شایعه‌ای که واقعیت داشت

بازار شایعه گاهی چنان داغ است که گوش و دهان شنونده و گوینده و انتقال‌دهنده شایعه را می‌سوزاند و در حرکتی دومینووار این سوزش به دیگرانی که در فضا و اتمسفر حرف ناراست قدم می‌زنند هم سرایت می‌کند. ضرب‌المثل یک‌کلاغ چهل‌کلاغ در چنین مواقعی از همه مثل‌های همچون قند و شکر فارسی سبقت می‌گیرد و از لحاظ کاربرد و سخن زمانه بودن بر صدر می‌نشیند.

اخبار هر از گاهی درگذشت هنرمندان محبوب و شناخته‌شده کشورمان شایع‌ترینِ شایعه‌هاست که از سوی تعدادی ذهن بیمار در فضای مجازی منتشر می‌شود و در چشم برهم زدنی به افراد دیگری انتقال پیدا می‌کند و آنها هم بدون ذره‌ای تامل و کنکاش درباره صحت و سقم واقعیت آن را به دیگران پاس می‌دهند؛ بی‌آن‌که دمی به عواقب مخرب چنین شایعه‌سازی و دامن زدن به اخبار نادرست و تاثیر بدی بیندیشند که بر روح و روان آن هنرمند موردنظر و خانواده‌اش می‌گذارد.

ظاهرا تا اطلاع همیشه ثانوی و به دلیل فقر فرهنگی مستمر و کشدار نمی‌توان جلوی چنین شایعه‌هایی را گرفت، اما برخی شایعه‌ها هستند که پایه و اساس واقعیتشان از همان بدو امر محکم است و خیلی زود رنگ واقعیت به خود می‌گیرند. در واقع نشانه‌ها از ابتدای درز خبر به افراد و رسانه‌ها طوری است که تحقق قریب‌الوقوع شایعه محتمل جلوه می‌کند و خوب که دقت کنیم، می‌توانیم واقعیت را در درون پوست‌ پیازی که آن را احاطه کرده، ببینیم. به عبارت دیگر گاهی و در چنین شرایطی به شکل استثنایی حق با شایعه‌سازان است و این بار آنهایی که خطاکارند، کسانی هستند که واقعیت را کتمان می‌کنند و با دروغگویی شایعه موردنظر را قویا تکذیب می‌نمایند. مثل این می‌ماند که درست وسط قصه یک کلاغ که تبدیل به چهل کلاغ می‌شود، سروکله پینوکیوی دروغگو و دوست‌داشتنی خودمان پیدا شود.

حکایت تغییر مدیرعاملی موسسه رسانه‌های تصویری به‌عنوان مهم‌ترین بازوی سازمان سینمایی و وزارت ارشاد در عرصه شبکه نمایش خانگی که هفته گذشته اتفاق افتاد مصداق چنین وضعیتی است؛ از چندی پیش و در آستانه برگزاری سومین جشنواره فیلم ویدئویی یاس زمزمه‌ها و شایعاتی درباره برکناری حسین مسافرآستانه، مدیرعامل موسسه رسانه‌های تصویری و روی کارآمدن سیدمصطفی ابطحی دهان‌به‌دهان و رسانه به رسانه چرخید، اما هیچ‌کدام از مسئولان سازمان سینمایی به‌ویژه خود مسافرآستانه و ابطحی زیربار این واقعیت نرفتند و به‌طور کاملا جدی آن را تکذیب کردند.

ابطحی که آن زمان عنوان پرطمطراق و طولانی دبیرکل ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری را یدک می‌کشید، در اظهارنظری گفته بود: من همچنان در مسئولیت خود هستم و این مساله که پس از پایان جشنواره فیلم یاس جایگزین حسین مسافرآستانه می‌شوم، صحت ندارد. هیچ پیشنهادی هم برای رفتن به موسسه رسانه‌های تصویری به من نشده است.

خود مسافرآستانه هم در گفت‌وگویی به‌طور قاطع تاکید کرده بود: خبرهایی که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، به‌نوعی جوسازی و شایعه است و چون این مسائل برای من مهم نیست چندان درباره آن صحبت نمی‌کنم.

این جابه‌جایی که تا مدت‌ها از سوی سازمان سینمایی شایعه تلقی می‌شد سرانجام به‌تازگی به واقعیت تبدیل شد و با حکم حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، مسافرآستانه از مدیرعاملی موسسه رسانه‌های تصویری برکنار شد و ابطحی جای او را گرفت. مسافرآستانه هم البته با دریافت حکم مشاور رئیس سازمان سینمایی مورد عنایت دلجویانه ایوبی قرار گرفت.

این رخداد نشان داد که شایعه گرچه عموما راهی به واقعیت ندارد و نباید آن را جدی گرفت، اما گاهی هم به‌خصوص درباره شایعات پیرامون سازمان سینمایی باید آن را تا رسیدن به واقعیت همراهی کرد. شایعه‌هایی که همچون پیله کرم ابریشم زودتر از آنچه فکر کنیم به پروانه ـ شاید هم کلاغ ـِ واقعیت تبدیل می‌شوند. در این میان فقط می‌ماند اظهار و تعجب و شگفتی از این‌که چرا سازمان سینمایی در اطلاع‌رسانی شفاف عمل نمی‌کند و این همه باعث پروبال دادن به شایعاتی می‌شود که در پایان هم به واقعیت می‌پیوندد. آیا با این روند باید شایعه یکی دو سال پیش مبنی بر انحلال موسسه رسانه‌های تصویری را هم در آینده‌ای نزدیک جدی بگیریم یا نه؟