پیاده‌روی زائران در مسیر عشق رضوی

هر ساله و همزمان با ایام شهادت امام رضا (ع)، صدها هزار نفر از عاشقان و دلباختگان این امام همام عازم مشهدالرضا می‌شوند که بسیاری از آنان با پای پیاده و با هدف معرفت‌افزایی، به این سفر معنوی مبادرت می‌کنند. سنت مقدس زیارت پیاده حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) از دیرباز در بین مردم عادی و شخصیت‌های برجسته ملی و مذهبی ایران وجود داشته، به طوری که براساس اسناد تاریخی، شاه عباس صفوی یکی از شخصیت‌هایی بوده که در سال 1009 هجری قمری از پایتخت آن روز یعنی اصفهان پیاده به مشهد رفته است. در سال‌های اخیر نیز به همت بزرگ‌مردانی چون مرحوم سیدعلی‌اکبر ابوترابی بر رونق آن افزوده شده است، به گونه‌ای که هر ساله بر خیل عاشقان حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) که از سراسر کشور با پای پیاده خود را برای حضور در مراسم عزاداری شهادت امام هشتم به مشهد مقدس می‌رسانند، افزوده می‌شود. آمارها نیز حکایت از روند افزایشی و صعودی نمودار تعداد زائران پیاده از سال 1380 تاکنون دارد. طبق این آمار، 23 هزار و 198 نفر سال 1382 با پای پیاده به سمت مشهد حرکت کرده‌اند که این رقم در سال بعد، به عدد 37 هزار نفر رسیده است. بیشترین سیر صعودی نیز بین سال‌های 1386 تا 1387 اتفاق افتاده که جمعیت از 48 هزار به 85 هزار نفر رسیده است. تعداد این زائران در سال گذشته یعنی سال 93، به 206 هزار نفر رسید.

تا سال 1381 برخی خدمتگزاران به صورت فردی در ایستگاه‌های صلواتی به زائران خدمت می‌کردند، ولی نیازهای زائر فراتر از یک ایستگاه صلواتی بود، زیرا وقتی زائر به آن ایستگاه‌ها می‌رسید فقط پذیرایی می‌شد، ولی کسی به نیازهای بهداشتی و درمانی او توجهی نمی‌کرد. پای خیلی از زائران پیاده آسیب می‌دید و این افراد نیاز به درمان و پانسمان داشتند. از همین‌رو جمعیت خدمتگزار زائران پیاده حضرت امام رضا(ع) که یک تشکل مردمی است، در سال81 و با هدف تکریم زائر پیاده امام هشتم در ایام شهادت ایشان تشکیل شد تا موجبات ارتقای امکانات ایستگاه‌ها را فراهم کند. این جمعیت که بزرگ‌ترین گروه منسجم خدمتگزار مردمی است، در سال 83 به ثبت ملی رسید.

سخنگوی جمعیت خدمتگزاران زائران پیاده با بیان این‌که این جمعیت خدمتگزار بیش از 9000 خدمه دارد، به جام‌جم می‌گوید: طی سال‌های گذشته همزمان با افزایش زائران پیاده، بر تعداد خدمتگزاران این جمعیت و تعداد ایستگاه‌های صلواتی نیز افزوده شده است، که این ایستگاه‌ها جاده‌ای و شهری در سه بخش خدمات درمانی، فرهنگی و رفاهی (شامل خوراک و اسکان) به زائران خدمت‌رسانی می‌کنند.

پیاده‌روی از 44 شهر به سوی مشهدالرضا

حسین رضایی با بیان این‌که پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از 250 هزار زائر به صورت پیاده خود را به مشهد مقدس برسانند، می‌افزاید: هموطنانمان از 44 شهر کشور به صورت پیاده عازم مشهد شده‌اند که پیاده‌روی آنان بین سه تا 28 روز به طول می‌انجامد. به این ترتیب که افرادی که از استان‌های دور نظیر یزد، آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل و سیستان و بلوچستان عزم زیارت امام رضا (ع) را می‌کنند، تقریبا از اوایل ماه صفر تن به راه و جاده می‌سپارند.

وی به سختی طی کردن این مسافت طولانی در فصل سرما اشاره و تصریح می‌کند: امسال برای کاستن از سختی و هرج پیمایش این مسیر طولانی، به راهنمای کاروان‌های جدید توصیه کردیم تا کاروان‌های خود را ابتدا در سه مبدا نیشابور (مسیر حرکت امام رضا (ع))، قوچان و فریمان مستقر کرده و سپس از این مبادی به پیاده‌روی زیارتی خود اقدام کنند تا مسیر کوتاه‌تری را بپیمایند.

تمهیدات اندیشیده شده

سخنگوی جمعیت خدمتگزاران زائران پیاده با اشاره به وجود شش محور ورودی به مشهد می‌گوید: این محورها شامل نیشابور به مشهد، تربت‌حیدریه به مشهد، فریمان به مشهد، سرخس به مشهد، کلات به مشهد و قوچان به مشهد است که در این محورها بالغ بر 250 ایستگاه صلواتی با امکانات رفاهی درمانی، توسط جمعیت خدمتگزار و خیرین دائر شده است. علاوه بر این در برخی محورها نظیر مسیر بجنورد ـ گلستان، چند واحد اقامتی نیز برای اسکان شبانه زائران ایجاد شده است.

رضایی همچنین با اشاره به تشکیل کارگروه دائمی پیاده استانداری خراسان رضوی با عضویت گروه‌های مردم‌نهاد، خیرین و نهادهای دولتی و با هدف برنامه‌ریزی برای ارائه بهتر انواع خدمات به زائران، یادآور می‌شود: براساس برنامه‌ریزی این کارگروه، برخی خدمات را مردم و خیرین به زائران ارائه می‌دهند و برخی دیگر نظیر زیرساخت‌ها را بخش دولتی عهده‌دار شده است، از جمله این که امسال 44 کیلومتر راه انحصارا برای زائران پیاده به نام «پیاده‌راه زائران پیاده» با اعتباری بالغ بر صد میلیون تومان ایجاد شد که مسیری از منطقه جوادیه نیشابور تا ملک‌آباد (بین نیشابور و مشهد) را دربرمی‌گیرد.

وی با بیان این‌که 22 کیلومتر از این مسیر آسفالت و چند روز پیش توسط استاندار خراسان رضوی افتتاح شد و اکنون زائران پیاده به جای ورود به اتوبان از همین کنار گذر تردد می‌کنند، می‌گوید: از ملک‌آباد تا مشهد نیز پیاده‌روی از جاده قدیم صورت می‌گیرد که این مسیر به منظور تسهیل پیاده‌روی زائران، از امروز عصر به مدت سه روز به روی وسایل نقلیه بسته می‌شود. این خدمتگزار، به بیمه شدن تمام زائران پیاده رضوی نیز اشاره کرده و می‌افزاید: تمام زائران به مدت ده روز از 10 تا 25 آذر و با مبلغ ناچیز 2500 تومان در مقابل هرگونه حادثه‌ای بیمه شده‌اند که این بیمه شدن به صورت اجباری توسط مدیر کاروان‌ها صورت می‌گیرد. افرادی هم که به صورت انفرادی به پیاده‌روی اقدام کرده‌اند با مراجعه به دفاتر ما می‌توانند خود را بیمه کنند؛ هر چند پیش از این در این زمینه اطلاع‌رسانی شده است.

استمداد از شهروندان مشهدی

سخنگوی کارگروه دائمی پیاده استانداری خراسان رضوی با اشاره به حرکت سه کاروان بزرگ شامل کاروان خانم‌ها، دانشجویان و ایثارگران از امروز از مبدا نیشابور به سمت مشهد، یادآور می‌شود: جمیعت خدمتگزار برای تعداد صد هزار نفر پیش‌بینی جا و اقامت در مشهد کرده است و با توجه به کمبود مراکز اقامتی در نظر گرفته شده، از شهروندان مشهدی که امکانات اسکان و اقامت دارند و به این امر خیر نیز متمایل هستند، تقاضا داریم اعلام همکاری خود را با دفتر ما در مشهد: نبش امام رضای 42 با شماره تلفن 38558010 در میان بگذارند.

محمد صفایی، رئیس پلیس‌ راه خراسان رضوی نیز در ارتباط با تمهیدات پلیس راهور در مورد سرمای شدید هوای استان خراسان رضوی می‌گوید: ما اکنون و در روزهای آینده شاهد موج سرما به شهر مشهد هستیم که این آمادگی از سوی پلیس راهور برای خدمت‌رسانی به زائران و استقرار آنها در مکان‌های مدنظر وجود دارد.

مسیرهای منتهی به حرم مطهر

خلیل‌الله کاظمی، معاون خدمات و محیط‌زیست شهری شهرداری مشهد نیز از در نظر گرفتن پنج مسیر ویژه برای حرکت زائران پیاده حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) خبر داده و می‌گوید: امسال برای اولین‌بار برای تامین امنیت زائران پیاده پنج مسیر از مبادی ورودی مشهد تا حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) در نظر گرفته شده است که یکی از این مسیرها از ورودی کلات به مشهد طراحی شده که از بلوار بهمن آغاز و پس از عبور از تقاطع خواجه ربیع، خیابان آیت‌الله عبادی و میدان شهدا به حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) ختم می‌شود. مسیر شماره 2 نیز از ورودی سرخس در بلوار سرخس آغاز و با عبور از میدان شهدای گوهرشاد و خیابان نواب صفوی به حرم مطهر رضوی می‌رسد. سه مسیر دیگر نیز از ورودی‌های نیشابور، طرقبه شاندیز و قوچان به سوی حرم مطهر رضوی در نظر گرفته شده است.

استمداد از خیرین

سخنگوی کارگروه دائمی پیاده استانداری خراسان رضوی با اشاره به برودت هوا و بارش برف و باران در طول مسیر پیاده‌روی زائران، از کمبود شدید پتو، موکت و محل اسکان برای زائران به‌ویژه در مسیر جاده‌ها خبر داده و می‌گوید: با وجود برپایی بیش از 200 ایستگاه صلواتی در طول مسیر، موج ناگهانی سرما و بارندگی هم‌اکنون مشکلاتی جدی در زمینه امکانات گرمایشی، پتو و فضای اسکان برای زائران ایجاد کرده که با توجه به شرایط جوی نیاز به مشارکت بیشتر و گسترده‌تر مردم است.

فاطمه مرادزاده