرکتی برای آینده روستا

از بین جمعیت 310 نفری گوفل پیرمردها و پیرزن‌های روستا که کم هم نیستند، هر روز دست دلشان را می‌گیرند و می‌آیند کنار خیابان اصلی، روی نیمکت‌هایی که به همت یکی از خیران روستا کنار جاده نصب شده‌ است می‌نشینند به انتظار که غریبه‌ای از پیچ جاده بگذرد و وقتی مقابلشان می‌رسد با صدای بلند بپرسد: خسته نباشی حاجی، گوفل همین جاست؟ و آنها دست بلند کنند و با اشاره روستای‌شان را نشان بدهند که در دامنه کوه جا خوش کرده از سال‌ها پیش که یعنی بله اینجا گوفل است.

گوفل برای ما از همین جا و با دو نفر از همین اهالی شروع می‌شود. با رقیه پورفیاض 55 ساله و تراب اصلانی 65 ساله، زن و شوهری که سال‌های عمرشان را یکی یکی در همین روستا گذرانده و اتفاق‌های زیادی را در روستایشان به چشم دیده‌اند؛ اما گوفل این روزها را از همه سال‌های گذشته بیشتر دوست دارند. به خاطر همین است که هر دو نفرشان در صف اول جمع‌آوری پسماندهای روستا شرکت می‌کنند و می‌گویند: اجرای این طرح حتی اگر برای ما هم خوب نباشد برای بچه‌های ما خوب است، برای آینده روستا خوب است.

یک فکر خوب

سرخط بهداشت و پاکیزگی گوفل را که بگیرید می‌رسید به بهنام ناظری؛ دهیار روستا که همین چند روز پیش به عنوان دهیار نمونه بخش خورگام شهرستان رودبار هم انتخاب شد. جوان 33 ساله‌ای که در همین روستا به دنیا آمده و درس خوانده و از دوسال پیش به درخواست الله‌یار حاجی‌پور مسئول شورای روستا به عنوان دهیار انتخاب شده؛ نتیجه این همکاری دوطرفه دهیاری و شورا، روزگار خوش فعلی اهالی گوفل است؛‌ روزگاری که با تمام شدن طرح‌های در دست اجرا خوش‌تر هم می‌شود.

ناظری درباره طرحی که در روستایشان در حال اجراست می‌گوید: مشکل بزرگی که در بیشتر روستاها وجود دارد مشکل زباله‌هاست. زباله‌ها را شاید بتوان یکی از اساسی‌ترین چالش‌ها در زندگی روستایی مخصوصا در روستاهای دور از شهرها دانست. با توجه به این‌که در گذشته مایحتاج مصرفی اهالی، بیشتر محصول خود روستا بود دفع این مواد هم آسیب کمتری به طبیعت وارد می‌کرد، ولی در حال حاضر با توجه به عرضه مواد خوراکی بسته‌بندی، صنعتی و... در روستاها، دفع زباله‌ها به خاطر مسافت زیاد تا شهر و نبود سیستم انتقال زباله به مراکز دفع شهری با مشکل روبه‌رو شده و به ناچار در دل طبیعت انجام می‌شود که سلامت بهداشت عمومی و طبیعت را بشدت تهدید می‌کند. هر چند مشکل زباله در ایران و مخصوصا در استان‌های شمالی یک مساله فراگیر و کلان است، اما حداقل در محیط شهری دفع زباله‌ها به شکل متمرکزتر صورت گرفته تا آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود.

دهیار روستای گوفل ادامه می‌دهد: بحث پسماند یکی از دغدغه‌های اصلی من و اعضای شورا از ابتدای شروع کارمان بود این‌که جایگاه زباله داشته باشیم و مثل شهرها که زباله‌ها به جای خاصی منتقل می‌شوند، اینجا از وجود زباله‌ها پاک شود. بعد از مدتی پیگیری با مشارکت رئیس محیط زیست رودبار جایگاهی را در خارج از روستا برای این منظور تدارک دیدیم. به این ترتیب قرار شد، زباله‌ها از سطح روستا جمع‌آوری شده و بعد از تفکیک در این منطقه که در یک کیلومتری روستا قرار دارد و محافظت و فنس‌کشی شده است قرار بگیرد، به این ترتیب جایگاه زباله در روستای ما ساخته شد.

موج پاکی از روستا تا کوه

جمع‌آوری زباله‌ها توسط اهالی روستا، حرکت جالبی است که از عیدفطرهمین امسال شروع شده، یعنی حدود دو ماه پیش، آن هم درست از وقتی که یکی دیگر از اهالی روستا به اسم نقی ناظری پیشنهاد جالبی را بعد از نماز عید فطر با هم‌محلی‌هایش درمیان گذاشت. حرکتی که حالا برای خودش یک اسم ویژه هم دارد؛ کمپین طبیعت خانه فرزندان ماست، آن را ویران نکنیم؛ کمپینی که حالا صدها عضو دارد. ماجرای شروع این حرکت را از زبان بانی طرح بشنوید: نیت اصلی من این بود که هر جایی را که زباله است پاک کنیم، یعنی فرهنگ‌سازی کنیم تا زباله طبیعت را از بین نبرد، به خاطر همین روی این قضیه فکر کردم و حتی این موضوع را قبل از این‌که با اهالی مطرح کنم با چند نفر از دوستانم درمیان گذاشتم، آن موقع با خودم گفتم اگر کسی حمایت کرد که چه بهتر، اگر هم کسی داوطلب نشد خودم شروع می‌کنم، اما وقتی این پیشنهاد را در مسجد مطرح کردیم همه از مرد و زن تا بزرگ و کوچک از این ایده استقبال کردند و خوشبختانه این حرکت ادامه دارد.

جداسازی زباله‌ها

این البته همه فعالیت‌های خاص گوفلی‌ها نیست؛ طرح جداسازی پسماندهای خشک و تر اگر در شهرها یک معضل قدیمی باشد، در این روستا مدت‌هاست که به مشکلی حل شده تبدیل شده است: «اینجا ما زباله‌های تر زیاد نداریم چون این زباله‌ها را گاو و گوسفند‌ها می‌خورند، معضل اصلی ما تا قبل از این، ‌زباله‌های خشک بودند، حالا از وقتی بحث زباله در روستا سر و سامان گرفته، اهالی زباله‌های خشکشان را تحویل می‌دهند و یکی از ساکنان همین روستا، با جداکردن انواع زباله‌های خشک مثل پلاستیک، کاغذ، شیشه و... هم به تفکیک زباله‌ها کمک می‌کند و هم ورود آنها به چرخه بازیافت. نکته اینجاست که با این کار برای همین فرد به نوعی اشتغال‌زایی هم شده است و از محل فروش این مواد بازیافتی برای خودش درآمدی دارد.

روستایی که دوباره جان گرفت

زلزله اینجا خاطره روزهایی دور و دوست نداشتنی است؛ 25 سال پیش وقتی که رودبار لرزید و روی سرمردمش آوار شد، شانه به شانه رودبار روستاهای زیادی هم ویران شدند. گوفل غربی یا همان روستای قدیمی گوفل هم جزو همان ویرانه‌ها بود. اهالی‌ای که از زلزله جان سالم به در بردند وسایلشان را برداشتند و کمی آن طرف‌تر، کلنگ احداث یک روستای جدید را روی زمین زدند، اما کار خیلی هم بی‌حساب و کتاب شروع نشد همان موقع ریش‌سفید‌های روستا قانون گذاشتند که اهالی نمی‌توانند هر جایی که دلشان خواست آجر روی آجر بچینند و سقف خانه‌هایشان را بالا ببرند؛ ‌این‌طوری شد که خانه‌ها از روی اصول خاصی ساخته شدند. حالا اگر بالای کوه بایستید و گوفل زیرپایتان باشد، می‌توانید خانه‌ها در ردیف‌هایی مرتب کوچه به کوچه و خیابان به خیابان، کنار هم ببینید؛ کوچه‌هایی که هر کدامشان به اسم یکی از شهدای گوفل مزین شده‌اند و در انتها به خیابان اصلی می‌رسند؛ خیابان شهید بهشتی، جایی که ساختمان شورای روستای گوفل در حاشیه آن ساخته شده است. الله‌یار حاجی‌پور رئیس 45 ساله شورا می‌گوید: زباله معضل جدید روستاهاست، مشکلی باید در بقیه روستاها هم مورد توجه قرار بگیرد. در گذشته اصلا بحث زباله در روستا مطرح نبود، یعنی در دوران کودکی ما اصلا زباله‌ای نبود،‌ روستایی‌ها خودشان تولیدکننده بودند و همه چیز به صورت تازه از روستا به شهر می‌رفت، اما الان حجم محصولات و مواد غذایی بسته‌بندی که از شهر وارد روستا می‌شود خیلی زیاد شده و این معضل تازه روستاهاست. این بطری‌ها، ‌پلاستیک‌ها و... همه اینها باعث به وجود آمدن زباله در محیط روستا شده‌اند.

زمانی برای مشارکت همه اهالی

　در گوفل خاک هر کوچه نشانی از پاکیزگی است؛ شاهدی بزرگ بدون کوچک‌ترین ردی از زباله؛ حتی ته‌سیگار. علیرضا، عباس، حسن حسین و رضا روی همین خاک با یک توپ چهل‌تکه فوتبال می‌زنند بچه‌هایی که چند روز پیش اسمشان در فهرست همیاران محیط زیست گوفل هم نوشته شده است؛ یعنی درست از زمانی که با راهنمایی‌های دهیار روستا مشغول جمع‌آوری زباله‌های ریز از معابر شدند. البته بانیان طرح جمع‌آوری زباله‌ها، برای این که انگیزه شرکت در چنین حرکت‌هایی را بین بچه‌های روستا بالا ببرند، به ازای هر بار شرکت برای همه بچه‌ها یک سئانس در سالن ورزشی شهربره سر گرفته‌اند تا به این ترتیب بچه‌ها به انجام این کار تشویق شوند.

مینا مولایی

جامعه