صف‌آرایی صبحگاهی 5 سیاره

خیلی‌هایشان شبیه سیاره‌ای که شازده کوچولو روی آن زندگی می‌کرد، هستند. با این حال خیلی از اینها را از زمین نمی‌توان دید یا این که برای دیدن‌شان به تلسکوپ‌های قوی نیاز است. اما پنج سیاره از هشت سیاره منظومه شمسی را می‌توان با چشم غیرمسلح در آسمان شب مشاهده کرد؛ تجربه‌ای ناب در طبیعت به قدمت تاریخ تمدن بشر که این روزها زندگی شهرنشینی، مشغله روزمره و آلودگی نوری تا حد زیادی ما را از آن محروم کرده است. سیاره‌ها آن قدر بزرگ هستند که بتوانند نور خورشید را بخوبی منعکس کنند و میان ستاره‌های آسمان شب، با روشنایی متفاوت و بدون سوسوزدن نگاه‌ها را به خود خیره کنند. میان آنها اورانوس و نپتون آن‌قدر دورند که نمی‌توانند در میان ستاره‌ها درخشش شایسته‌ای از خود نشان دهند و بناچار برای دیدن‌شان، دست کم باید سراغ یک دوربین دوچشمی قوی برویم.

ملاقات همزمان پنج جانبه

اتفاق نسبتا نادری است که بتوان هر پنج سیاره را همزمان در آسمان مشاهده کرد. از آخرین باری که پنج سیاره این گونه به خط شدند دست کم یک دهه می گذرد. معمولا یکی دو تا از آنها آن قدر به خورشید نزدیک است که درخشش خورشید مانع دیدن آن می‌شود یا این که یکی در شامگاه دیده می‌شود و چند تا در صبحگاه. تماشای همزمان آن اتفاق نسبتا نادری است.

اکنون یک فرصت طلایی ایجاد شده و کافی است سحرگاه روزهای آینده (ترجیحا فردا!) روی بام یا هر جایی که بشود آسمان را خوب تماشا کرد، بروید. رو به جنوب بایستید و با استفاده از نقشه همین صفحه سعی کنید پنج سیاره‌ عطارد، زهره، زحل، مریخ و مشتری را به ترتیب از افق جنوب شرقی تا افق جنوب غربی پیدا کنید. اگر نمی‌دانید جنوب کدام طرف است، چنانچه لحظه اذان ظهر رو به خورشید بایستید جهت جنوب را پیدا کرده‌اید.

میان سیاره‌های درخشان، ستاره‌های پرنوری مانند سماک اعزل و قلب‌العقرب هم هستند که با درخشش زیبای خود حتما توجه‌تان را جلب خواهند کرد. وقتی به قلب‌العقرب نگاه می‌کنید خوب است فکر کنید این ستاره که 550 سال نوری از ما فاصله دارد، اگر به جای خورشید در منظومه شمسی قرار می‌گرفت با قطری حدود 600 میلیون کیلومتر، سطحش جایی بین مدار مریخ و مشتری بود و زمین و ماه درونش واقع می‌شدند!

صف‌آرایی سیاره‌ها و تاریخ علم

دقت در احوال اجرام آسمانی و اوضاع کواکب پیشینه‌ای به قدمت تمدن بشری دارد. در گذشته تصور بشر از هستی این بود که زمین کره‌ای است در مرکز کره‌ای بسیار بزرگ‌تر که ستارگان همچون میخ‌های نقره‌ای بر سطح آن نقش بسته‌اند؛ مدلی برای تفسیر جایگاه زمین در کیهان که از آن به «مدل زمین مرکزی» یاد می‌شود. در این مدل، طلوع و غروب ستارگان با چرخش این کره توضیح داده می‌شد و جابه جایی هفت جرم سیار میان ثوابت آسمان به قرار داشتن آنها روی کراتی شیشه‌ای و نامرئی ارتباط می‌یافت.

در روزگار کنونی، مطالعه در تأویل احکام نجومی و تعبیر موقعیت اجرام سماوی در دنیای علم، میان دانشگران تاریخ علم مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اتخاذ راهکارهای اصولی پژوهش برای ادامه پیشرفت علم و آگاهی از جهان پیرامون را در آینده امکان‌پذیر سازد.

پس از تماشای رخ زیبای دنیاهای پیرامون‌مان در منظومه شمسی لذت ببرید بدون این که نگران سعد و نحس بودن اوقات و موقعیت آنها نسبت به هم باشید. وقتی به سیارات چشم دوخته‌اید، به این فکر کنید در همین لحظه چند ربات کاوشگر در جو مریخ، زهره و زحل همچون سفیران ما در دوردست‌های منظومه شمسی، عالم را می‌کاوند تا افق دانسته‌هایمان را از هستی گسترش دهند.

تماشای سیاره‌ها با طعم دیجیتال

اگر اپلیکیشنی مانند استارچارت (Star Chart) را روی گوشی هوشمند تلفن همراهتان نصب کنید، آسان‌تر خواهید توانست هر پنج سیاره را در آسمان گرگ و میش صبحدم پیدا کنید. برای نصب کافی است کلمه Star Chart را در گوگل پلی یا کافه بازار جست‌وجو کنید. یا این که اگر اپلیکیشنی مانند QR Reader را روی گوشی خود نصب کرده‌اید، با توجه به این که گوشی‌تان از سیستم عامل اندروید یا آی‌او‌اس بهره می‌برد، از یکی از کیو‌آر‌کدهای روبه‌رو برای دانلود مستقیم اپلیکیشن استار چارت استفاده کنید. پس از نصب و باز کردن نرم‌افزار، گوشی یا تبلت‌تان را رو به آسمان و ستاره‌هایی که نمی‌شناسید بگیرید تا به شما نشان دهد چه ستاره‌ یا سیاره‌ای مقابل شما در آسمان دیده می‌شود.

کاظم کوکرم