کرفس کوهی و آلوی بزغان در فهرست آثار ملی

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از مهر، چند روز پیش کمیته ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در جلسه خود اقدام به ثبت پرونده کرفس کوهی یا همان کلوس از استان چهارمحال و بختیاری کرد.

پرونده‌ای که ثبت آن جای سوال‌های بسیاری داشت چرا که طی آن یک گیاه در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید آن هم نه گیاهی از نوع درختان تنومند بلکه یک کرفس کوهی که اتفاقا مخصوص استان چهارمحال و بختیاری بوده و یکی از گران‌ترین گیاهان به شمار می‌آید اما سوال اینجاست که کمیته ثبت آیا قرار است بیشترین فعالیت خود را معطوف به ثبت چنین آثاری کند و یا اولویت باید ثبت آثار دیگر باشد.

گیاهی که حریم دارد

درباره ثبت پرونده «کرفس کوهی» عسگری مدیرکل میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری می‌گوید: این گیاه در مناطق سردسیر رشد می‌کند و نکته جالبش این است که وقتی برف در کوه‌ها می‌نشیند این گیاه در سرمای زیر ۴۰ درجه رشد می‌کند و غنچه آن از میان برف‌ها بیرون می‌آید. ما گیاهی نداریم که بتواند در این سرما رشد کند و اتفاقا طبع آن نیز گرم باشد.

وی ادامه داد: این گیاه حریم دارد چون در منطقه حفاظت شده‌ای از شهرستان کوهرنگ قرار گرفته است.

در دفاع از ثبت این پرونده هادی‌پور معاون میراث فرهنگی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: گیاهی که ارزش معنوی داشته باشد می‌تواند در فهرست میراث طبیعی و ملی قرار گیرد. این گیاه خواص دارویی دارد و کمیاب است و سازمان محیط زیست بحث حفاظت از آن را انجام می‌دهد.

وی درباره اینکه چطور می‌توان یک گیاه را ثبت کرد گفت: همانطور که می‌توان درختان تاریخی را در فهرست میراث طبیعی ثبت کرد، آثار طبیعی که می‌تواند اثر گذار باشد را ثبت می‌کنیم. همچنین کرفس کوهی دارای ارزش کمیابی، خواص دارویی است که حتی در کتاب ابن سینا نیز به وجود این گیاه در استان اشاره شده است.

با وجود این استدلال‌ها اما ثبت یک گیاه در کنار آثاری که در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و هنوز در فهرست میراث ملی ثبت نیستند موجب شده که بار دیگر کارشناسان میراث فرهنگی نسبت به ثبت غیر ضروری برخی از آثار اعتراض کنند.

اولویت‌بندی وجود ندارد

در این زمینه جواد محبی از کارشناسان میراث فرهنگی گفت: ثبت برخی از پرونده‌ها مانند کباب‌ها، غذاها، گیاهان و... به یک روال معمول تبدیل می‌شود. در گذشته افراد زیادی حتی کسانی که اکنون اقدام به ثبت چنین آثاری می‌کنند به روند ثبت گردگیری حسینیه‌ها، روش پخت نان‌های سنتی و بستنی اعتراض داشتند اما اکنون خودشان این پرونده‌ها را به ثبت می‌رسانند.

مجبی بیان کرد: اصلا کسی نمی‌گوید که چنین میراثی ثبت نشود بحث ما بر سر این مسئله است که چرا اولویت‌بندی نمی‌کنند. استان‌ها زمانی می‌توانند به سمت ثبت گل و گیاه بروند که بناهای تاریخی و میراث طبیعی مهمترشان ثبت شده باشد اما اکنون تنها می‌بینیم که برخی از آیین‌ها و غذاها و گیاهانی به ثبت می‌رسد که تنها فایده آن بالا بردن آمار ثبت در دولت یازدهم است.

ارائه آماری بالاتر از مدیران و مسئولان گذشته همواره یکی از موارد مورد علاقه مدیران دولتی بوده است به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی از هر روشی برای بالابردن آمار میراث ثبت شده خود استفاده می‌کند.

در این بین آیین‌هایی مانند سمنوپزان نیز به ثبت رسیده است که البته نمی‌توان از مهم بودن این آیین در میان مردم چشم‌پوشی کرد اما ثبت روش پخت نان سنتی که در هر استان‌ هزاران نوع دارد، ثبت حلوای گردویی توسط اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان، ثبت کباب بناب توسط آذربایجان شرقی و... جزو پرونده‌هایی هستند که تهیه پرونده ثبتی آنها زمان زیادی نمی‌گیرد و از سوی دیگر هزینه زیادی نیز برای اداره‌های کل میراث فرهنگی استانها ندارد.

از این رو کارشناسان ثبت در استان‌ها به جای پرداختن به اولویت‌ها و آثار تاریخی و حریم آنها وقت خود را برای تهیه چنین پرونده‌هایی می‌کنند که به دلیل تنوع اقلیم در ایران نه تنها ثبت آنها هیچ گاه تمام نمی‌شود بلکه برای بالابردن آمار میراث ثبتی نیز مفید واقع می‌شوند.