وزارت نیرو و ماجرای دریچه‌های سد «دز»

لذا انتظار می‌رفت وزارت نیرو حتی پیش از اطلاع‌رسانی عمومی و هشدارها، تمهیدات لازم را برای مقابله با حوادث احتمالی بیندیشد تا در مواجهه با بحران دچار مشکل نشویم.

اینجانب به محض اطلاع از امکان وقوع حوادث احتمالی و هشدارها از طریق رسانه‌های عمومی، روز سه‌شنبه به دزفول عزیمت کردم تا در کنار مردم عزیز دزفول باشم. اما پرسش اینجاست که چرا وزارت نیرو حتی پس از اطلاع‌رسانی عمومی، نسبت به هشدارها بی‌اعتنا بود و در جهت باز کردن دریچه‌های سد دز اقدام نکرد. حتی روز چهارشنبه همزمان با بارندگی‌ها که برخی از دستگاه‌ها و نهادها مشغول در نظر گرفتن برخی تمهیدات برای مواجهه با بحران احتمالی بودند، مسئولان این وزارتخانه باز هم اقدامی در این زمینه انجام ندادند تا بامداد پنجشنبه که حجم بسیار زیادی آب پشت سد دز جمع شد، آنها دریچه‌های سد را باز کردند. در این زمان بیش از 4000 متر مکعب آب در ثانیه وارد رودخانه می‌شود که این میزان بیش از ظرفیت گنجایش رودخانه است.

از آنجا که رودخانه در پایین‌دست خود به دشت منتهی می‌شود کمترین میزان افزایش آب سبب جاری شدن سیل می‌شود. باز کردن این حجم آب به‌صورت یکباره خسارات زیادی به روستاهای سواحل شرقی و غربی رودخانه از جمله منازل، مزارع و دام‌ها زد.

اگر وزارت نیرو از همان روزی که هشدارها در زمینه احتمال وقوع سیل اعلام شد، خروجی آب را با مقداری افزایش تنظیم می‌کرد نیاز به خارج کردن یکباره این حجم آب نبود. متأسفانه گاهی وزارت نیرو به صورت جزیره‌ای اقدام می‌کند و موضوع لایروبی را در دستور کار قرار می‌دهد و به این منظور بدون توجه به شرایط موجود، دریچه‌های کف سد را که برای لایروبی درنظر گرفته می‌شود و در طول یکی دو دهه اخیر کمتر از آن استفاده شده، باز‌می‌کند. آن‌طور که در تصاویر دیدیم به جای آب از دریچه‌های سد، گِل خارج می‌شد. به نظر می‌رسد این مسأله بدون در نظر گرفتن پیامدهای احتمالی صورت گرفته است و چیزی نیست جز خودخواهی مجموعه وزارت نیرو. در حال حاضر، افزون بر آب که مردم را دچار مشکل کرده است، سطحی از گل و لای به مزارع و روستا‌های اطراف رودخانه وارد شده و به نوعی خسارات را دو چندان کرده است.

آنچه روی داد، باید سال‌ها پیش از این پیش‌بینی می‌شد. باید با انجام محاسبات و بررسی وضعیت توپوگرافی منطقه، حجم آب آزادشده و پیشروی آن در دو طرف ساحل رودخانه محاسبه می‌شد تا روستاها و حتی شهر دزفول که رودخانه از میان آن می‌گذرد دچار بحران نشود. ساختمان‌های اطراف رودخانه با مجوز و اطلاع وزارت نیرو ساخته شده و وزارت نیرو نسبت به جان و مال مردم مسئول است.

آنها براساس تشخیص خود در روز پنجشنبه دریچه‌های سد دز را باز کردند، در حالی ‌که می‌توانستند از همان روز سه‌شنبه اقدام کنند. مسئولان سد می‌گویند که غافلگیر شده‌اند در‌حالی‌که شبکه سد دارای سامانه مدیریتی گسترده‌ای است و در ورودی‌های دریاچه سد، ایستگاه‌های سنجش قرار دارد که از ساعت‌ها قبل میزان ورود آب در دریاچه را مشخص می‌کند. افزایش این حجم آب در طول یک یا دو روز اتفاق افتاده، نه در عرض یکی دو ساعت که مسئولان سد غافلگیر شوند. آنها باید از روزهای قبل تصمیم می‌گرفتند. ضعف مدیریت زمان در این موضوع کاملا محرز است.

از سازمان بازرسی کشور تقاضا می‌شود تا به بررسی این موضوع بپردازد. به نظر می‌رسد وزارت نیرو در این ماجرا مقصر است. بر اساس برآورد اولیه نزدیک به 500 میلیارد تومان به دزفول و روستاهای اطراف آن خسارات وارد شده است که وزارت نیرو باید آن را جبران کند.

عباس پاپی‌زاده

نماینده مردم دزفول در مجلس