لذت کار کردن ‌کنار هم

به گزارش جام جم کلیک، اما پیشرفت فناوری دیجیتال به شکل‌گیری شرکت‌هایی انجامید که طی چند سال به رقیبانی جدی برای شکل سنتی کسب و کار بدل شده‌اند.

حتی اگر گوگل و مایکروسافت را به حساب نیاوریم، نمونه‌های جوان‌تری همچون «اوبر» و «دراپ باکس» طی مدت کوتاهی، رشد بسیار چشمگیری داشته‌اند.

همه این شرکت‌های موفق‌ از مرحله‌ای ابتدایی که در اصطلاح استارت‌آپ نامیده می‌شود به موقعیت پایدار کنونی رسیدند.

همین روند سبب شده در چند سال اخیر، استارت‌آپ‌ها بیشتر مورد توجه قرار بگیرند و اقدامات مختلفی برای تسهیل حرکت آنها نیز انجام شود.

در کلیک شماره 547 در مورد نقش شتاب‌دهنده‌ها در موفقیت یک استارت‌آپ گفتیم، اما در چند سال اخیر، بسیاری از کشورهای دنیا به تاسیس نوعی دیگر از مراکز زیرساختی اقدام کرده‌اند، این مراکز در اصطلاح «فضای کار اشتراکی» (co-working space) نام دارد.

فضای کار اشتراکی چیست؟

فضای کار اشتراکی شباهت و تفاوت‌هایی با یک مرکز شتاب‌دهنده دارد. به‌طور کلی فضای کار اشتراکی، مجموعه‌ای است که به افراد و شرکت‌های فعال استارت‌آپی، امکان حضور در مکانی مشترک و بهره‌مندی از مزایای گوناگون آن را می‌دهد.

فضاهای کار اشتراکی به‌طور کلی سه دسته از خدمات را به مخاطبان خود عرضه می‌کنند که به‌ترتیب عبارتند از: فضای کاری، انواع کلاس‌ها و همایش‌ها و مشاوره و مربیگری.

فضای کاری مشترک

فضای کاری ارائه شده در این مراکز معمولا در بردارنده میز و صندلی، خط اینترنت و فضایی ویژه استراحت (کافی‌شاپ، لابی و...) است. افراد و شرکت‌های حاضر در مجموعه معمولا در فضایی‌‌باز و‌ ‌کنار افراد و شرکت‌های دیگر فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند.‌

حضور در این فضا، مزیت‌های متعددی دارد. یکی از اصلی‌ترین مزیت‌ها این است که بسیاری از استارت‌آپ‌ها در آغاز کار به اجاره دفتر مستقل نیاز دارند.

از آنجا که هزینه اجاره میز در یک فضای اشتراکی به مراتب کمتر از اجاره یک دفتر مستقل است، این روند می‌تواند از نظر اقتصادی به نفع استارت‌آپ بوده و همین کاهش هزینه می‌تواند به افزایش احتمال موفقیت استارت‌آپ کمک کند.

آموزش

در یک فضای کار اشتراکی، انواع مختلفی از همایش‌ها و کارگاه‌ها در حوزه‌هایی نظیر بازاریابی، توانایی‌های فنی و... به‌منظور توانمندسازی استارت‌آپ‌ها و افراد حاضر در این مجموعه‌ها برگزار می‌شود.

افزون بر این، فضاهای کار اشتراکی ممکن است برای تامین هزینه‌ها و کسب درآمد، سالن‌های جلسات خود را با هزینه‌ای مشخص در اختیار افراد داخل و خارج مجموعه قرار دهند.

با وجود این، بین دوره‌های آموزشی برگزار شده در فضاهای کار اشتراکی با دوره‌های مشابه در مراکز شتاب‌دهنده تفاوت اساسی وجود دارد.

در مراکز شتاب‌دهنده، برنامه‌ای مشخص و از پیش تعیین‌شده برای آموزش افراد پذیرفته شده وجود دارد؛ حال آن‌که کلاس‌هایی که در فضاهای کار اشتراکی برگزار می‌شود معمولا به‌صورت موردی برنامه‌ریزی شده و هیچ برنامه جامعی در این زمینه وجود ندارد.

ارائه مشاوره موردی

موفقیت یک استارت‌آپ تا حد زیادی به بهره‌مندی از تجربیات دیگران و تکرار نکردن اشتباه‌های رایج استارت‌آپ‌های شکست خورده است.

یکی از مزیت‌های حضور در فضاهای کار اشتراکی، برخورداری از مشاوره از سوی افراد باتجربه است که می‌توان آن را وجه اشتراک این مجموعه‌ها با شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپی دانست.این مشاوره‌ها در نهایت می‌تواند احتمال موفقیت استارت‌‌ آپ در بازار را افزایش دهد.

همچنین برخی فضاهای کاری اشتراکی با فراهم کردن «شبکه پشتیبان» (مرتبط ساختن افراد و استارت‌آپ‌ها با سازمان‌ها، نهادها و سرمایه‌گذاران) امکان شکوفایی سریع‌تر آنها را فراهم می‌کنند.

آزادی در عین محدودیت

یکی از مباحثی که همیشه بین کارشناسان بهره‌وری نیروی انسانی وجود دارد به دوگانگی بین آزادی عمل کارکنان با محدودیت‌های موجود در سازمان مربوط می‌شود.

دادن آزادی عمل به کارکنان می‌تواند به نوآوری و خلاقیت آنها بینجامد، ولی در مقابل ممکن است به از دست رفتن نظم سازمانی و روند دقیق انجام کارها منجر شود.

از‌سویی‌دیگر‌، محدودیت سبب تمرکز کارکنان روی تکالیف ‌‌می‌شود، ولی از میزان انگیزه و نوآوری آنها می‌کاهد. در حقیقت هر دو حالت می‌تواند سبب کاهش بهره‌وری کاری افراد شود.

در این میان، برخی مطالعات نشان می‌دهد فضای کار اشتراکی را می‌توان از این منظر پدیده‌ای نو دانست.

یک فضای کار اشتراکی به‌صورت 24 ساعته در تمام طول هفته دایر است و افراد می‌توانند هر وقت خواستند در آن حضور یابند.

بسیاری از افراد آزادکار (فریلنسر) که از فضای کار اشتراکی بهره می‌گیرند، بر این باورند که حضور در این مجموعه‌ها با وجود محدودیت بیشتر (نسبت به خانه) سبب افزایش بهره‌وری آنها شده است.

همچنین محدودیت‌های مختصر موجود در یک فضای کار اشتراکی نه تنها به کاهش انگیزه افراد نمی‌انجامد، بلکه حضور در کنار افرادی همفکر می‌تواند به افزایش انگیزه حاضران در این مجموعه کمک کند.

نتیجه یک پژوهش

براساس یک پژوهش انجام شده، احتمال موفقیت استارت‌آپ‌هایی که در فضای کار اشتراکی حضور می‌یابند، چهار برابر بیشتر از استارت‌آپ‌هایی است که در دفتری مجزا کار می‌کنند.

بی‌تردید همه عواملی که اشاره کردیم در این موفقیت نقش دارند. افزون بر این، 46 درصد افرادی که در فضاهای کار اشتراکی در کشورهای مختلف به فعالیت مشغول بودند اعلام کردند میزان درآمد آنها پس از حضور در این مجموعه‌ها افزایش یافته است.

وضعیت فضای کار اشتراکی در دنیا

براساس آخرین آمار موجود در اواخر سال 2015، ‌حدود 7600 فضای کار اشتراکی در دنیا وجود داشته که نسبت به دوره قبلی، رشدی 36‌درصدی داشته است.این آمار نشان می‌دهد بیش از 500 هزار نفر در سراسر جهان در این مراکز حضور دارند.

منطقه خاورمیانه نیز در چند سال اخیر شاهد شکل‌گیری و گسترش فضاهای کار اشتراکی بوده و در کشورهای همسایه ایران نظیر ترکیه، عربستان سعودی و امارات نیز شاهد تاسیس و فعالیت تعدادی از این مراکز و با هدف حمایت از جامعه استارت‌آپی بوده‌ایم.

راه‌اندازی فضای کار اشتراکی

راه‌اندازی فضای کار اشتراکی در کشورهای مختلف با هدف حمایت از جامعه استارت‌آپی صورت می‌گیرد. آمارهای کشورهای مختلف نشان می‌دهد بخش دولتی، خصوصی و نیز غیرانتفاعی برای راه‌اندازی چنین مراکزی پیشقدم می‌شوند.

یکی از نکات جالب در زمینه راه‌اندازی فضای کار اشتراکی این است که راه‌اندازی این مراکز توجیه اقتصادی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد‌‌ بیشتر این مراکز پس از دو سال فعالیت به سوددهی می‌رسند.

یک فضای کار اشتراکی با اجاره میز (به‌صورت هفتگی، ماهانه یا سالانه) و اجاره سالن و فروش مواد غذایی کسب درآمد می‌کند.

گفتنی است هر قدر تعداد اعضای حاضر در فضای کار اشتراکی بیشتر باشد، سودآوری آن نیز به همان میزان بیشتر خواهد بود.

فرصتی مناسب برای اشتغالزایی و توسعه ملی

تجربه سال‌های اخیر نشان داده اقداماتی نظیر دادن تسهیلات مالی نمی‌تواند به تنهایی به رشد و شکوفایی شرکت‌های کوچک در حوزه فناوری بینجامد.

در مقابل تسهیل زمینه فعالیت این شرکت‌ها برای نوآوری را می‌توان منطقی‌ترین اقدام ممکن دانست.

با توجه به تجربه موفق مراکز کار اشتراکی در دنیا از یک‌سو و وجود نیروی انسانی متخصص بویژه در حوزه فناوری اطلاعات در کشورمان به نظر می‌رسد دولت و بخش‌خصوصی می‌توانند با راه‌اندازی چنین مراکزی، راه را برای توسعه اقتصادی مبتنی بر ارزش آفرینی هموارتر کنند.

صالح سپهری فر

ضمیمه کلیک