محیط‌بانان در تیررس شکارچیان غیرمجاز

محیط‌بانان هرمزگانی که از حادثه شهادت دو همرزم شهیدشان به جام‌جم می‌گویند، به خاطر می‌آورند که وقتی با قمقمه آب به ارتفاعات منطقه گنو رسیدند، با مشاهده قطرات خونی که شاید ابتدا گمان می‌شد از کل یا قوچی باشد، رد دوستانشان را گرفتند و در کمال ناباوری به جنازه‌های غرق خون آنها رسیدند، اما به دلیل نداشتن امکانات لازم حتی توان انتقال آنها را از آن ارتفاعات نداشتند، هلی‌کوپتر هم که رسید شب شده بود و امکان پرواز نداشت؛ جنازه خونین محیط‌بانان هرمزی تا شب و زمان رسیدن 7 کوهنورد امدادرسان بر روی صخره‌ها ماند تا فریاد مظلومیت آنها بیش از هر زمان دیگری به گوش برسد. حالا دو روز از آن واقعه تلخ و دردناک می‌گذرد، اجساد محیط‌بانان مراحل پزشکی قانونی را طی می‌کند و قرار است فردا با حضور ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست کشور مراسم تشییع و خاکسپاری برگزار شود. در دو روز گذشته نیز بسیاری از مسئولان و فعالان محیط زیست تسلیت و همدردی خود را با خانواده‌های این شهیدان و جامعه محیط زیست کشور اعلام کرده‌اند.

نکته مشترک اما در این حادثه و دیگر حوادث مشابه اظهارنظر مسئولان مختلف کشور است که حاوی پیامی مبنی بر ضرورت پیگیری جدی حادثه، دستگیری متخلفان و پایمال نشدن خون محیط‌بانان است؛ نکته‌ای که محیط‌بانان خیلی به تحقق آن خوشبین و امیدوار نیستند.

شرایط سخت محیط‌بانان

برخی از آنان در گفت‌وگو با جام‌جم از شرایط سخت کار، نبود تجهیزات و امکانات مورد نیاز و نبود قانون حمایتی از محیط‌بانان می‌گویند و می‌افزایند: وقتی هنوز حقوق محیط بانان به موقع و آنچنان که حقشان هست، پرداخت نمی‌شود، چطور می‌شود به پایمال نشدن خون محیط‌بانان و حمایت‌های بیشتر از آنان دلخوش بود.

یکی از این محیط‌بانان یادآور می‌شود ما تجهیزات پیشرفته‌ای که در سایر کشورها مثل آمریکا به محیط بانان داده می‌شود را نمی‌خواهیم، اما انتظار داریم همان تجهیزاتی که در قانون سازمان محیط زیست کشور خودمان آمده را حداقل دریافت کنیم.

اسپری اشک‌آور، دوربین چشمی، کیف کمک‌های اولیه، یک سلاح متناسب با ماموریت، مجوز حمل سلاح با تاریخ معتبر، صدور حکم ضابط قضایی، دستبند، کیسه خواب، کوله پشتی، قمقمه و لباس و چکمه و بارانی و ... اقلامی است که طبق قانون اختصاص آنها به همه محیط‌بانان الزامی اعلام شده، اما بسیاری از محیط‌بانان کشور از این اقلام یا بخشی از آن محرومند که همین امر آنها را در شرایط نابرابر چه در صحنه حادثه و چه در بخش حقوقی و دفاع از خود قرار می‌دهد.

البته حمیدرضا خیل‌دار، رئیس یگان حفاظت سازمان محیط زیست کشور در گفت‌وگو با جام‌جم خود به وجود این کمبودها اذعان و تاکید می‌کند که محیط‌بانان کشور ما در نهایت غربت، مظلومیت و معصومیت و انواع کمبودها (اعم از امکانات و تجهیزات یا حقوق و دستمزد) به دفاع از سرمایه‌های ملی کشور مبادرت می‌کنند .

وی در پاسخ به این پرسش که چه عامل یا عواملی موجب تکرار درگیری‌های منجر به شهادت و مصدومیت محیط بانان کشور و جریح شدن شکارچیان متخلف شده است، می‌گوید: آنچه به گسترش این حوادث و وقوع پیاپی آنها دامن زده است، به چند عامل برمی‌گردد که اولین آن کمبود نیروی محیط‌بان و دومین عامل نبود بودجه مستقل و متمرکز برای یگان حفاظت سازمان به منظور تامین امکانات و تجهیزات مورد نیاز محیط‌بانان است.

17میلیون هکتار و 2700 محیط‌بان!

به گفته رئیس یگان حفاظت سازمان محیط زیست کشور اکنون 17 میلیون هکتار از مناطق تحت حفاظت یگان سازمان فقط توسط 2700 نیروی محیط‌بان نظارت و حفاظت می‌شود، یعنی هر 6 تا 14 هزار هکتار توسط یک محیط بان، درحالی که هر هزار هکتار به یک محیط‌بان احتیاج دارد.

آنطور که خیل‌دار می‌گوید: یگان حفاظت به حدود 11 هزار نیروی محیط‌بان احتیاج دارد که استخدام فقط 7600 محیط‌بان مورد موافقت قرار گرفته که اعتبار تامین پنج هزار نیرو از این تعداد نیز هنوز تخصیص نیافته است. در هر روی جامعه فعالان محیط زیست کشور امیدوار است که نه تنها مشکلات مالی و حقوقی پاسداران جان برکف طبیعت کشورمان رفع شود بلکه قاتلان محیط بانان هرمزگانی نیز دستگیر شده و به عقوبت کار خود برسند، کما این‌که مجید وفادار، رئیس محیط زیست استان هرمزگان نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید کرده که از تمام تلاش خود و اداره مطبوعش برای دستگیری متخلفان استفاده خواهد کرد.

به خون غلتیدن یک محیط‌بان دیگر در استان فارس

درحالی که هنوز اجساد دو محیط‌بان شهید هرمزگانی به خاک سپرده نشده (و درست در لحظه چاپ گزارش شهادت این محیط‌بانان در جام‌جم)، از استان فارس خبر رسید که گلوله شکارچیان متخلف سینه و گلوی یک محیط‌بان دیگر در استان فارس را نشانه گرفت و او را با حال وخیم راهی بیمارستان کرد. به گفته حمزه ولوی، مدیرکل محیط‌زیست استان فارس، شکارچیان، یکی از محیط‌بانان به نام «شجاعی» را در یک برنامه تعقیب و گریز، مورد اصابت شلیک تفنگ خود قرار می‌دهند که پس از اصابت تیر به سینه و گلوی محیط‌بان، وی از روی صخره به پایین پرت می‌شود. حال این محیط‌بان که به بیمارستان انتقال یافته، وخیم اعلام شده و تا لحظه انتشار این گزارش خبری از زنده ماندن یا شهادت وی منتشر نشده است. مرور آمار حوادث مربوط به محیط بانان کشور تا این لحظه حکایت از شهادت 118 محیط‌بان و صدها مجروح دارد که نشان‌دهنده عمق فاجعه و مظلومیت پاسداران طبیعت کشور است.

فاطمه مرادزاده