از چنار کشی تا پیژامه‌‌پوشی درختان خیابان ولیعصر

وجود چنارهای خیابان ولیعصر چنان زیبایی دلپذیری به این خیابان داده که آن را جزو زیباترین خیابان‌های جهان کرده است.

در سال 1318 سراسر خیابان ولیعصر از دو سو با 60هزار درخت چنار پوشیده شده‌ بود؛ خیابانی بسیار زیبا که نزد بسیاری از مردم به تونل درختی معروف بود. هم‌اکنون اما خیابان 96 ساله ولیعصر در وضعیتی غم‌انگیز، از تنها حدود 8000 چنار سرپا برخوردار است. به عبارت بهتردر حال حاضر از مجموع 60 هزار درخت چناری که در 90 سال گذشته درخیابان ولیعصر از میدان راه‌آهن تا میدان تجریش برای تهران اکسیژن تولید می‌کردند، تنها کمتر از 20 درصد باقی‌ مانده‌اند و بقیه از بین رفته‌اند. نابودی درختان چنار خیابان ولیعصر در حالی است که عمر چنار در شرایط خوب دست‌کم به 400 سال نیز می‌تواند برسد. با توجه به این که بسیاری از مراکز خرید بزرگ، پارک‌های عمومی، رستوران‌ها، موزه‌ها، مراکز فرهنگی و دفاتر ملی و بین‌المللی در طول خیابان ولیعصر قرار دارند، شوربختانه منافع شخصی تجاری و سودجویی فردی کاسبکاران سودجو و نا‌آگاه حاشیه خیابان، هستی این درختان زیبا و تاثیر‌گذار در حیات اکولوژیک و هویت تاریخی و فرهنگی تهران را در معرض تهدید مستقیم قرار داده است.

از بین بردن عمدی و سهوی تدریجی این درختان چنار قدیمی ـ که هویت‌بخش خیابان هستند ـ معضلی بزرگ است که مشاهده آن دل هر ایران دوستی را به درد می‌آورد.

ریختن مایع‌های سمی برای خشک کردن درختان‌ جلوی مراکز بازرگانی و مغازه‌ها از سوی کاسبکاران و برج‌سازان سود‌پرست، عدم نگهداری مناسب، نفوذناپذیر شدن کف جوی آب خیابان به علت استفاده از بتون در کف آن، نفوذ آهک و سیمان ناشی از مصالح ساختمانی و... از‌جمله عواملی است که سبب آسیب دیدن و نابودی هر روزه شماری از درختان چنار خیابان ولیعصر تهران شده است. اکنون نیز هنرنمایی طراحی شهری شهرداری تهران به اوج‌ خود رسیده است و چندی پیش درختان دیرزیست و زیبای چنار تقاطع ولیعصر و میرداماد را تاج‌بری کرده و بر بالای تنه بدون سر این درختان عروسک‌‌های گربه صورتی رنگ قرار داده‌اند.

درموردی دیگر نیز داغ تاج‌بری درختان چنار خیابان ولیعصر در مجاورت تئاتر شهر، بادیدن تنه‌های بی‌سری که پیژامه‌پوش و قیف به سر شده‌اند، تازه شده است؛ تنه‌های مرده و بی‌سر چنارهایی که دل شهروندان دغدغه‌مند میراث 90 ساله تاریخی و طبیعی تهران و ایران را به درد می‌آورند. براستی پاسخگوی این اهمال و بازی با احساسات نسل‌های ایرانی کیست؟ آیا زیبنده است با یادگار ارزشمند تاریخی و اکولوژیک نیاکان و امانت آیندگان این‌گونه جفا کنیم؟

دکتر میرمهرداد میرسنجری

پژوهشگر فرهنگی و ژئوپلتیک