معمای حافظه

می‌دانیم یک پردازنده چهار‌هسته‌ای، عملکردی بهتر از یک نمونه دو‌هسته‌ای دارد یا در زمینه کارت‌های گرافیک می‌دانیم که بر حسب مدل، قدرت پردازش آنها نیز افزایش پیدا کرده و برای مثال در یک بازی کارایی افزایش خواهد یافت.

در زمینه ابزارهای ذخیره‌سازی نیز اوضاع کاملا واضح بوده و انتخاب‌های کاملا مشخصی پیش روی ما قرار دارد.

همچنین می‌دانیم با بهبود در هر نسل، بر کارایی و کارکرد بهینه این قطعات افزوده شده و شاهد عملکرد بهترشان هستیم. همین اتفاق‌ها درباره حافظه RAM سیستم نیز رخ می‌دهد.

با پیشرفت روز‌به‌روز، نمونه‌های سریع‌تری وارد بازار می‌شود، اما اصطلاحات و مشخصات مرتبط با حافظه رم جزو مواردی است که کمتر به آن پرداخته شده و بسیاری از کاربران با تفاوت‌ها و ویژگی‌های مرتبط با حافظه رم آشنا نیستند.

شاید بگویید تکلیف کاربر با حافظه رم مشخص است. هرچه مقدار حافظه رم بیشتر باشد، بهتر بوده و کارایی هم افزایش می‌یابد.

متاسفانه درباره حافظه رم اوضاع به همین سادگی‌ها هم که به نظر می‌آید نیست و ممکن است پس از ارتقای حافظه رم در یک سیستم، آن‌طور که انتظار دارید با افزایش کارایی مورد انتظار روبه‌رو نشوید.

به همین دلیل قصد داریم با ارزیابی وجوه مختلف حافظه رم ببینیم واقعا یک سیستم به چه مقدار حافظه رم نیاز دارد.

ساختار حافظه رم

حافظه رم یک ابزار ذخیره‌سازی بسیار سریع است که با قطع برق اطلاعات ذخیره شده در آن از بین می‌رود. اطلاعات مورد نیاز بخش‌های مختلف سیستم (پردازنده مرکزی، کارت گرافیک و...) در این حافظه بسیار سریع ذخیره می‌شود تا به سرعت در دسترس بخش‌های مختلف قرار گیرد و میزان تاخیر به حداقل برسد.

هرچه مقدار حافظه رم بیشتر باشد، حجم بیشتری از اطلاعات را می‌تواند ذخیره کند. هرچه فرکانس (عددی که با مگاهرتز نمایش داده می‌شود) بالاتر باشد ، نقل و انتقال اطلاعات با سرعت بالاتری صورت می‌گیرد.

تاکنون مدل‌های مختلفی از حافظه‌های رم در بازار عرضه شده‌ است و در حال حاضر دو مدل DDR3 و DDR4 اصلی‌ترین نمونه‌های موجود در بازار است.

حافظه‌های DDR4 سریع‌تر از DDR3 بوده و به ولتاژ کاری کمتری نیاز دارد، اما در عین حال فقط از طریق پلتفرم‌های جدید اینتل پشتیبانی می‌شود.

از آنجا که این سری از حافظه‌ها تازه به بازار پا گذاشته ‌است، قیمت بالاتری در مقایسه با حافظه‌های DDR3 دارد.

محدوده فرکانس حافظه‌های DDR3 بین 1333 تا 2400 مگاهرتز و محدوده حافظه‌های DDR4 بین 2400 تا 3200 مگاهرتز است.

با این حال ممکن است در بازار حافظه‌هایی با فرکانس بالاتر ببینید که در واقع نمونه‌های اورکلاک شده بوده و ممکن است روی هر سیستم و هر مادربوردی قابل استفاده نباشد.

ویژگی‌های مهم

مورد مشخص دیگری که می‌توان برای حافظه‌های رم برشمرد، زمان تاخیر است که با چهار عدد روی برچسب مشخصات حافظه نمایش داده می‌شود (مثلا 28-14-14-14).

این عدد میزان زمان تاخیر برای انتقال اطلاعات در حافظه را نمایش می‌دهد. هر چه این عدد کمتر باشد یعنی با تاخیر کمتری در انتقال اطلاعات روبه‌رو هستید و البته ماژول حافظه نیز از قیمت بالاتری برخوردار است.

میزان زمان تاخیر را به نسبت فرکانس حافظه باید سنجید‌. اغلب زمانی که فرکانس حافظه افزایش پیدا می‌کند‌، به همان نسبت میزان زمان تاخیر نیز با افزایش روبه‌رو می‌شود.

این به معنی کندتر شدن حافظه نیست‌، زیرا افزایش مقدار فرکانس به نوعی خود جبران‌کننده این مساله بوده و کارایی را افزایش می‌دهد (پس میزان زمان تاخیر را باید با حافظه‌هایی از فرکانس مشابه مقایسه کرد).

سیستم‌های کنونی با قابلیت پشتیبانی از حافظه DDR3 از حداکثر دو کانال برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند. در حافظه‌های DDR4 با نمونه‌های دو و چهار کانال روبه‌رو هستیم.

استفاده از دو یا چهار کانال امکان انتقال و دریافت اطلاعات به صورت همزمان را ممکن می‌کند که در نتیجه آن سرعت انتقال اطلاعات نیز افزایش خواهد یافت.

فعالسازی حالت دو یا چهار کانال در سیستم، با نصب دو یا چهار ماژول حافظه روی آن برقرار می‌شود.

البته نصب فقط یک ماژول حافظه روی یک سیستم با قابلیت پشتیبانی از حافظه دو کاناله مشکلی ایجاد نکرده و سیستم به فعالیت خود ادامه خواهد داد؛ اما سرعت انتقال اطلاعات در حافظه RAM کندتر خواهد بود.

زمان خرید

قبل از آن‌که بخواهید برای سیستم دسکتاپ خود حافظه تهیه کرده یا مقدار حافظه موجود را ارتقا دهید، باید نگاهی به دفترچه مادربورد و مشخصات سیستم خود بیندازید.

به‌این ترتیب مطمئن خواهید شد چه مقدار، سرعت و چه نوعی از حافظه توسط سیستم قابل پشتیبانی است.

این‌که چه مقدار حافظه برای کار شما کافی است، تا حد زیادی به نحوه استفاده شما از سیستم و نوع کاربری مورد انتظار بستگی دارد.

اما نوع کاربرد شما هر چه باشد، کمترین مقدار حافظه که می‌توان برای هر سیستمی توصیه کرد، چهار گیگابایت است.

با این میزان حافظه می‌توانید نرم‌افزارهای Office را به‌خوبی اجرا و در مرورگر وب نیز چند تب مختلف را باز کنید.

البته با اجرای همزمان تعداد زیادی نرم‌افزار باز هم ممکن است سیستم به مشکل بر بخورد و در برخی موارد با عملکرد کند سیستم مواجه شوید.

اگر در امور کاری شما استفاده از نرم‌افزارهایی همچون فتوشاپ، ویرایش عکس‌ها، تبدیل فیلم و ویرایش آن و پردازش‌ها و محاسبات مختلف جایگاهی همیشگی دارد، به احتمال زیاد چهار گیگابایت حافظه برایتان محدودکننده خواهد بود.

استفاده از هشت گیگابایت حافظه در این حالت بسیار ایده‌آل و مناسب است و می‌توانید به خوبی از پس اجرای چند نرم‌افزار در کنار هم و انجام اموری که به آنها اشاره شد، برآیید.

در واقع می‌توان گفت سیستمی با داشتن هشت گیگابایت حافظه رم، یک سیستم مناسب و کاملا امروزی است که در انجام امور مختلف شما را محدود نخواهد کرد.

در این شرایط حتما سعی کنید از حافظه‌های دو کاناله در سیستم خود بهره ببرید. گیمرهایی که می‌خواهند بازی‌ها را با سرعت فریم مناسب اجرا کنند نیز در این دسته قرار گرفته و هشت گیگابایت حافظه RAM برایشان کاملا کافی خواهد بود.

کسانی که خود را در رده افراد حرفه‌ای می‌بینند و با فایل‌های بزرگ‌، نرم‌افزارهای سنگین و پردازش‌های چند رشته‌ای پیچیده سر و کار دارند، باید به استفاده از حافظه‌هایی با حجم بیشتر بیندیشند.

پلتفرم X99 اینتل با قابلیت پشتیبانی از حافظه‌های DDR4 چهار کاناله یک گزینه ایده‌آل برای چنین افرادی است که البته قیمت بالایی هم دارد.

در زمینه سرعت و فرکانس حافظه، شاید در زمان مشاهده نتایج تست‌ها به صورت جداگانه، تفاوت بسیار چشمگیری دیده نشود؛ اما اگر برایتان مقدور است و مادربورد شما نیز اجازه می‌دهد، سعی کنید از حافظه‌های با فرکانس بالاتر استفاده کنید.

با این حال باید بدانید تاثیر سرعت حافظه در کارایی شاید همواره به چشم نیاید. برای مثال سرعت فریم یک بازی در سیستمی با حافظه‌های DDR3-1600، شاید تفاوت خیلی چشمگیری با زمانی که از حافظه‌های DDR3-2133 استفاده شده نداشته باشد، در حالی‌که تفاوت قیمت بین این دو مدل حافظه بسیار زیاد است.

حرف آخر

حفظ تعادل حرف اول و آخر را در جمع کردن یک سیستم دسکتاپ می‌زند. این یعنی اگر شما روی یک سیستم با پردازنده پنتیوم یا سلرون، هشت یا 16 گیگابایت حافظه رم داشته باشید، نباید توقع اجرای نرم‌افزارهای سنگین با سرعتی بالا را داشته باشید.

در این مثال، شما از پردازنده‌ای ضعیف استفاده کرده‌اید که خود برای انجام امور مختلف آن قدر قدرت ندارد که بتواند از قابلیت موجود در حافظه رم به درستی بهره ببرد.

همچنین ممکن است سیستمی با پردازنده قدرتمند و مقدار کافی حافظه داشته باشید، اما ابزار ذخیره‌سازی در سیستم شما کند بوده و اطلاعات مورد نیاز را در زمان طولانی به حافظه RAM ارسال کند که در نهایت می‌تواند موجب زمانبر شدن انجام امور مختلف شود.

پس همواره سعی کنید تعادل را در خرید یک سیستم و انتخاب قطعات حفظ کرده و به نتیجه دلخواه خود برسید.

بابک ولی‌زاده - کلیک